Сяргей Дубавец. СВАБОДА. Гендэр-шмендэр

Источник материала:

  Сяргей Дубавец. Пісьменнік, журналіст, выдавец. Нарадзіўся ў 1959 годзе ў Мазыры. Пісаў усё жыццё, шмат і ва ўсіх жанрах, пераважна — у палемічным. Выдаў некалькі кніг эсэістыкі і прозы. Асноўная тэма творчасці — шуканне ўласнае тоеснасці беларуса ў сваёй краіне і ў свеце, у гісторыі і ў космасе. Быў рэдактарам газет «Свабода» (1990) і «Наша Ніва» (1991). З 1997 мае на Радыё Свабода аўтарскую перадачу «Вострая Брама». Што вы ўсё гендэр, гендэр... Сацыяльная роля жанчыны ў сёньняшняй Беларусі – абслугоўваць і асабліва не паказвацца. Прынамсі, такі мэсыдж мы атрымліваем з самага верху.

Вось паглядзіце. Галоўны трансьлятар паказаў хлопчыка. Маленькі такі хлопчык, харошы. І паказалі яго менавіта таму, што харошы і што хлопчык. Бо пры нашай сакрэтнасьці, дружа Ватсан, можна толькі ўяўляць, колькі там яшчэ за ўвесь час магло быць і “нехарошых”, з фіфектамі, якім проста нічога не сьвяціла. Але самая галоўная вартасьць нашага хлопчыка, дружа Ватсан, – ягоны пол. Бо калі б там, крый божа, была яшчэ і дзяўчынка, дык дзяўчынцы ўвогуле – ніякіх шанцаў. Герасім і му-му. Разумееце, пра што я? А цяпер паспрабуйце дэдуктыўна разьвіць гэтую думку.

Ніякіх шанцаў не было ня толькі ў гіпатэтычнай дачкі, але публічна была пазбаўленая права на сваё мацярынства маці харошага хлопчыка. Такім чынам, адзін за адным былі зьнівэляваныя нашы акадэмічныя інстытуты дачкі, жонкі, маці... У бітве з галоўным трансьлятарам палі ня толькі ўсе вашы, Ватсан, фэмінісцкія замарочкі, але і ўсё тое, што называецца традыцыйнымі каштоўнасьцямі. Ёсьць мужчына – казак. А ўсе астатнія – у лепшым выпадку, каля стала, у горшым – безыменныя вытворцы працягу роду. Так было, між іншым, дзе-небудзь у Сечы. Казаку забаранялася мець жонку (але дазвалялася хадзіць налева-направа), а значыць, сям’ю і маёмасьць. Менавіта Сеча, Ватсан, стала правобразам расейскага бальшавізму, які ў маладосьці сваёй ня толькі пагонаў не прызнаваў, але і маёмасьці, сям’і, жонкі. Пры актыўным заахвочваньні пладзіцца і размнажацца.

Ну, вы скажаце, дзікія норавы. Але ж неяк вылезьлі яны проста ў 21-м стагодзьдзі і ня дзе-небудзь у дэструктыўнай секце, а ў галоўным трансьлятары. А паколькі трансьлятар у нас афіцыйна – зусім ня сродак інфармацыі, а сродак прапаганды, ідэалогіі, то што з гэтага вынікае?.. Вось так, Ватсан. Галоўнае – не рабіць дзяўчынак, інакш – бракароб. Яны сапраўднаму казаку ні роду не працяг, ні на пасадзе не пераемнік.

Пра вас я, натуральна, жартую. Даруйце, калі пакрыўдзіў. Мы з вамі цудоўна ведаем, што ўсё гэта адносна нашай нацыянальнай гісторыі – выбрыкі мамалётныя. Некалі ўсё сплыве як глупства, невуцтва і амаралізм. І па-ранейшаму будуць у нас сьпяваць песьні і пра дачку, і пра жонку, і пра матулю. Гэта сёньня выбрыкі “заходзяць” у сьвядомасьць мас як парадокс, бо надта ж усё нечакана. Як пра “харошага” Гітлера ці пра вершы Быкава. Галоўны трансьлятар працуе на безальтэрнатыўнай аснове і таму нічым не гарантаваны ад выбрыкаў. Бо нішто сказанае не адцяняецца і не падсьвечваецца іншай думкай. Царква сабе мірна працягвае свае культы жанчыны – ад першай камуніі да багародзіцы, але царква не выступае ў ролі маральнага аўтарытэту да такой ступені, каб яе пастулаты чалавек мог суадносіць з тым, што бачыць у галоўным трансьлятары. Быкава ў апошнія гады жыцьця цалкам пазбавілі магчымасьці гаварыць з народам, ізалявалі. Яго калегі з найбуйнейшых пісьменьнікаў, хто мае патэнцыял маральнага аўтарытэту, усе маральна ж інтэрнаваныя. Побач з уладай засталася толькі служба сервіроўкі стала.

Калі-небудзь напішуцца навуковыя працы пра гэтыя парадоксы і спатрэбіцца шмат высілкаў, каб вярнуць у галоўны трансьлятар маці, жонку, дачку. Можа быць, у параўнаньні з сёньняшнім цыркам гэта будзе выглядаць ня так жыва і парадаксальна, і таму будуць закліканыя сапраўдныя таленты і прафесіяналы. Але ўсё гэта будзе. Бо не мяняецца характар народа за 14 гадоў, нават за 100 не мяняецца.

А ведаеце, Ватсан, чым скончылі казакі? Ды прыблізна тым самым, што і бальшавікі. Неяк зайшлі яны на Беларусь, “гульнулі” тут напоўніцу, гарады папалілі-паруйнавалі-парабавалі, людзей перабілі масава. Асабліва ім падабалася немаўлят у студні кідаць. Аж пакуль урадавыя войскі ня рушылі ім напярэймы. Ну, і пасадзілі байцоў на калы – такое ім было прыдумана “гендэрнае” пакараньне. Так бы мовіць, калі які мача да нас са сваім калом прыйдзе, той ад кала і загіне. Вось пасадзілі іх, і зноў сталі свае даўнія песьні сьпяваць. І пра дачку, і пра жану, і пра маці. Меркаванні калумністаў могуць не супадаць з меркаваннем рэдакцыі.
Запрашаем чытачоў абмяркоўваць артыкулы на форуме, прапаноўваць для ўдзелу ў праекце новых аўтараў або ўласныя матэрыялы.