Депутат Марзалюк: «Белорусский язык и государство будут существовать до пришествия Христова»

Источник материала:

У политиков, которые создавали БССР, есть чему поучиться, заявил историк и депутат парламента Игорь Марзалюк во время презентации своей новой книги «История БССР: мифы и реальность».

Книга «100 лет БССР: мифы и реальность» вышла в 2019 году тиражом 800 экземпляров при поддержке Министерства информация. Она основана на серии интервью, которые Игорь Марзалюк дал газете «Беларусь сегодня».

— Гэта не навуковая манаграфія, у адрозненне ад іншых маіх кніжак. Гэта навукова-папулярная кніга, своеасаблівая дыдактыка для тых, хто чытаў шмат супрацьлеглых меркаванняў на гэты конт.

В новой книге Игорь Марзалюк озвучивает мифы, связанные с историей БССР, и объясняет их со своей авторской точки зрения.

Во время презентации модератор поинтересовалась, какой миф для самого Игоря Марзалюка стал самым обидным.

— Самы абразлівы і зневажальны міф з усіх, што толькі існуе, — тое, што БССР — гэта чысты падарунак маскоўскага цэнтру, што ў праекце БССР адсутнічае беларуская нацыянальная воля. Гістарычная памяць не можа быць абіральнай, яна не можа складацца з нейкіх мазаік пра пранцыпе, падабаецца мне гэта палітычна альбо не. Мы мусім ведаць нашу гістарычную традыцыю ва ўсёй усеабдымнасці, ва ўсіх важнейшых момантах, тым больш, калі мы кажам пра БССР. <…> Вельмі часта людзі забываюць, як наша дзяржава выглядала ў эпоху 1920-х гадоў, як укарэньвалася беларусізацыя, які ўзровень свабоды быў, якія рэчы былі рэалізаваныя. Таксама — як супрацоўнічалі і ўзаемадзейнічалі тыя дзеячы, якія спрабавалі стварыць Беларускую народную рэспубліку.

По мнению Игоря Марзалюка, у политиков, которые создавали «дом для белорусской нации», есть чему поучиться.

— Па-над амбіцыямі, па-над дзялёжкай палітычных партфеляў яны рабілі і зрабілі самае галоўнае — пабудавалі першую форму рэальна існуючай дзяржаўнасці (хай сабе яна і не з’яўлялася незалежнай дзяржавай), без якой сёння беларускай дзяржавы не было б. Гэта я лічу самым важным.

По словам Игоря Марзалюка, его новая работа не может заменить школьный учебник по истории, но определенная информация будет полезна и школьникам, и студентам.

— Чалавек, які не ведае сваю гістарычную традыцыю, заўсёды будзе паўтараць памылкі, паўтараць якія не трэба. Не можа быць нацыянальнай свядомасці без гістарычнай сістэмнай адукацыі і ведання важнейшых аспектаў свайго мінулага. Я не кажу, што гэта сістэмны падручнік, які можа замяніць школьны. Але пэўныя факты, пэўная інфармацыя могуць быць узятыя да ўвагі.

Презентовал книгу Игорь Марзалюк на белорусском языке. «Як бачыце, я чалавек беларускамоўны», — напомнил он присутствующим. Отвечая на комментарий из зала, он призвал всех «захоўваць мову і сваю беларускую традыцыю».

— І памятаць: калі ёсць калектыўная воля людзей, калі яны самі хочуць нешта змяніць, то без дырэктываў, бальшавіўму, нагайкі і прымусу гэта адбываецца. Яўрэі бліскуча паказалі гэта ў нядаўнім мінулым. У свой час італьянцы таксама.

Усё ў нашых руках, жаданні і волі. Мова — важны маркер. Беларуская мова з’яўляецца важнейшым сімвалам, ідэалагемай, мовай сэрца, на якой прэзідэнт прыносіць прысягу. А ці будзе яна мовай масавай камунікацыі, залежыць ад самой нацыі. Ніякімі дырэктывамі тут нічога не зробіш. Але беларуская мова ёсць і, я думаю, будзе. Як беларуская дзяржава — да скону века, да прышэсця Хрыстова.

Презентация книги и общение с читателями, среди которых мы заметили декана ФФСН БГУ Вадима Гигина и руководителя symbal.by Павла Белоуса, продлились около получаса. После этого почитатели и читатели Игоря Марзалюка проследовали за ним на автограф-сессию.

После нее Игорь Марзалюк согласился ответить на один вопрос TUT.BY.

— Ігар Аляксандравіч, у вашых дысертацыях — кандыдацкай і доктарскай — вы займаецеся даследаваннямі перыяду Сярэднявечча. Чаму вы вырашылі напісаць кнігу па БССР?

— Гэта [книга] не навуковая манаграфія, а навукова-папулярная, — объясняет Игорь Марзалюк. — Ёсць такі прынцып: калі гісторык спецыялізуецца ў нечым, ён ведае сваю тэму да дна па крыніцах. Але пры гэтым, калі ён прафесійны гісторык, ведае іншыя тэмы прынамсі на ўзроўні апошніх манаграфічных даследаванняў па праблематыцы. Таму я вырашыў напісаць. Кніга была прымеркавана адмыслова пад той юбілей і пад тую вайну гістарычнай памяці, якая пачалася ў калянавуковай, навуковай і ненавуковай прэсе.

Мой пункт гледжання верыфікуецца тэкстамі грунтовых навуковых даследаванняў, прысвечаных той ці іншай праблеме. Мне проста надакучыла чытаць розныя фэйкі пра мінулае маёй краіны.

Польскі гісторык Юлій Гішбарда пісаў і пра статуты ВКЛ, і пра 19-е стагоддзе, і пра першую палову 20-га стагоддзя. Я не прэтэндую на навуковасць. У кнізе напісана проста: гэта навукова-папулярная манаграфія. Але прынамсі хлусні ў гэтых тэкстах няма.

Канешне, можна спрачацца. Можа, камусьці не спадабаецца напісанае, але я стараўся ўлічваць гістарыяграфічныя напрацоўкі па гэтай праблематыцы і адлюстроўваць сваю аўтарскую і грамадзянскую пазіцыю.