Аўтуховіч пачне сухую галадоўку, калі не выканаюць ягоных патрабаваньняў

Источник материала:

Калi казаць фармальна, гэта другая вялiкая кнiга Лiсiцкай, надрукаваная ў Беларусі — пасля нашумелага двухтомнага рамана «Iдыёткi». Калi капнуць глыбей, высвятляецца, што задумак было значна больш, проста ў асноўным яны так i «аселi» ў маскоўскiх выдавецтвах. Плюс некалькi невялiкiх iранiчных дэтэктываў. Плюс пэўны час Тамара працавала без iменi, так званым «лiтаратурным неграм», на раскрутку зусiм iншага аўтара, чыё iмя яна не называе нават зараз: «А навошта? У нас засталiся цудоўныя адносiны. Не выключана, што аднойчы, быць можа, мы збяромся разам i тады ўжо раскажам пра сваю лiтаратурную мiнуўшчыну».

Дзеяннi новага рамана разгортваюцца, як прадстаўляе сама аўтарка, «ва ўмоўнай цiхай сталiцы невялiкай дзяржавы». Пры гэтым Тамара падкрэслiвае, што хоча пазбегчы ўсякiх геаграфiчных, бiяграфiчных i iншых рэальных паралеляў: як прынята казаць, усе супадзеннi з рэчаiснасцю выпадковыя. Галоўныя персанажы кнiгi — усе без выключэння дзiўныя, ад дома 1949 года пабудовы да былой актрысы, незапатрабаванага музыканта, мастака-дауна, бiзнэсмена-эмiгранта, мясцовай тэлезоркi цi прыбiральшчыцы-алкагалiчкi. Характар большасцi сваiх герояў аўтар трапна вызначае лiтаральна адной фразай. Напрыклад, «свецкая львiца» i жонка дыпламата Алена — «буйная драпежнiца з дробным мозгам», тэлезорка — «мясцовая знакамiтасць; нiякi, але паспяховы», фотамадэль, актрыса, прыгажуня Оля Харошых — «тыповая гераiня глянцавых часопiсаў. Не такая дрэнная, якой магла б быць, але матывацыi для развiцця добрых якасцяў не бачыць, бо не ведае, што такое «матывацыя».

Кнiга «Цiхi цэнтр», паводле слоў Тамары Лiсiцкай, была неабходнай — перш за ўсё для таго, каб атрымаць адказы на вельмi важныя пытаннi i вырашыць некаторыя хвалюючыя праблемы, вызначыць, што ёсць рэчы больш важныя, чым гламурныя тусоўкi i вонкавая паспяховасць. «На той момант у маiм жыццi былi складаныя абставiны, i трэба было з iмi нейкiм чынам спраўляцца, — прыгадвае пiсьменнiца. — У гэтай кнiзе я i знайшла выйсце! Не скажу зараз нумары старонак, але ўсе гэтыя пошукi i вынiкi там, на старонках, ёсць, i мне будзе вельмi прыемна, калi вы — людзi, хто жыве са мной у адзiн час i ў адным горадзе — таксама знойдзеце іх».

— Калi расказваць пра сюжэт, — узяла на сябе Тамара ролю «экскурсавода» па ўласнай кнiзе, — то гэта любоўны чатырохкутнiк. Паспяховы бiзнэсмен, якi рэалiзаваў сябе ў Маскве, разам з прыгажуняй-жонкай вяртаецца ў родны горад, у цiхi двухпавярховы домiк, дзе ён вырас. Дом населены фантомамi-ўспамiнамi, а таксама вельмi дзiўнымi персанажамi, сярод якiх ёсць i камiчныя, i трагiчныя. Бiзнэсмен жадае прыўнесцi ў гэты цiхi цэнтр цывiлiзацыю, але ў вынiку атрымлiваецца так, што дом яго паглынае... Ён сустракае сваё першае каханне — дзяўчына паспела за гэты час выйсцi замуж, — i iнтарэсы прыезджай пары перакрэслiваюцца з мясцовай — праўда, нiчога незаконнага. А ўнутры захапляльных паваротаў, мiтуснi стасункаў i яскравых карцiнак раскiданыя асобныя сiтуацыi — гэткiя мае ўласныя болевыя кропкi, якiя былi з цяжкасцю перажытыя. Гiсторыя завяршаецца зусiм нечаканым хэпi-эндам. Працяг? Хутчэй за ўсё, не будзе — кнiга лагiчна завершаная, я зрабiла з ёй усё, што хацела.

Першымi чытачамi кнiгi сталi сябры i калегi Тамары. Але лiтаральна праз некалькi дзён да гэтага кола могуць далучыцца ўсе жадаючыя — кнiга паступiць у беларускiя крамы першым тыражом у 3100 асобнiкаў. Надалей выдавецтва «Кавалер», магчыма, запусцiць у друк дадатковы тыраж — зыходзячы з таго, што папярэднi раман «Iдыёткi» ўжо амаль цалкам распрададзены, прычым па розных краiнах — Украiне, Расii, Прыбалтыцы. Акрамя таго, набыць «Цiхi цэнтр» можна будзе з дапамогай Iнтэрнэт-магазiнаў (спасылкi на iх, у прыватнасцi, будуць змешчаны на персанальным сайце Лiсiцкай www.tоmа.bу).

— Ёсць яшчэ трэцi, вельмi сакрэтны шлях атрымання кнiгi, — смяецца Тамара. — Калi патэлефануеце нам неяк увечары i скажаце: «Глеб, Тамара, тут сабралася добрая кампанiя — прывозьце вашу кнiжку».

Дзеля таго, каб расшыфраваць прапанаваныя пiсьменнiцай загадкi i сiтуацыi выбару, неабходна адолець усе 430 старонак рамана. А цi яно таго вартае? Як спадзяецца Тамара Лiсiцкая, на апошняй старонцы чытачы атрымаюць квiнтэсенцыю чыстага пазiтыву i ўпэўненасцi ў тым, што ўсё будзе добра. «Вiдаць, гэта прагучыць банальна i пошла, але я хацела зрабiць так, каб людзi атрымалi порцыю сапраўднага шчасця», — расказвае пiсьменнiца, жартоўна сцвярджаючы, што падчас напiсання над манiторам былi адмыслова праведзены пэўныя магiчныя пасы i рытуалы.

Нават калi вы сучасных кнiг прынцыпова не чытаеце, ёсць шанц даведацца пра гiсторыю «Цiхага цэнтра» iншым чынам. На аснове рамана адна з расiйскiх кiнакампанiй плануе зняць серыял — прычым сцэнарыстам, хутчэй за ўсё, выступiць сама Тамара Лiсiцкая, так што нiякiх карэктыў у сюжэт унесена не будзе.

А ўжо восенню ў Беларусi чакаецца выхад наступнай кнiгi Лiсiцкай-пiсьменнiцы, i ў далейшым, як паабяцала аўтарка, «кнiгi будуць выходзiць па- слядоўна i спраўна». Невыпадкова ж апошнiм часам Тамара працуе ў рэжыме нон-стоп — пiша штодня па 14 тысяч знакаў (прыкладна палова газетнай паласы).

Дарэчы, абедзве кнiгi Тамары Лiсiцкай, «Iдыёткi» i «Цiхi цэнтр», уваходзяць у серыю «Новыя iмёны новага стагоддзя», i вокладкi аформлены падобным чынам. Але мiнiмум прасторы для фантазii ўсё ж застаўся — напрыклад, акрамя фота пiсьменнiцы, Тамара «рассыпала» па старонках забаўныя маляваныя элементы.

— Спачатку, паколькi мая першая кнiга адкрыла ўсю серыю, менавiта я прыдумвала вокладку для серыi i прапанавала белы фон, а на iм... больш нiчога, — смяецца Тамара. — Вось такiя ў мяне былi дзiўныя прыдумкi (толькi абавязкова напiшыце, што гэта iронiя!). А цалкам канцэпцыю распрацавала выдавецтва, i зараз яе прытрымлiваецца. Я, напрыклад, хацела адмовiцца ад любых намёкаў на рэальных людзей i ад партрэту на вокладцы, але гэта замацавана ў дызайне, i калi ўжо нейкi партрэт усё адно будзе красаваць, то няхай лепш гэта будзе мой.

— Тамара, прыхiльнiкi не перастаюць здзiўляцца, як вы паспяваеце сумяшчаць калонкi ў СМI, лiтаратурную працу i яшчэ свежаствораны сеткавы дзённiк, «Жывы Часопiс». Яно ўжо само пiшацца, або гэта проста задзел на наступную кнiгу?

— Шчыра прызнаюся, вам першай: так, Iнтэрнэт-дзённiк — гэта задзел на будучыню. Стопрацэнтна гэта будзе асобная кнiга, зараз я проста вывучаю пэўныя тэмы, рэакцыю людзей на iх. Хутчэй за ўсё, у кнiгi не будзе дакладна вызначанай тэмы — увогуле, гэта ж не новая iдэя, неаднаразова кнiгi выдавалiся менавiта на аснове Iнтэрнэт-дзённiкаў. З пункту гледжання камерцыi выдатны ход, вельмi запатрабаваная форма — так што кнiга павiнна атрымацца магутная, класная i папулярная. А пакуль што я эксперыментую. Будзе прыемна, калi ў дзённiку з’явяцца людзi, вядомыя мне вiзуальна — з вялiкiм задавальненнем паразмаўляю з iмi.