Люстрадзён на сёньня

Источник материала:

Каля 1867 г. (канкрэтная дата невядомая) у Ваўкавыску нарадзіўся Хаім Маркелавіч ЯНОЎСКІ — грамадскі дзеяч, купец з Лодзі, родны брат шахматыста Давіда Яноўскага, старшыня Лодзінскага шахматнага сходу, спрыяў стварэньню так званай «Лодзінскай школы» (Сальве, Рубінштэйн, Ратлеві і інш.).

Хаім Яноўскі таксама пасьпяхова гуляў у шахматы, стаўшы чэмпіёнам Лодзі. Яму прыпісваюць таксама адкрыцьцё таленту польскага шахматыста Акібы Рубінштэйна.

У 80-х гадах XIX стагоддзя пераехаў у Лодзь, а пасьля заканчэньня мясцовай школы прымаў актыўны ўдзел у эканамічным і грамадзкім жыцьці горада. Ён быў саўладальнікам фірмы Mordka. Як прызнаны адмыслоўца богаслужбовых сьпеваў, дырыжор хору і аркестра ў 1901 годзе быў адным з ініцыятараў стварэньня габрэйскага літаратурна-музычнага таварыства Hazomir, а ў 1907-1912 гг. узначальваў яго. Аказваў фінансавую падтрымку, дзякуючы яму пачалася кар’ера вядомага Лодзінскага сьпявака і кампазітара Абрахама Бер Бірнбаўма. Быў у Асацыяцыі габрэйскіх сярэдніх школ у Лодзі (з’яўляўся членам рады дырэктараў). У рэлігійным жыцьці гміны служыў старэйшым у малітоўным доме на вуліцы Длугей.

З 1897 г. удзельнічаў у шахматным жыцьці Лодзі. У 1897 г. на першым чэмпіянаце горада заняў чацвёртае месца, праз год замацаваўся на чацвёртай пазіцыі. Найбольшага спартыўнага посьпеху дасягнуў на чэмпіянаце Лодзі на рубяжы 1899 і 1900 гг., калі ў групе з дзевяці гульцоў трыумфальна набраў 15,5 балаў з 16 магчымых. У наступныя гады паступова абмяжоўваў выступленьні на турнірах, хоць ў 1905 годзе на буйным турніры заняў трэцяе месца сярод 22 гульцоў.

З пачатку XX стагоддзя Яноўскі прымаў актыўны ўдзел у арганізацыі шахматных мерапрыемстваў. Атрымаў у гэтым падтрымку з боку царскага афіцэра Канстанціна Міхайлавіча Манакіна, што ў 1903 годзе прывяло да стварэньня Лодзьскага Таварыства аматараў гульні ў шахматы. Першапачаткова быў гаспадаром клуба, а затым стаў яго віцэ-прэзідэнтам; дэ-юрэ старшынёй клуба з’яўляўся Манакін, фактычна — Яноўскі, што прывяло да хуткага павялічэньня колькасьці членаў шахматнага клуба. У перыяд 1907-1912 гг. — прэзідэнт клуба. У час свайго знаходжаньня на пасадзе арганізаваў турнір чэмпіёнаў. У наступныя гады Яноўскі па-ранейшаму актыўна ўдзельнічае ў працы Таварыства, запрашаў вядомых гульцоў і аказваў фінансавую падтрымку маладога таленавітага пакаленьня шахматыстаў. Грамадства прысвоіла яму званьне ганаровага прэзідэнта.

Апошнім лодзьским шахматным акцэнтам Яноўскага стаў камандны матч з камандай Варшавы ў 1922 г.

Яноўскі неўзабаве з’ехаў з Польшчы, на працягу некаторага часу знаходзіўся ў Берліне, а затым адправіўся ў Японію.

Яго жонка Ганна працавала настаўнікам музыкі, памерла ў Лодзі 6 сакавіка 1900 г. ва ўзросьце 26 гадоў. Сын Леон суправаджаў бацьку ў Японіі, быў прафесарам Такійскай кансерваторыі.

Памёр Хаім Яноўскі 10 студзеня 1935 г. у Токіа. Пахаваны ў Ёкагаме.