А якiя тут чыстыя росы...

Источник материала:

З нецярплiвасцю чакаў такой ранiцы некалькi дзён. I вось яна выдалася якраз па маiм жаданнi, каб адправiцца на луг i спаўна адчуць яго менавiта ў гэты час сутак. Луг пачынаецца адразу за нашым агародам, цягнецца ўздоўж вёскi, i яна летам быццам аздоблена з гэтага боку шырокiм жывым дываном. Ён надзвычай шматкаляровы, духмяны. Багаты водар кветак i траў, пералiвiстыя спевы птушак, трапятанне руплiвых пчол, строкат спрытных конiкаў i многае iншае сабрала шчодрая прырода ў гэтым маляўнiчым куточку, што прыносiць у наша жыццё душэўнае святло, цiхую радасць, добры спакой. 

Крочу па лугавой сцяжынцы босы, як у сваiм далёкiм дзяцiнстве. Ступаю асцярожна, каб не зварухнуць буйныя кроплi расы, якiя дрыготна вiсяць на травах i кветках. Нечакана крануў высокi куст зверабою, i маю нагу абдало прыемнай свежасцю. Вочы проста разбягаюцца — дзе найбольш цiкава, куды глядзець, што не прапусцiць. Луг вельмi ўтульны, з трох бакоў яго абступае лес, адсюль на ўскраек выбеглi кучаравыя беланогiя бярозы, гонкiя сосны, густыя ялiны i дзе-нiдзе ўпэўненыя ў сабе важлiвыя дубы. Ад вёскi ляжаць агароды, дзе летам, а тым больш пад восень шмат цыбулi, агуркоў, памiдораў... Нават калi разыдзецца  моцная навальнiца, тут цiха i спакойна, лес клапатлiва ахоўвае луг ад шалёнага ветру. 

Здаецца, нiдзе i нiколi не бачыў я такога мноства самых розных кветак, як тут. Тым больш прыемна i важна, што мясцiна гэтая ўсяго кiламетрах у дваццацi ад  Мiнска. А мы добра ведаем, што навокал вялiкiх гарадоў на даволi значных адлегласцях бывае ўсё вытаптана, зруйнавана, засмечана...  Сюды ж нязручна праехаць на машыне, няма тут нi рэчкi, нi азярца, значыць, i нецiкава вясёлым i гаманлiвым турыстам. Словам, дзякуй богу, куточак гэты жыве так, як наканавана яму прыродай i лёсам. 

З краю лугу — частыя латачкi канюшыны. Чырвоная, з жывучымi кветкамi, не вельмi прыкметная, але ж гэта шчодры падарунак пчолам. Яны руплiва працуюць на ёй да восенi. Тут i белая канюшына, якую ў народзе яшчэ называюць «кашкай». Вельмi трапная назва, бо яе салодкi пажыўны нектар, сапраўды, бы смачная кашка для тых самых пчол, якiя ў добрае надвор’е тут ужо з ранiцы. 

Сцiпла трымаюцца рамонкi, быццам не хочуць асаблiва выстаўляць сваю прыгажосць. Кветка — жоўтая сярэдзiна, вакол якой тоненькiя пяшчотныя пялёсткi, ну зусiм бы маленькае сонейка. Колькi хвалюючых песень складзена пра рамонак, i не без падстаў. Рамонак — асаблiвае хараство нашых палёў i лугоў. Ну а калi дзяўчаты збiраюць букет цi вяночак, то гэтая кветка тут найпершая i самая чароўная. 

Па ўсiм лузе — зверабой. Трымаецца, я б сказаў, ганарлiва, вымахаў над астатнiмi кветкамi. Ну што ж, мае на гэта права: i «iмя» ў яго грознае, i здольнасцi незвычайныя, лечыць ад дзевяноста дзевяцi хвароб. Мяту адчуеш адразу, яна адна з самых духмяных нашых раслiн. Я дзесьцi чытаў, што рымскiя патрыцыi прымалi знакамiтых гасцей за сталамi, нацёртымi мятай, бо яе водар даваў чалавеку добры настрой. 

Але ж наперадзе ў мяне сустрэча з дастойным сапернiкам мяты. На другiм краi лугу, ля чыстага сасоннiку, ёсць латачкi чабару. Абавязкова завiтаю туды, набяру невялiкi пучок i панясу яго дадому. Што нi кажыце, але больш моцнага i прыемнага паху нiякая раслiна не мае. Нездарма ж нават батанiкi аднадумна аддаюць першае месца менавiта чабару. 

На гэтай звычайнай лугавой сцяжынцы мяне здзiўляе той цуд, што якраз там, дзе ходзяць людзi i ўсе вытаптана, здорава расце падарожнiк. У неабжытых месцах ён сустракаецца даволi рэдка, а тут — нiбы хто пасадзiў. Надзвычай пладавiтая трава: за сезон дае некалькi дзесяткаў тысяч сямян. Ну i добра! Падарожнiк вельмi карысны, з даўнiх часоў у нашых вёсках лячылi iм розныя раны, нарывы. Я i сам памятаю: шмат разоў у дзяцiнстве прабiваў нагу ржавым цвiком, а колькi было нарываў!.. I што? iрваў на нашым двары некалькi шырокiх сакавiтых лiстоў падарожнiку, мацi змазвала iх смятанай — i да раны. Так толькi i ратаваўся. 

Ну хiба можна сказаць пра ўсю прыгажосць ранiшняга летняга лугу? Куды там! А назвы траў... Пакiнем гэты занятак батанiкам. 

Аднойчы я сустрэў тут старога чалавека. Ён сядзеў у цяньку пад разгалiстай бярозай, аб чымсьцi думаў. Я адразу пазнаў яго: мясцовы пастух, раней, калi ў вёсцы было шмат кароў, часта прыганяў сюды статак. Цяпер у вёсцы толькi адна кароўка. 

— Прыйшлi на луг? — пытаюся ў старога. 

— Ага, прыйшоў, — уздыхае ён. 

— А што, тут у вас мо нейкая справа? 

— Ды не. Проста прывык да лугу. Я ж цяпер на пенсii, вольнага часу шмат, вось i наведваюся сюды. Пасяджу так на траве — i быццам свята сустрэну, так тут прыгожа i радасна... 

Тады я вельмi разумеў старога. Зразумейце, паважаныя чытачы, вы i мяне, калi ў час майго падарожжа па лузе ў сэрцы нарадзiлiся такiя вершаваныя радкi: 

Луг шырокi — налева, направа, 

Ён дзiвосны на золку ўлетку: 

Серабром перасыпаны травы, 

Зiхацяць дыяментамi кветкi. 

А якiя тут чыстыя росы, 

Дорыць сiлы гаючы мне водар. 

Ты прайдзi па траве гэтай босы 

I прымi ад яе асалоду. 

Дух радзiмы заўсёды хвалюе, 

Нашы сэрцы iм чула сагрэты... 

Па прыветнай сцяжынцы iду я, 

Зачарованы казкаю лета. 

У вясёлыя нашы прасторы 

Як, скажыце, не быць улюбёным? 

У лясы, у палi, у азёры, 

У сцяжынку на лузе зялёным...