I няма каму спэцкаць абрус

Источник материала:

ПРОСТАЯ МОВА

«Людзi, як трэскi. У плынi» — гэта пра нас, пасажыраў метро: рэчкай жывой мы «плывём» з-пад зямлi, рэчкай туды заплываем... Але — па аднаму. Для гэтага там турнiкет стаiць — прыстасаванне такое ў выглядзе рухомай крыжавiны. Аплацiў праезд — праходзь...

Мужык перада мной заплацiць (напэўна?) забыўся. I крыжавiна гэта як выскачыць (на ўзроўнi жывата), як грукне...

Мат, здаецца, грымнуў мацней!

Я тады яшчэ падумала, што мужчыны — усё-такi слабы пол. Моцны б так не «распускаўся»: эмоцыi трэба стрымлiваць.

...Трэцяга дня ў пастку такую ж ўляцела сама: галоўнае — за праезд аплацiла, а крыжавiна тая...

Не, я не мацюкалася. А мужыка зразумела. I... апраўдала.

Каму лягчэй?

Ля вакзала ў тралейбус ледзь ўскараскалася мажная пажылая кабета, залемантавала ад дзвярэй:

— Дзеткi! А цi гэта ж дваццаты?

— Ну, — згодна загудзеў салон.

— Ото ж добра! А то я ўчора ў трыццаты села. Ведама — недабачу. I шкло замерзшы... Еду сабе... А не туды!... От блага сляпому. Потым пехам трапала.

— Дык у цябе мо хоць ногi здаровыя? — паспагадала ёй з суседняй «лаўкi» бабуля з кiйком. — А я ж — сем гадочкаў ужо — з падпоркай хаджу. Па роўным лягчэй, яшчэ неяк клыпаю, а ўжо як па снезе цi дзе па прыступках — хоць памiрай... Блага храмому.

— I нiчога ж не зробiш — гады... Як гады сiлы нашыя п’юць.... А старому без iх? Не прывядзi Гасподзь!

— Не кажы, кумачка... Але ж, я гляджу, i маладым цяпер от цяжка! Тавараў — хоць завалiся. Усялякiх... Вочы гараць, а грошай няма. I работу цяжка знайсцi. I за вучобу ж — нашы дзецi не плацiлi яшчэ...

— А мы з табой — за кватэру? Мне хоць праз 12 гадоў ды задарма далi. Трохпакаёвую... А цяпер што? Не, маладым цяжка.

... Прыпынкаў праз пяць я мусiла выйсцi. Шкада. Так i не ведаю цяпер, каму ў Беларусi жыць «хорошо».

Ёсць мужыкi!

У сям’i прыяцелькi на халадзiльнiку доўга красаваўся надпiс: «Выратаванне галадаючых — справа рук самiх галадаючых».

...Расчыстка снегу гэтай зiмой — таксама: не спраўляюцца камунальнiкi. Таму суседняя кантора рыд-лёўкамі ўзброiла сваiх мужыкоў, «кiнула» ў завалены снегам двор. Яны для пачатку патусавалiся, пакурылi, пагаманiлi, а потым закасалi рукавы, замахалi рыдлёўкамi, параспраналiся, расчырванелiся, зарагаталi...

Хто сказаў, што ў краiне прыгожых мужчын няма?! Ёсць! Ды яшчэ i якiя... Проста снегу выпадае мала.

А можа бракуе рыдлёвак...

Купi. Прадам?

Ля пад’езда, на лаўцы, двое старых. I добра знутры «падагрэтых».

— Ты праграму на тыдзень чытаў? — цiкавiцца адзiн. — Можа «Палоннiцу каўказскую» пакажуць? Даўно не было.

— Ну, — згаджаецца сябар. — I «Белых росаў»...

— А iх жа, мусiць, прадалi?

— Не... Харошае кiно. Каб прадалi, у бюджэце б грошы былi...

Шчасце

Дрэнны выдаўся дзень. Не, нават не дрэнны. Няўдалы, пусты, бессэнсоўны...

Усяго i плёну з яго, што, iдучы дамоў раптам падумала: «Шчасце? Калi ёсць каму расказаць, як дрэнна склаўся дзень».

Патрэбная

У Адамаўны сваiх дзяцей не было: яны (ужо сталымi) з дзетдома хлопчыка ўзялi. Сiрату. Гадавалi, шкадавалi (неяк паасобку). А ён iм у шаснаццаць... такую ж дзяўчынку прывёў. Сказаў, што жонка. I маленькае хутка будзе.

...Цяпер таму дзiцяцi ўжо шосты гадок. У «нулёўку» ходзiць. Што адметна — бацькi яго нi дня не працавалi. I нават не збiраюцца. Адамаўна за iх. У свае 63 на дзвюх «пасадах». I ганарыцца яшчэ — патрэбная...

Кампрамiс

У Юлькi праблемы. Са здароўем. «Шчытавiдка» павялiчаная.

— Бяром марскую капусту? — удакладняе ў магазiне бацька.

Капрызулька моршчыць нос:

— Не-а, не хачу.

— Але ж яна — карысная. Доктар табе што сказаў? Есцi марскiя прадукты.

— Ну добра, — згаджаецца дзiця. — Тады iкры купi.

Нарадзiла мацi — мусiш памiрацi

Пiсьмо на стале з кватэрным, як быццам, пытаннем. Змест. У прыватнам доме жыве гаспадар, яго жонка, сям’я яе дачкi ад першага шлюбу. Ёсць яшчэ сын ад сумеснага... Пытанне (ад гаспадара): каму дастанецца ўся нерухомасць, калi: а) першым памрэ ён, б) — яго гаспадыня, в) яе дачка такi выганiць зяця, г) сюды ж прапiшацца сын...

Усiх лiтар у пiсьме — 8. Што на iх адказаць?

Калега выручае. Дыктуе: «Пiшы. «Калi памраце вы, а памраце — абавязкова, то...»

Праўду пiсаў Уладзiмiр Iванавiч Даль: сыходзiць у нябыт, развiтвацца з Божым светам сягодня — не дай нам Бог!

А калi-небудзь потым — нiчога. Нават смешна.

Чутае б — не ўбачыць

Дарога, як вяроўка, — доўгая, халодная, начная. Адно ратуе — колькi не звiвацца ёй, а канец усё-такi будзе. Нават ёсць... I святло ў вакне! I цёплая грубка. Да таго ж на плiце ўмомант смажыцца яешня, гатуецца кава, гучыць цалкам лагiчнае тут:

— I як гэта людзi без газу жылi? Не ўяўляю...

— А што ўяўляць? — хмыкае гаспадар. — Можа здарыцца, што ўбачым.

«Пры справе»...

Знаёмая студэнтка летась у Штатах была, у магазiне працавала. Казала, што вось там пакупнiк — сапраўды чалавек, прычым — чалавек паважаны. Можа, напрыклад, за ўсе тавары заплацiць, а можа на касе сказаць, што вось гэта i гэта ён узяў тут учора, не падышло, i таму — ён вяртае назад, а бярэ сабе iншае...

Праблем у такiх вось выпадках нiколi не ўзнiкала — вырашалася ўсё касiрам...

Гэта — у iх. А ў нас?

Я гаршчок пад фiкус купiла. Прыгожы, вялiкi: адна б — не давезла. Ды няўдачны, шкада. Недзе праз месяц ён узяўся «ржавець», сыпацца звонку, а заадно — i губiць раслiну. Без вялiкiх надзей (па дарозе проста было) у краму зайшла, каб спытаць пра «фiрму»- вытворцу, каб параiцца.

Ведаеце, што пачула? Не!

Перш-наперш у мяне спыталi пра чэк... Потым (дарэчы, стоячы ля такой жа непрададзенай яшчэ пасудзiны) таваравед адказала, што гаршчок мой трэба вызвалiць ад зямлi i фiкуса, прывезцi (чытай: наняць машыну) да iх у краму. Тут яе агледзяць, саставяць рэкламацыю i ўжо самi будуць выстаўляць яе вытворцам.

...Карацей, «пры справе» будзем i я, i гандляры, i майстры той ганчарнай «фiрмы».

Вось толькi фiкус шкада.

Хто шукае...

Час iдзе марудна, а праходзiць... Не вам казаць! Учора, здаецца, быў панядзелак, а сёння — ужо субота — выхадны. Мы на верным старым «жыгульку» выязджаем з Мiнска... «ДАI» ля паста спыняе: хлопец прывычна гартае дакументы, зазiрае ў салон. Зброя, што звiсае з пляча, матляецца перад тварам нашага пасажыра.

— Прадаеш? — пытаецца ён праз апушчанае крыху шкло.

— А колькi дасi? — жартам на жарт адказвае «даiшнiк»

— Ну... Дзесяць.

— «Лiмонаў»? Цi «штук»?

— Лiтраў! — хiтра жмурыцца дзед.

— Ну... Гэта несур’ёзна, — крыўдзiцца чалавек у форме. Аддае дакументы, i мы ад’язджаем. Бачым яшчэ (у люстэрка), што ён — на пасту: спыняе наступных. Цi то службу нясе, цi то (свят-свят-свят!)... шукае каго з «сур’ёзных».

I так дрэнна... I так?

З Палiнай гадоў дзесяць сям’я сына жыла — нявестка, двое ўнукаў.

— Цесна — не павярнуцца, — скардзiлася бабуля. — А хлопцы яшчэ ваююць, шумяць, усё раскiдваюць. Абрус — хоць кожны дзень мый.

— А навошта ён? — не разумела суседка. — Цырату б якую кiнула...

— Не, — на сваiм стаяла бабуля. — Абрус жа ён не проста ляжыць — ён сям’ю акуратнасцi вучыць. Як жа без гэтага? Дзецi. Лепей ужо памучыцца.

...Мукi яе скончылiся раней за «выхаваўчы працэс»: сын у новую кватэру пераехаў.

— У мяне прасторна стала, хоць сабак ганяй, — скардзiцца (зноў?) бабуля. — I абрус... Не паверыш, як заслала на Новы год, так i ляжыць. Не дай Бог, як няма каму спэцкаць!

Быў...

Зiма замяла, заснежыла вёскi.

— Вунь, бачыш, мой след? — паказвае ў акно дзед Шурка. — Гэта я на той бок вулiцы ў скляпок хадзiў. Па бульбу... У панядзелак. А сёння ўжо што — серада? Во! Лiчы, тры днi! I нi-х-то мой след не затаптаў... Глуха. Старыя, хворыя... Закiнутыя мы тут! Нiкому не патрэбны!

...Да Мiнска чуецца гэты цiхi адчайны голас, бачыцца твар. I след...

У Мiнску — яго «затапталi» б! Мiгам! Народу тут — процьма... Людзей...

Але... Так, «для прыколу» — зарагачы хто-небудзь, заплач, нема закрычы, ляж на снезе — цi падыдзе хто, цi спытае, што здарылася, цi дапаможа? Не (хутчэй за ўсё).

Адкуль выснова (следам за дзедам): па вялiкаму рахунку цяпер нiкому нiхто не патрэбен. Нi тут — у стольным i шумным, нi там — у заснежаным, чыстым... Хiба...

Выпадкова недзе «злавiла» фразу: «Твая сям’я — твая будучыня». Чытай: ёсць родныя блiзкiя людзi — значыць, ёсць яна, а не...

Замяце...

I не толькi след.