Усякая мова вынікае з радовішча бязмоўя: яна адметная тым, што ўзяла, а тым, што не ўзяла, істотная.
*
Дзе не хапае сонца, узнікаюць споры цвілі, дзе не хапае здароўя, узнікаюць бацылы хваробы: яны гэтаксама жывыя, яны гэтаксама змагаюцца за сваё права на існаванне.
Гэтак і з людзьмі, гэтак і з грамадствам: дзе не хапае праўды, аб’яўляецца хлусня, дзе не хапае сапраўднасці, аб’яўляюцца эрзацы – яны таксама пакліканыя, яны таксама на сваім месцы.
*
Не можа быць малой літаратура (і суадпаведна – народ), у якой ёсць вялікія творы, а яны ў беларускай літаратуры ёсць.
*
Эфект часу: здымаю непрачытаныя кнігі з паліцы, а іх ужо і чытаць не трэба: яны ўжо прачыталіся самі.
*
«Спадзяванне на моладзь», – кажуць сталыя людзі.
Ужо і моладзь сталася сталай, а спадзяванне зноў раз за разам паўтараецца. Можа, само спадзяванне недастатковае альбо не туды глядзіць і не тое бачыць?
Тыя самыя прынцыпы, што выяўляюцца ў сталых, выяўляюцца і ў маладых – па-рознаму, але тыя самыя. І, можа, лепш, чым вылучаць узроставыя катэгорыі, адразу абапірацца на тое, што ад узросту не залежыць, — на прынцыпы.
*
Ідэі вынікаюць з суадносінаў людзей і чалавека, чалавека і Бога.
І калі ідэі не дзейсняцца альбо вядуць не туды, нешта не так з самімі суадносінамі – нечага ў іх зашмат і нечага нестае.
Людмила ГАЙЧУК
* * *
Разгоню тоску, как ветер тучи,
Слезы-капли вытру, улыбаясь.
Хуже мне, а я скажу, что лучше,
Злой судьбе ни в чем не поддаваясь!
Ждет она отчаянья, наверно,
Чтоб во мне все клеточки кричали,
Но в душе, как ни было бы скверно,
Утаю я все свои печали.
Утаю до времени, а позже
Выплесну волною их наружу,
Нервы отпуская, словно вожжи.
Но ничей покой я не нарушу!
Разгоню я все свои печали
И не подпущу к порогу горе,
Чтоб друзья всегда меня встречали,
Радости моей своею вторя.
Алена ПАПКО
* * *
А як успомнiцца,
Дык да ўсмешкi, да слёз!
Ведаеш, мама, а ў нас з табой
Кветкавы лёс.
Як жа iначай!
Ледзь крылы вясны над зямлёй –
Бэзам расквечаны май
Мяне клiча дамоў.
Уюцца мажліва сцяжынкi
Насустрач
З густых палыноў.
Наша жыццё – рух,
Прыпынкi…
Повязь няспраўджаных сноў.
Хлебам нялёгкім, а смачным
Гоiцца наша душа.
Цяжэй знайсцi простае шчасце,
Лягчэй бачыць тое,
Якога няма.
І пад акном – не завея,
Што прабiрае да слёз,
То ажывае надзея,
Бэз шумiць да нябёс!
Владимир СИПЯГИН
ИСТИННОЕ ДОБРО
Когда, вставая по утрам,
Душою Богу рады мы,
Добро творим ради Добра –
Тогда зовемся чадами.
Не боязнь мук, как у рабов,
И не корысть наемная –
Творить Добро зовет Любовь,
К Творцу любовь сыновняя!
***
КРЕСТНЫЙ ПУТЬ
Кто миру чужд, а Богу близок,
Кто шел путем Христа –
От толп и денег не зависел,
Лишь только от креста!
Путь Крестный вовсе без отрады,
Тернист он и тяжел…
Там, на Голгофе, все награды,
Куда страдалец шел.
Улад СКАМАРОХ
КРАСАВІК
З вясёлых жартаў і падманаў
Бярэ пачатак красавік.
Прыгрэе сонейка старанна,
Збяжыць на Поўнач снегавік.
І хлебаробам час у поле,
Калі прагрэецца зямля,
Каб абудзілася паволі
Пад плугам тлустая ралля.
Не будзе лішнім угнаенне –
Ды, добра тут парадак знай!
Яшчэ элітнае насенне –
Задзел на шчодры каравай.
Галоўны ж фактар – гэта людзі,
Аграрыі-працаўнікі,
З такімі хлеб заўсёды будзе,
І толькі з якаснай мукі.
Мiкола ПАНАСЮК
ДА СОНЦА
Сусвет без сонца – не сусвет,
Як лес без кропелькi расы.
Губляе зорны дождж свой след,
Цвiтуць пад сонцам верасы.
Да сонца ў космас мы iмчым –
Дагнаць пакуль нiхто не змог…
Яно ж здалёк пасля начы
Да нас вяртаецца само.
Касмiчны век – клубок дарог,
Зямных i нават не зямных.
Цалуе сонца зноў парог
Лагодным дотыкам вясны.
З парога роднага ў адказ
Кiдаем позiркам прамень.
Прамень і сонца – усё для нас,
Не трэба iншага ўзамен.
Татьяна ЛЮТЫЧ
КАЛЫСКА
«Баю-баю, люлi-люлi,
Спі, дзiцятка, усе паснулi», –
Пэўна, так матуля спявала,
Калi нас, малых, калыхала.
У калысцы просценькай драўлянай,
Так старанна бацькам змайстраванай,
На пасцельцы з травамi духмянымi,
Добра спалася пад песнi мамiны.
Час iмчаў, і дзеткi вырасталi,
Калыханкi ж ля калыскi не сцiхалі,
Для суседскiх немаўлят, для ўнукаў
Аддавалі калыбельку з рук у рукi…
І ўбiрала ў сябе калыска
Смех дзiцячы, ласку мацярынску.
Ноччу дзеткам сны аберагала,
Калыханачкi запамiнала…
«Баю-баю, люлi-люлi,
Спі, дзiцятка, усе паснулi…» –
Над дачушкай мацi
Нахiлiлася нiзка –
Праўнучку калыша
Прадзедава калыска!
Дэбюты
Насця КЛЫСЯК, 5 «Б» клас СШ №3 г. Бярозы
МАЙГО СЭРЦА ПРАСТОР
Памiж рэк і лясоў,
І блакiтных азёр
Ёсць краiна адна –
Майго сэрца прастор.
Тут спяваюць бары
І крынiцы бурляць,
Гнёзды робяць буслы,
І заве сенажаць.
У гэтым мiлым краi
Дзiўных рэк і балот
Жыве з даўнiх часоў
Самы светлы народ.
Ужо сотнi гадоў
На зямельцы сваёй
Ён вырошчвае хлеб,
Травы косiць з расой.
Не шукайце мясцiн
Прыгажэйшых дарма,
Бо мiлейшай зямлi
Ва ўсiм свеце няма!
Валянцiна ОСIПАВА
АСОЛЬ
Ветразь, сарваны з рэй.
Мораў далёкiх соль.
Ты дзе, капiтан Грэй?
Я тут! Я – твая Асоль!
З пяшчотай i дня, i ночы
Стаю на пустым беразе –
Хай рэжа норд-ост вочы,
Чакаю пунcовыя ветразi!
Смяюцца людзi: «Асоль!
Хопiць табе тугі.
Пакінь састарэлы сон,
Твой Грэй у абдымках другiх!»
З пяшчотай i дня, i ночы
Стаю на пустым беразе –
Хай рэжа норд-ост вочы,
Чакаю пунcовыя ветразi!
Ды камень такi ў грудзях,
Такi невыносны боль!
Сам-насам сумнеў i страх.
І ўсё ж – я твая Асоль!
З пяшчотай i дня, i ночы
Стаю на пустым беразе –
Хай рэжа норд-ост вочы,
Чакаю пунcовыя ветразі!
Так горача! Можна згарэць!
І ўсё ж працiнае золь.
Ты дзе, капiтан Грэй?
Чакае цябе Асоль!
Мария КОНОПНИЦКА
ЧИМАБУЭ*
(перевод с польского Николая СИНКЕВИЧА и Маргариты ГОРОВОЙ)
...Anno mille e trecento
(Счастлив всяк, кто день сей встретил!)
Чимабуэ, тих и светел,
Кисти все сложил смиренно.
С Нею, явленной когда-то
В снах мальчишечьих невинных,
Неразлучен Он отныне –
Синь в очах и руки накрест…
Смуглая, вдруг побледнеет,
Золотой окрас рассвета
Заменив молочным цветом.
Плащ у стоп ее синеет…
Видел он Ее в бутонах,
В радугах, в туманах росных
Пастушком, чьи ноги босы.
Чуда зрел потусторонность…
Стопы почвы не касались,
Травы платьем не примяты –
Так воздушно и крылато
Шла над тихими полями.
Шла со стороны восточной –
На заре там спит Фьезоле**,
Где над взгорьями и полем
Колокольчик среброточит.
Кому было любоваться?
На Нее один смотрел он.
Госпожой своею белой
Все не мог он надышаться.
И на пике вдохновенья,
Мужской славы и успеха
В краски ангельского спектра
Облачил свое виденье.
И задумался с тоскою
О весне своей сиротской…
Несся в окна улиц ропот,
Рдело солнце золотое.
Весть как ветер облетела
Город, весь объятый дрожью –
Шепчут радостно, тревожно:
«Чимабуэ кончил дело»!
Давят в окна, бьют пороги
Толпы граждан разодетых –
Пусть хоть рама брызнет светом,
Месяц заблестит двурогий!
Очи, ткани – все сверкает,
Сердца бьются горячее,
Девы, вытянувши шеи,
– Ave… – жарко выдыхают…
Аж гудят на башнях звоны,
Что над Арно раскачались.
Люди в массу спрессовались,
Под напором двери стонут…
Это Джованни встал в проеме,
Он берет с пером склоняет,
– Salve! – рев его встречает,
Он: – Не мне почет – Мадонне!
Смолк. Лик бледен отстраненный,
Вдохновеньем взор искрится…
Люд уж в комнате толпится,
Весь коленопреклоненный…
Флорентийки точно розы –
Головы их совершенны,
И над тишиной смиренной
Шепот веет стоголосый:
«Будь же к нам ты благосклонна,
Santa Maria dei Fiori***!
Возрождения свет и зори
И рассвет, омытый солнцем!
Вот лицо и этот колер,
Что сиротам вечно снятся!
Ты есть наше достоянье,
Santa Maria dei Fiori!..»
Тянут руки к Ней с напевом,
Восхищенья не скрывая,
Гимны новые слагают
В честь и мастера, и Девы.
С шумом мчатся Арно волны,
Все гудят, качаясь, звоны;
Флорентийцы, счастья полны
К храму двинулись с Мадонной.
Все растет толпа. Пространство
Не вместит ее уж скоро,
Шествие все ближе к храму,
В узких улицах заторы.
Идут гвельфы, гибеллины,
«Bianchi», «Neri»**** – все в округе:
Госпожи одной лишь слуги,
Сыновья семьи единой.
Buondelmonci и Uberci****
Идут рядом за Синьорой;
Позабыт накал раздоров,
Позабыты клятвы смерти...
Кто стоял, теперь в движенье,
Гул толпы, как шум прилива…
В каждом бьется крик: «Evviva!»
В каждом крике душ биенье!
Чимабуэ поднял взоры –
Над толпою, там, высоко,
Через нивы одиноко
Все идет его Синьора…
Не касается стопами
Почвы, а травы – покровом,
И крылато веет снова
Над притихшими полями.
*Чимабуэ (Ченни ди Пепо) – флорентийский художник XIII cт., мастер итальянской школы проторенессанса.
**Фьезоле – (итал. Fiesole) – город в регионе Тоскана, в 8 км от Флоренции, Италия.
*** Святая Мария Флорентийская (одноименное название главного собора (дуомо) во Флоренции).
**** «Белые» и «Черные» – так разделилась партия гвельфов после изгнания из Флоренции гибеллинов.
*****Buondelmonci и Uberci – флорентийские роды 1. гвельфов, 2. гибеллинов.