Пенсii за выслугу гадоў не знiкнуць

— Не. Для загадчыкаў клубаў магчымасцi датэрмiновага выхаду на пенсiю заканадаўства не прадугледжвае.

— Сёлета ў параўнаннi з 2005 годам пенсii па ўзросце павялiчылiся больш чым на 89, а ў рэальным вылiчэннi, з улiкам iнфляцыi, — на 42 працэнты. Павысiлася i iх пакупнiцкая вартасць: калi ў 2005 годзе сярэдняя пенсiя па ўзросце перавышала бюджэт пражытковага мiнiмуму пенсiянера ў 1,6 раза, то сёлета — больш чым удвая. Пенсii i надалей будуць узрастаць тэмпамi, супастаўляльнымi з ростам зарплаты ў краiне. Пры гэтым тут будзе рабiцца ўсё, каб дасягнуць паказчыкаў, вызначаных Праграмай сацыяльна-эканамiчнага развiцця на 2006—2010 гады.

Наконт жа астатнiх прапаноў хацелася б сказаць наступнае. Сёння суадносiны мiнулага заробку i пенсii складаюць у сярэднiм 42 працэнты. I ў межах рэальных сродкаў пенсiйнай сiстэмы павысiць гэты ўзровень немагчыма. Апроч таго, у гэтым выпадку можа ўзнiкнуць адна праблема. Пенсiя, вылiчаная ў "цвёрдым" працэнце з нiзкiх заробкаў (i перш-наперш маюцца на ўвазе працаўнiкi сельскай гаспадаркi), была б мiзэрнай. Таму для папярэджання беднасцi сярод пажылога насельнiцтва i вызначаюцца сацыяльныя гарантыi — памер пенсii не можа быць нiжэйшым за мiнiмальна дапушчальны. Сапраўды, такое пераразмеркаванне пенсiйных сродкаў абмяжоўвае магчымасцi для павышэння пенсiй асобам з адносна высокiмi заробкамi, прычым рэсурсаў для ўзмацнення дыферынцыяцыi ў рамках цяперашняга заканадаўства няма. I разам з тым казаць аб поўнай "ураўнiлаўцы" таксама не выпадае — сёння максiмальная пенсiя перавышае мiнiмальную ў 3,4 раза.

Што ж датчыцца пераразлiку пенсiй, то, на наш погляд, цяперашняя "прывязка" да росту зробкаў цалкам адпавядае прыродзе фiнансавання пенсiйнай сiстэмы. Бо з ростам зарплаты павялiчваюцца i адлiчэннi на выплату пенсiй. Да таго ж рост заробкаў перавышае iнфляцыю, i гэта дае большую прыбаўку да пенсiй, чым тое было б пры прапанаваным вамi механiзме пераразлiкаў.

— Асноўным дакументам, якi пацвярджае стаж работы, з’яўляецца менавiта працоўная кнiжка. Калi ж звесткi аб рабоце ў працоўную кнiжку не ўносiлiся, у пацвярджэнне стажу прымаюцца даведкi, што выдавалiся на падставе загадаў, асабiстых рахункаў, ведамасцяў на выдачу зарплаты i iншых дакументаў.

Пры адсутнасцi ж дакументаў аб працы i немагчымасцi iх атрымання ў сувязi са спыненнем дзейнасцi працадаўца цi па iншых прычынах, а таксама пры адсутнасцi архiўных звестак перыяды працы могуць устанаўлiвацца на падставе паказанняў не менш чым двух сведак, якiя ведаюць заяўнiка па сумеснай працы ў арганiзацыi i якiя самi валодаюць дакументамi, што пацвярджаюць iх працу на час сведчання.

— Артыкул 19 Канстытуцыi гарантуе грамадзянам Беларусi права на працу як на найбольш годны спосаб самасцвярджэння чалавека. Разам з тым прымусовая праца забараняецца, за выключэннем працы цi службы, вызначаных паводле прыгавора суда або ў адпаведнасцi з законам аб надзвычайным або ваенным становiшчы.

Па-другое. Перыяд, за якi можа быць выбраны заробак для вылiчэння пенсii, вызначаны заканадаўствам. Пенсii, прызначаныя да 1 студзеня 2000 года, могуць быць вызначаныя з заробку за любыя 5 гадоў запар з апошнiх 15 гадоў працы. А з 1 студзеня 2000 года 5- i 15-гадовыя перыяды павялiчваюцца "на год штогод", скажам, сёлета тут дзейнiчае формула "14 з 24", у 2009 годзе — "15 з 25", у 2010 годзе — "16 з 26" i гэтак далей. Такiм чынам, праз пэўны перыяд часу на памер пенсii будзе ўплываць заробак за ўвесь час працоўнай дзейнасцi, што дазволiць пры прызначэннi пенсii ацанiць унёсак кожнага працаўнiка ў фiнансаванне пенсiйнай сiстэмы ў больш поўнай меры.

Што ж да максiмальнага стажу, якi ўплывае на памер пенсii (у мужчын гэта 45 гадоў), то неабходна падкрэслiць наступнае. Заканадаўства не ўтрымлiвае ўзроставых абмежаванняў для залiку ў стаж перыядаў працы i iншых вiдаў дзейнасцi, i ў тым лiку навучання на дзённай форме ў ВНУ, тэхнiкумах i ПТВ. Такiя перыяды могуць ўлiчвацца да дасягнення 16-гадовага ўзросту, а таксама пасля дасягнення агульнаўсталяванага пенсiйнага ўзросту (пры ўмове неатрымання пенсii). Апроч таго, трэба мець на ўвазе, што для асобных катэгорый грамадзян заканадаўства вызначае льготны парадак вылiчэння стажу.

— Сапраўды, пэўныя асаблiвасцi ў пенсiйным забеспячэннi дзяржслужачых iснуюць, i перш-наперш гэта тлумачыцца спецыфiкай падобнай дзейнасцi i шэрагам абмежаванняў для гэтай катэгорыi грамадзян. Прычым асаблiвыя падыходы да пенсiй дзяржслужачых iснуюць практычна ва ўсiх краiнах.

Дарэчы, варта заўважыць, што памеры пенсiй дзяржслужачых, як i iншых грамадзян Беларусi, залежаць ад працягласцi стажу i ад узроўню заробкаў. Пры гэтым у многiх дзяржслужачых памер пенсii па ўзросце атрымлiваецца большым, чым пенсiя за выслугу гадоў.

— Заканадаўства Беларусi не прадугледжвае льгот па вылiчэннi стажу за працу на Крайняй Поўначы i ў прыроўненай да яе мясцовасцi. Пры прызначэннi пенсii год працы тут залiчваецца за год стажу.

Што ж да другога пытання, то навучанне на дзённай форме ў ВНУ, тэхнiкумах, каледжах i ПТВ у стаж залiчваецца i пры гэтым — незалежна ад факта працы да пачатку навучання.