София Бахар из Жуховичей делится самым дорогим — воспоминаниями о матери. 21.by

София Бахар из Жуховичей делится самым дорогим — воспоминаниями о матери

13.10.2019 — Новости Общества |  
Размер текста:
A
A
A

Источник материала:


Сакавік, першы месяц вясны, называюць парой абуджэння. Ад доўгага зімовага сну прачынаецца прырода. Абмыўшыся веснавою вадою, на лясных праталінах з’яўляюцца першыя веснавыя кветкі. Надзея вярталася з лесу. Вельмі любіла яна гэты месяц, які называюць раніцай года. П’яніць паветра, напоўненае смалістым водарам, і нейкая сіла радасці захоплівае сэрца.

Раптам у блакітнай вясенняй прасторы неба прагучала жураўлінае курлыканне. «Добры дзень, мілыя!» — прашаптала яна. Цяпло, пяшчота, радасць і лёгкі смутак напоўніў усю яе істоту. Гэты жураўліны кліч напомніў ёй нядаўняе. Яна ціха сядзела каля акна. Дзесяцігадовая Ніна і шасцігадовая Лілька прыбеглі ў хату і паклікалі: «Мамачка, пайшлі хуценька на двор сустракаць журавушкаў». Ці патрэбна гаварыць, якой музыкай звінела гэтае самае пяшчотнае і ласкавае слова. Яны выйшлі на вуліцу. Жураўліны клін аддаліўся, а ў вясновай цішыні далёка-далёка разносілася іх курлыканне. І яна разам з дзецьмі радавалася прыляцеўшым птушкам, вясне і гэтаму яснаму блакітнаму небу.

Тры месяцы назад яна ўвайшла ў гэты дом, і дзве пары засмучаных дзіцячых вачэй па-чужому глядзелі на яе. За кожным словам, кожным рухам сачылі яны. Патрэбна было сагрэць засумаваўшыя па мацярынскай ласцы сэрцы, прыгарнуць да сябе гэтыя чорнавалосыя галоўкі. І вось яны назвалі яе самым дарагім словам. I не скупілася Надзя на ласку, пяшчоту. Яна падбірала ім самыя пяшчотныя словы, калі хварэлі, шмат бяссонных начэй праводзіла каля дачок. Шыла ім сукеначкі, вязала панчошкі, а доўгімі зімовымі вечарамі чытала ім кнігі. I не мачахай, а пяшчотнай матуляй стала для дзяцей Надзя. І ў вёсцы палюбілі яе. Неаднойчы гаварылі мужу Паўлу Васільевічу Балабановічу: «Добрая ў цябе жонка, вельмі чулая». А калі з’явілася на свет маленькая Аленка, ішла вайна. I гэтай прыгожай зусім маладой 25-гадовай жанчыне з траімі дзецьмі прыйшлося перажыць цяжкія дні блакады.

У лясах, якія акружалі вёску, дзейнічаў партызанскі атрад пад камандаваннем Дзенісенкі (Міцькі). Вораг быў бязлітасны, не шкадаваў ні жанчын, ні дзяцей. Як і другія сем’і, аказалася ў лесе і сям’я Паўла Васільевіча. На руках у Надзі было маленькае дзіцятка, і ўсе баяліся быць разам, бо дзіцячы плач мог выдаць у любую хвіліну. Бацькі вымушаны былі застацца адны з дзецьмі. Змучаныя доўгаю хадою і голадам, дзеці прасілі хлеба. Самі бацькі ўжо трое сутак, акрамя ягад, нічога не елі. Дзяцей кармілі ягадамі, а для маленькай Аленкі рвалі з поля, якое знаходзілася каля лесу, каласкі жыта. Маці жавала зярняты і карміла дзіця.

Аднойчы ў поўдзень, прыгрэтыя цёплым жнівеньскім сонцам, знясіленыя, яны леглі на палянцы і заснулі. I маленькая Аленка, прытуліўшыся да мацярынскіх грудзей, прыціхла. А ў гэты час вялікая група нямецкіх карнікаў прачэсвала лес. Ціха, не чуючы небяспекі, сям’я спала. Як раз у гэты час бег мужчына з суседняй вёскі і разбудзіў іх, крыкнуўшы: «Бяжыце, немцы зусім блізка, заб’юць вас!»

Ужо зусім блізка былі чутныя стрэлы, было бачна, як галінкі сыплюцца з дрэў ад трансіруючых куль. Моцна заплакала растрывожанае дзіця. Тады Надзя зняла з галава хустку, заткнула рот дачушцы і, моцна прыціснуўшы да сваіх грудзей, пабегла ад небяспекі.

Многа было перажыта цяжкіх дней акупацыі. Калі жыхары вярнуліся ў вёску, большасць хат было спалена. Доўга стаялі людзі над сваімі папялішчамі, і толькі адзінокія буслы кружыліся ў паветры. Вораг спаліў хаты з буслінымі гнёздамі на дрэвах. Вяскоўцы выкапалі зямлянкі і жылі ў іх.

А потым Надзя, як і тысячы другіх жанчын, праводзіла на фронт мужа. Цяжкія дарогі вайны прайшоў Павел Васільевіч. Бітва нa Курскай дузе, дзе ён атрымаў медаль «За адвагу», і сотні кіламетраў франтавых дарог. Да канца свайго жыцця Надзея берагла пісьмо, у якім было напісана: «Дарагая жонка! Пішы мне часцей, прашу цябе. Палажы мне ў канверт паперу, наякіх адбіты контуры ручак маіх дачушак. Надзейка! У скорым часе наш Чырвоны сцяг заззяе над Берлінам, і тады будзе канец вайне. Я пакуль што яшчэ жывы, але сама ведаеш, франтавое жыццё: цяпер пішу пісьмо, а праз хвіліну мяне можа і не быць». А пасля пісьмы не сталі прыходзіць. На запыт ваенкамата прыйшоў адказ: без вестак прапаўшы. Што магло быць у сэрцы жанчыны? Чорнае гора, боль… Надзя страціла ўсякую надзею, што муж жывы. Амаль год не прыходзілі пісьмы. Як цяжка было ёй, зусім маладзенькай жанчыне, амаль дзяўчынцы, з траімі дзецьмі. Але ў сэрцы жыла надзея, што муж павінен вярнуцца. Яна ж так чакала яго, кожную хвіліну думала, што ён жывы. Доўга-доўга чакала, калі другія не чакалі ўжо. I вось нарэшце з далёкага нямецкага краю прыйшло пісьмо. Аказалася, што ў баях пад Курскам муж быў цяжка паранены. Сваю вясну Перамогі ён сустрэў у Берліне. 3 Перамогай, з баявымі ўзнагародамі вярнуўся дадому. На месцы зямлянкі пабудавалі хату і зажылі мірным жыццём. Падымалі палі, сеялі, збіралі ўраджай.

Падрасталі дзеці. Старэйшыя пайшлі вучыцца ў школу. Здавалася, што ўсё ёсць для шчасця. Але нядоўгае было гэта шчасце. Пасля цяжкай хваробы на руках у маці памерла яе любімая весялушка Лілька. Як цяжка яна перажывала гэтую страту, які невыносны боль агортваў яе мацярынскае сэрца…

Надзея лічылася добрай працаўніцай у калгасе. Была звеннявой, разам са сваімі сяброўкамі вырошчвала лён. Шмат падзяк і грамат атрымлівала ад праўлення калгаса.

Ужо роўна трыццаць пяць гадоў няма самага дарагога, самага пяшчотнага для мяне чалавека — маёй матулі Надзеі. У мяне ласкавыя дарослыя дочкі, якімі я ганаруся, яны таксама абралі маю прафесію — прафесію настаўніка. Старэйшая Таццяна жыве ў Мінску і працуе настаўніцай беларускай мовы і літаратуры ў школе № 204. Малодшая Наташа жыве ў Баранавічах і таксама працуе настаўніцай роднай мовы і літаратуры ў школе №15. А вяршыня майго жаночага шчасця – мае ўнукі, якіх у мяне чацвёра. Мы прыязджаем часта ў родную вёску, каб пакланіцца дарагім магілам. Аднойчы я пазірала на сваю старэйшую ўнучку Надзейку, якую дачка назвала ў гонар бабулі. Дзяўчынка са стараннем прыбірала магілкі дарагіх маіх бацькоў. А потым маё сэрца кранула тое, што малодшанькі ўнучак Валянцінчык палажыў на магілку сваёй прабабулі букецік блакітных валошак, якія яна вельмі любіла. Я адчувала боль і гонар: боль, што ніколі не змагу ўбачыць дарагіх маіх бацькоў, не пачую ласкавы голас маёй матулі, а гонар, што жыццё прадаўжаецца ў дзецях і ўнуках. Магілкі бацькоў знаходзяцца побач з партызанскімі могілкамі ў вёсцы Сіняўская Слабада. I зусім побач нясе ўдалячынь свае вечныя чыстыя воды Нёман. Чуецца ўсплеск хваль, шум лістоты беластвольнай бярозкі над магіламі бацькоў. I мне здаецца, што гэта гучыць матуліна песня, якая вечна будзе жыць і гучаць у маім сэрцы.

Соф’я Бахар,
былая настаўніца Жухавіцкай СШ

 
 
Чтобы разместить новость на сайте или в блоге скопируйте код:
На вашем ресурсе это будет выглядеть так
Сакавік, першы месяц вясны, называюць парой абуджэння. Ад доўгага зімовага сну прачынаецца прырода. Абмыўшыся веснавою вадою, на лясных праталінах з’яўляюцца
 
 
 

РЕКЛАМА

Архив (Новости Общества)

РЕКЛАМА


Яндекс.Метрика