У самай старой жыхаркі Беларусі яшчэ захаваліся свае зубы

Источник материала:

21 ноября 2008 Калейдоскоп
Арцём Багданаў, Польскае радыё для замежжа Да самай старой жыхаркі Беларусі, 119-гадовай Ганны Паўлаўны Рагель я завітаў ужо ў трэці раз. Жыве яна ў Маладэчне, у прыватнай хаце разам з дачкой. Мінулыя паездкі былі зьвязаныя зь ня вельмі прыемнымі акалічнасьцямі - мясцовыя ўлады не хацелі праводзіць даўгажыхарцы то газ, то ваду. Цяпер, дзякаваць Богу, усё наладзілася. І завітаў я проста з торцікам, бо Ганна Паўлаўна дужа любіць салодкае! Як заўжды, даўгажыхарка пачала размову з пажаданьняў і плянаў на бліжэйшую будучыню.

Г.Рагель: Гэта ж жыцьцё такое… Яшчэ прашуся, каб гады тры пажыць, годзікі тры… І дзякуй Богу, каб беларусы ўсе на мае гады ішлі! Каб яны, як кажуць, і жылі харашо і дзякуй Богу за жыцьцё. І мне пры дачцэ няблага, дзякуй Богу за гэтакую дачку. Яна мяне глядзіць-глядзіць добранька, дык я і жыву доўга, от!..

Вядома, у 119-гадовага чалавека я ня мог не запытацца пра сакрэт доўгажыхарства.

Раскажыце, як так доўга прыжыць, як вы, што для гэтага трэба рабіць?

Г.Рагель: А нічога… У нас, во, скаціна ёсьць: дзьве казы й казёл! Што нам? Хто так жыве, як мы жывем! Ого! Хто рабіць ня хоча - вось, таму цяжка! А мы дзякуем Богу высокенькаму - і Бог дае здароўейка, шчасьцейка. Бог над намі. І табе каб здароўейка было. І мяне ўспамінай!

Каб не стамляць Ганну Паўлаўну, пра ейную біяграфію й сёньняшні рэжым дня я пацікавіўся ў дачкі Любові Аляксандраўны.

Любоў Аляксандраўна: Маці ў коўні рабіла, дапамагала бацьку, молатам біла. Яшчэ памятаю, такі мех вялікі быў на вуглях… Коней так падкоўвалі, плугі рабілі… Цяжка яна працавала…

А колькі ў Ганны Паўлаўня дзяцей усяго было?

Любоў Аляксандраўна: Чацьвёра, я чацьвертая. Аднаго ўжо няма, памёршы. А гэныя таксама ўжо слабыя…

Як рэжым дня вашай мамы?

Любоў Аляксандраўна: А вось сьпіць сабе, устане, пасядзіць, паляжыць… Сьпіць колькі хоча: калі раней устане, калі пазьней… Тэлевізар не глядзіць, газэт не чытае…

А алькаголь ужывае?

Любоў Аляксандраўна: Не, зусім не ўжывае. Можа, калі маладая была й ужывала…

Як ейнае здароўе, на што скардзіцца?

Любоў Аляксандраўна: Кажа, што ў сярэдзіне нічога не баліць…

Тут Ганна Паўлаўна дадае ў размову…

Г.Рагель: Толькі хата цячэ, трэба ўкрыць яе, каб не цякла…

Любоў Аляксандраўна: Таблетак ня п’е, да лекараў не зьвяртаецца. Спрабавала таблеткі піць, дык толькі горш робіцца. Кінула - ніякіх ня п’е.

Дык можа і зубы ў яе яшчэ свае ёсьць?!

Любоў Аляксандраўна: Ёсьць, яшчэ ёсьць…

Перад маім сыходам Ганна Паўлаўна папрасіла паспытаць кавы, якую я піў, і бурна адрэагавала:

Г.Рагель: О не, гаркая! Ты ня пі болей, гаркая!..

Міжволі задумаешся: ці не паслухацца парады чалавека, якому 119 год?..

Гэта была Ганна Рагель - самая старая жыхарка Беларусі. Калі яна нарадзілася ў 1889 годзе, на сьвеце яшчэ не было Максіма Багдановіча, Адольфу Гітлеру было 2 месяцы, а Янку Купалу - 6 год.