«Iснуе праблема з выкладчыцкiмi кадрамi ў IT-адукацыi»

Источник материала:

Сітуацыя

— Усе ВНУ Беларусi ў год выпускаюць каля 1 тыс IT-спецыялiстаў (якiя атрымлiваюць квалiфiкацыю праграмiста i блiзкiя да яе квалiфiкацыi). Большая частка выпускнiкоў iдзе ў камерцыйныя IT-кампанii, якiя афiцыйна зарэгiстраваныя ў Беларусi. Iстотна меншая колькасць iдзе на дзяржаўныя прадпрыемствы. Быў перыяд, калi дзяржаўныя прадпрыемствы мала бралi новых спецыялiстаў на працу, але зараз гэтая колькасць павялiчваецца.

Таксама частка выпускнiкоў iдзе ў нелегалiзаваную ў Беларусi сферу (IT-кампанiя можа знаходзiцца ў Лiтве, у Маскве, а праграмiст будзе працаваць на гэтую кампанiю дома ў Мiнску). I на беларускiм рынку такiя кампанii з iншых краiн паводзяць сябе дастаткова актыўна, у прыватнасцi расiйскiя кампанii.

Што датычыцца эмiграцыi спецыялiстаў, то ў 1990-я гады беларусы ехалi ў асноўным у Еўропу i ЗША. Аднак з 2000 года дастаткова шмат людзей сталi з’язджаць у Расiю. Хоць для нашай краiны ад’езд спецыялiстаў у Расiю — справа такая ж не вельмi добрая, як i ад’езд на Захад... Пiк «уцечкi» IT-спецыялiстаў з Беларусi быў у канцы 1990-х. Тады назiраўся вялiкi рост IT-кампанiй на Захадзе i многiя нашы спецыялiсты з’язджалi туды. А потым на Захадзе быў вялiкi крызiс у IT-галiне, i многiя кампанii «лопнулi», рынкавы кошт iншых знiзiўся. Адпаведна, патрэба ў спецыялiстах зменшылася. А ў Расii, якая iшла з пэўным адставаннем, такога крызiсу не было. Наадварот, цэны на нафту раслi, i ў Расii ўласных сродкаў стала дастаткова шмат, таму там пачалi ажыццяўляць шмат уласных праектаў.

— Наколькi сёння канкурэнтаздольны выпускнiк ВНУ з IT-спецыяльнасцямi? Здольны ён адразу выконваць сур’ёзную працу цi IT-кампанii павiнны яшчэ шмат працаваць па павышэнню яго квалiфiкацыi?

— Большасць студэнтаў пачынаюць працаваць у IT-кампанiях з другога-трэцяга курса. З гэтага моманту студэнты пачынаюць набываць навыкi, якiя ВНУ даць не можа. I да моманту заканчэння ВНУ студэнты ўжо маюць вопыт працы ў рэальных умовах, на рэальных фiрмах.

— Якiя асноўныя праблемы беларускай IT-адукацыi?

— Iснуе праблема з выкладчыцкiмi кадрамi. Пакiнуць выпускнiкоў на кафедры немагчыма, бо адзначаецца велiзарная рознiца ў зарплаце памiж ВНУ i IT-кампанiямi. Спецыяліст пасля 5-га курса iдзе на працу на фiрму з заробкам у 500 долараў, а малады выкладчык такiх грошай, безумоўна, зарабiць не можа.

— Якiя справы з матэрыяльным забеспячэннем беларускiх ВНУ?

— З камп’ютарным паркам праблем асаблiвых няма. Ды i амаль усе студэнты сёння маюць уласныя камп’ютары... Мабыць, пэўныя праблемы iснуюць з набыццём лiцэнзiйнага праграмнага забеспячэння. Напрыклад, у нас на факультэце ёсць спецыяльнасць «Камп’ютарная бяспека», дзе патрабуецца шмат спецыфiчнага праграмнага забеспячэння, якое не так лёгка знайсцi i якое дорага каштуе.

— Параўнайце сiтуацыю ў беларускай IT-адукацыi з сiтуацыяй у адукацыi Расii, у адукацыi Украiны.

— Пакуль адукацыя ў нас не горшая. У значнай ступенi за кошт высокага патэнцыялу, якi застаўся з часоў iснавання Савецкага Саюза. Так, у нас заўсёды была належная фундаментальная падрыхтоўка па матэматыцы, фiзiцы. Гэтая падрыхтоўка застаецца на добрым узроўнi, хоць яна крыху i пагаршаецца з-за кадравых праблем.

Падрыхтоўка праграмiстаў у Беларусi таксама заўсёды была неблагой. Такая сiтуацыя застаецца i зараз. Сведчанне таму тое, што каманда БДУ па праграмiраванню ў сусветных алiмпiядах знаходзiцца сярод лiдараў. Так, у 2003 годзе яна атрымала залаты медаль. Некалькi апошнiх гадоў каманда ўваходзiла ў першую дваццатку сярод усiх унiверсiтэтаў свету.

Што лепш у Расii? Там заходнiя фiрмы адкрываюць шмат навучальных цэнтраў у ВНУ. Значна больш, чым у Беларусi. Гэта звязана з тым, што Расiя — гэта велiзарны рынак. Заходнiя кампанii зацiкаўлены ў гэтым рынку. Бо калi ў Расii праводзiцца нейкi тэндар на пастаўку камп’ютарнага абсталявання або праграмнага забеспячэння, то ён вылiчаецца дзесяткамi i сотнямi мiльёнаў долараў. I вучэбныя цэнтры ў ВНУ — гэта адны з «кропак апоры» для заходнiх фiрмаў на расiйскiм рынку. У Беларусi рынак невялiкi i сiтуацыя з адкрыццём вучэбных цэнтраў значна больш складаная.