Якой будзе беларуская адукацыя заўтра?

Источник материала:

— Сёння шмат спрэчак вядзецца наконт мяркуемай адмены платнага цэнтралiзаванага тэсцiравання. Як вы ставiцеся да гэтага?

— Платнае цэнтралiзаванае тэсцiраванне ўводзiлася, як вядома, на пераходным этапе. Абiтурыентам i педагогам неабходна было прызвычаiцца да такой формы ўступных экзаменаў, як тэсцiраванне. I гэта было апраўдана ў першую чаргу з псiхалагiчнага пункту гледжання. Акрамя таго, гэта давала магчымасць паспрабаваць свае сiлы, убачыць прабелы ў ведах. Разам з тым платнае тэсцiраванне ўносiла вялiкую сумятню ў рэжым работы школы.

Новымi Правiламi прыёму ў ВНУ мяркуецца вывесцi цэнтралiзаванае тэсцiраванне за рамкi школьных выпускных экзаменаў. Толькi пасля атрымання атэстата аб сярэдняй адукацыi юнакi i дзяўчаты атрымлiваюць права прадоўжыць сваю адукацыю i пераходзiць да ўступных iспытаў у форме цэнтралiзаванага тэсцiравання. Усё дакладна i лагiчна. Так было ва ўсе часы. Але, калi шчыра, застаецца нейкае адчуванне смутку. У мiнулыя гады па 7—12, а часам i больш 11-класнiкаў яшчэ да заканчэння нашай гiмназii ўжо маглi лiчыць сябе студэнтамi, атрымаўшы высокiя балы па тэсцiраванню. Як мы былi рады за iх!

— Яшчэ адно плануемае новаўвядзенне — чацвёртая адзнака (сярэднi бал школьнага атэстата), якая будзе прыбаўляцца да адзнак цэнтралiзаванага тэсцiравання. Ваша меркаванне наконт гэтага?

— Увядзенне чацвёртай адзнакi (сярэдняга бала школьнага атэстата) сведчыць аб узрастаючым аўтарытэце школьнай адукацыi, павышэннi вагi атэстата. Гэта дае магчымасць працалюбiвым, мэтанакiраваным вучням iсцi да самых высокiх вынiкаў сваёй вучэбнай дзейнасцi. Але баюся, як бы i без таго напружаная вучоба нашых дзяцей не перарасла ў пагоню за сярэднiм балам, пры якой неймаверна павялiчыцца фiзiчная нагрузка.

I яшчэ адзiн нюанс. У Беларусi ўзяты курс на прафiлiзацыю старшай ступенi школы (што, на мой погляд, актуальна i перспектыўна). I старшакласнiкам хочацца, каб прыёмнымi камiсiямi ВНУ ўлiчвалiся, вылучалiся ў асобны блок адзнакi па профiльных прадметах, якiя адпавядаюць абранаму профiлю навучання ў ВНУ. Вышэйшыя навучальныя ўстановы не павiнны «страцiць» адораных вучняў.

— Што асабiста вы хацелi б бачыць у Правiлах прыёму ў вышэйшыя навучальныя ўстановы?

— Перш за ўсё адзначу, што цалкам падтрымлiваю iдэю распрацоўкi доўгатэрмiновых Правiлаў прыёму ў вышэйшыя i сярэднiя спецыяльныя навучальныя ўстановы.

Вельмi радуе, што Прэзiдэнт Беларусi Аляксандр Лукашэнка паслядоўна праводзiць палiтыку падтрымкi, суправаджэння асаблiва адораных вучняў — пераможцаў рэспублiканскiх i мiжнародных алiмпiяд. Канешне, яны павiнны залiчвацца ў ВНУ ў першую чаргу. Гэтая моладзь — стратэгiчны рэзерв нашай дзяржавы, ад яе залежыць будучыня незалежнай Беларусi.

Таксама з гутарак з нашымi вучнямi ведаю, што яны хацелi б, каб захавалiся два патокi для падачы дакументаў у ВНУ — сталiчныя i рэгiянальныя...

— Да другога чытання ў Палаце прадстаўнiкоў рыхтуецца праект закона, якiм прадугледжваецца, што студэнт павiнен будзе вярнуць дзяржаве затрачаныя на яго адукацыю сродкi, калi ён адмовiцца ад абавязковага размеркавання. Як вы ставiцеся да такой нормы?

— Калi дзяржава затрацiла свае сродкi для таго, каб даць добрую адукацыю студэнту, то, канешне, ён павiнен сваiмi ведамi, сваёй працай адплацiць дзяржаве за клопат. Таму, на мой погляд, гэта нармальная норма. Хоць да пытання аб вяртаннi сродкаў трэба падыходзiць выключна iндывiдуальна. Трэба глядзець, па якой прычыне чалавек адмаўляецца ад размеркавання... Увогуле, размеркаванне сацыяльна абараняе выпускнiкоў ВНУ. Яны маюць гарантаванае права першага працоўнага месца.

— Палата прадстаўнiкоў Нацыянальнага сходу прыняла ў першым чытаннi праект закона «Аб агульнай сярэдняй адукацыi». Дакументам першапачаткова меркавалася ўвесцi паглыбленае вывучэнне прадметаў школьнiкамi малодшых класаў, аднак потым ад гэтай нормы адмовiлiся. Як вы ставiцеся да такога рашэння?

— Я цалкам згодная з гэтым. Думаю, што пачынаць паглыбленае навучанне з пачатковай школы неразумна. Гэтак жа як i прафiлiзацыю.

— У законапраекце мяркуецца вызначыць, што напаўняльнасць класаў з паглыбленым i павышаным вывучэннем прадметаў павiнна быць не больш чым 20 вучняў. Усiх астатнiх класаў — не больш чым 25 вучняў. Парламентарыi гавораць, што гэта важна для буйных гарадоў, бо спатрэбiцца адкрываць новыя класы, што прывядзе да захавання працоўных месцаў для настаўнiкаў. Якое ваша меркаванне наконт гэтага?

— На мой погляд, гэтыя лiчбы — аптымальныя. Так, наша навучальная ўстанова даўно працуе ў падобным рэжыме. I мы бачым, што такая колькасць вучняў — гэта найлепшы варыянт для арганiзацыi вучэбна-выхаваўчага працэсу.

— Якiя моманты асабiста вы абавязкова хацелi б бачыць у Законе «Аб агульнай сярэдняй адукацыi»?

— Хочацца, каб кожны тып навучальнай установы знайшоў сваё месца ў дакуменце, была дакладна вызначана яго роля. Думаю таксама, у законапраекце павiнны быць адлюстраваны палажэннi Канцэпцыi профiльнага навучання. Мая навучальная ўстанова ўжо некалькi гадоў працуе па мадэлi мульцiпрофiльнай школы. Гэта сапраўды з’яўляецца iндывiдуалiзацыяй навучання, выхадам на канкрэтнага вучня. Гэта рэалiзацыя магчымасцяў i здольнасцяў кожнага дзiцяцi, бо яно дае магчымасць выбiраць прадмет i ўзровень яго вывучэння.

У гэтым навучальным годзе па мадэлi мульцiпрофiльнай школы ў нашай гiмназii навучаецца 127 вучняў 10 i 11 класаў. Яны аб’яднаныя ў 124 вучэбныя групы. Гэта значыць класна-ўрочная сiстэма заменена прадметна-групавым выкладаннем. У 33 вучэбных групах старшакласнiкi вывучаюць прадметы на павышаным узроўнi. Згаданыя 127 вучняў працуюць па 59 варыянтах iндывiдуальных вучэбных планаў. I там сустракаюцца наборы прадметаў, якiя не даюць профiльныя класы. Выбар патрэбных прадметаў вучнем дае яму магчымасць мэтанакiравана рыхтавацца да паступлення ў ВНУ, якую ён для сябе выбраў.

— Цi iснуюць у сярэднiх навучальных установах у рэгiёнах нейкiя спецыфiчныя праблемы, з якiмi не сутыкаюцца навучальныя ўстановы Мiнска i абласных цэнтраў?

— Што датычыцца якасцi адукацыi, то я думаю, што ў многiх навучальных установах у рэгiёнах яна высокая. Напрыклад, выпускнiкi нашай гiмназii летась на цэнтралiзаваным тэсцiраваннi па рускай мове атрымалi сярэднi бал 7,7, па беларускай мове — 8,5, па матэматыцы — 8,1.

У той жа час мы, канешне, з добрай зайздрасцю глядзiм на сталiчныя школы ў плане матэрыяльнай базы. Далёка не ўсiм школам у рэгiёнах дастаткова таго, што яны сёння маюць. А школам, як i чалавеку, уласцiва iмкненне да лепшага. I шмат дапамогi ў гэтай справе аказваюць мясцовыя органы ўлады.

Сяргей КУЗНЯЦОЎ.