Чаму пераможца без грамадзянства?

Источник материала:

Траўматолаг Махдзi Насер Якуб працуе ў аршанскай бальнiцы iмя Сямашкi. Ён шчыра хоча быць грамадзянiнам Рэспублiкi Беларусь. А ягоная Радзiма — сектар Газа, дзе нядаўна прайшла чарговая вайна. Там жывуць ягоныя бацькi, браты, сёстры. Імя Насер у перакладзе з арабскай мовы значыць "пераможца".

Пацыенты кажуць пра яго — добры доктар! Ён заўсёды ветлiвы, неабыякавы. Начальства цэнiць ягоны высокi прафесiяналiзм. Напрыклад, колькi ўжо суставаў бездакорна трансплантаваў. Дзiўна, але гэты законапаслухмяны чалавек, якi ўвогуле вось ужо трэцi дзясятак гадоў жыве ў нашай краiне — вучыўся i працуе, жанаты на грамадзянцы Беларусi — бацька двух юных грамадзян Беларусi не можа атрымаць беларускае грамадзянства.

— У 1986 годзе я прыехаў на вучобу з Палесцiны, — расказвае доктар. — А нарадзiўся ў 1968 —м у горадзе Газа Палесцiнскай аўтаномii.

— 1, 5 мiльёна чалавек. А па плошчы параўнальна невялiкi. У Газе ў мяне чатыры браты i дзве сястры. Усе яны там, акрамя адной сястры, якая выйшла замуж i жыве ў Саудаўскай Аравii. Наогул прозвiшча Махдзi — гэта род: больш за тысячу чалавек. Кантакты падтрымлiваюць усе члены сям’i. З нагоды любой важнай падзеi — вяселля, смерцi цi чагосьцi яшчэ ў нас прынята збiрацца разам. Калi ў каго праблема, яе вырашаюць супольна.

— Нiякай аўтаномii сектар не мае. Трэба ствараць незалежную дзяржаву. Вайна, калi карэнным чынам нiчога не зменiцца, не спынiцца нiколi. Узаемная нянавiсць перадаецца з пакалення ў пакаленне. Я жыву ў Беларусi спакойна. Ведаю, што такое вайна. Мiр — гэта шчасце...

— Вы сталi доктарам таму, што Вашы бацькi мелi нейкае дачыненне да медыцыны?

— Бацька ў свой час быў бiзнэсменам — валодаў швейнай фабрыкай. Потым займаўся гандлем. Мацi — хатняя гаспадыня.

— Мне заўсёды цiкава было вучыцца. Але ў нас не ставяць нi "пяцёрак", нi "дзесятак", наогул адзнак. Веды ацэньваюцца баламi. Напрыклад, за выдатнае веданне роднай арабскай мовы можна атрымаць максiмум 40 балаў. Па фiзiцы i хiмii — 50, па англiйскай мове — 40. Вучацца 12 класаў. У школу пачынаюць хадзiць з 6 гадоў. У некаторых школах хлопчыкi i дзяўчынкi вучацца разам, у iншых — асобна. Сiстэма адукацыi адрознiваецца ад вашай. Да 6 — га класа дзiця вучыцца ў адной школе, з 6 — га па 9 — ы ў iншай, а потым — у "вышэйшай". З 1 — га па 9 класы можна таксама вучыцца ў школах, створаных пры падтрымцы Арганiзацыi Аб’яднаных Нацый для бежанцаў. У сектары Газа да 70 працэнтаў жыхароў лiчацца бежанцамi.

— Я прыехаў у СССР у 1986 годзе. Спачатку ў Дагестане — у Махачкале ўсе iншаземцы вывучалi рускую мову на падрыхтоўчым факультэце. Да гэтага не ведаў па-руску нi слова (зараз доктар гаварыць фактычна без акцэнту — А.П.). Прыблiзна год вучыў мову, а потым прыехаў у Вiцебск. Менавiта туды, бо ў мяне яшчэ два браты, старэйшы i малодшы, вучылiся ў вiцебскiм медiнстытуце. Я — сярэднi брат. Яшчэ да паступлення прыязджаў у госцi ў Вiцебск — вельмi спадабалася. А ў Махачкале не вельмi. Нават думаў вярнуцца на Радзiму. А Вiцебск мне адразу здаўся цывiлiзаваным горадам. I да гэтых дзён для мяне Вiцебск самы прыгожы горад Беларусi. Вучыўся бясплатна — кампартыя тады выдзяляла месцы палесцiнцам. А ўжо ў ардынатуры вучыўся за свой кошт, таму што з развалам СССР умовы вучобы замежных студэнтаў памянялiся. Скончыў ардынатуру ў 1997 —м. Паехаў на Радзiму.

— Так. З будучай жонкай я i пазнаёмiўся ў студэнцкiя гады. Саша вучылася на курс нiжэй. Жыла ў iнтэрнаце ў адным блоку з маiм земляком. Прыехала на вучобу з Оршы. Я часта хадзiў у госцi да свайго сябра. Так з ёй i пазнаёмiлiся. Пажанiлiся ў 1994 —м. Вяселле спраўлялi i ў Вiцебску, i ў мяне дома. Мае бацькi добра паставiлiся да майго выбару. Бацька Сашы — таксама. Ён доктар, зараз на пенсii. Мама Сашы памерла яшчэ да таго, як мы пазнаёмiлiся. Жывём усе разам, у трохпакаёвай кватэры цесця. У нас хлопчык i дзяўчынка: Лявону —13, Нуры — 4, 5 года. Сын у музычнай школе вучыцца граць на гiтары. Ведае арабскую мову, паколькi два гады жыў з намi ў Палесцiне, вучыўся там. Дачка — ужо не. Дома адпаведна размаўляем толькi па-руску. Жонка працуе ў аршанскiм радзiльным доме. Яна акушэр-гiнеколаг. Дарэчы, у майго старэйшага брата жонка таксама беларуска, родам з Полацка. Яе з трыма хлопчыкамi эвакуявалi падчас апошнiх ваенных падзей у Газе.

— Хатнi ачаг для мяне — вельмi важнае паняцце. Усё раблю, што неабходна. I рамантую нешта, i столi фарбую, i шпалеры клею. Дача ёсць, дзе бульбу, моркву i iншае ўсе разам вырошчваем. Сам гатую. Не — дранiкi жонка гатуе. Я раблю iншыя стравы з дапамогай розных прыпраў. Змянiўшы спосаб прыгатавання, можна са звычайнай бульбы незвычайную страву зрабiць.

— Я кахаю сваю адзiную, непаўторную. Па рэлiгii дазваляецца мець чатырох жонак. Што гiстарычна тлумачыцца проста — мужчыны гiнулi на войнах, жанчын свабодных заставалася больш, чым мужчын. У мусульман стасункi памiж мужчынамi i жанчынамi павiнны быць законнымi. Без шлюбу блiзкасць немагчымая. Зразумела, трэба быць не бедным, каб утрымлiваць чатыры сям’i, i справядлiвым, каб нiкога з жонак не крыўдзiць. Шматжонства — вельмi рэдкая з’ява. Я сярод сваiх знаёмых не ўзгадаю такiх прыкладаў. Праўда, ведаю пару мужчын, у якiх па дзве жонкi.

— У Оршы нават няма мусульманскай абшчыны. Не ведаю iншых арабаў, якiя тут жывуць.

— З тым, што я араб, праблем няма. Нiхто нiколi мяне не пытаў, адкуль я. Хвораму не важна, хто ты, калi ты да яго добра ставiшся, правiльна i эфектыўна лечыш... А я да пацыентаў заўсёды стаўлюся добра. Гэта ўжо на ўзроўнi падсвядомасцi — ветлiвасць. Як працаваў у Палесцiне ў сваiм уласным кабiнеце, так i тут працую — ад душы. У Оршы я працую з 2003 года (з перапынкам на перыяд з 2005 па 2007).

— ...Пасля сямi гадоў пастаяннага пражывання ў Беларусi — у 2003 — м, як i дазвалялася законам, збiраўся падаваць дакументы на атрыманне беларускага грамадзянства. У аддзеле па мiграцыi ў мяне папрасiлi паперу з пасольства Палесцiны (яно адкрылася ў Мiнску), што я не з’яўляюся грамадзянiнам Рэспублiкi Палесцiна. Я растлумачыў, што палесцiнскай дзяржавы як такой няма. Тэлефанаваў у пасольства, мне адказалi — неабходнага табе дакумента выдаць не можам. Я разумею — яны не могуць нi пацвердзiць, нi абвергнуць наяўнасць у мяне палесцiнскага грамадзянства. Паўтаруся — не iснуе такой дзяржавы.

Потым нейкi час зноў адсутнiчаў у Беларусi: у 2005 — м у Палесцiну з сям’ёй паехаў. I нягледзячы на тое, што за гэты час я прыязджаў сюды некалькi разоў кожны год, што ў 2007 —м падчас чарговага ваеннага канфлiкту нас эвакуявалi з Газы, адлiк для атрымання мною права на беларускае грамадзянства пачаўся наноў. Так мне тады растлумачылi ў Мiнску, у дэпартаменце па мiграцыi.

— Напрыклад, усёй сям’ёй не можам паехаць адпачываць за межы Беларусi. Я прапаноўваў шмат разоў жонцы з дзецьмi паехаць за мяжу без мяне. Адмаўляюцца. А звяртаюся ў турыстычную фiрму, паказваю свой асноўны дакумент, адразу кажуць, што з iм нават не будуць брацца афармляць тур. Каб нават у Расiю паехаць, трэба ехаць у Мiнск — у расiйскае пасольства па вiзу. А з якой нагоды я яе атрымаю? — не ўяўляю. Гэта ж трэба каму-небудзь у Расii аформiць запрашэнне. Магу выехаць з Беларусi толькi да сабе на Радзiму. На сённяшнi дзень я толькi i мару пра беларускае грамадзянства.