Аляксандр Лукашэнка: «Беларусь не прымае адносiнаў да сябе з пазiцыi сiлы»

Источник материала:

Прэзiдэнт Беларусi Аляксандр Лукашэнка 14 студзеня прыняў удзел у галасаваннi на выбарах у мясцовыя Саветы дэпутатаў. На выбарчым участку № 1 Мiнска беларускi лiдар азнаёмiўся таксама з арганiзацыяй работы ўчастковай камiсii i паразмаўляў з людзьмi.

Пытанне: Чаго чакае беларуская дзяржава ад новага склiкання мясцовых Саветаў?

А.Р. Лукашэнка: Стабiльнасцi, спакою, вырашэння тых пытанняў, якiя звязаны з работай мясцовых Саветаў. Я не магу сказаць, што мiнулае склiканне мясцовых Саветаў прынесла нейкiя праблемы нашай дзяржаве — нiякiх праблем не было. Я вельмi рады, што нам удалося выбудаваць дружную работу мясцовых выканаўчых камiтэтаў i мясцовых Саветаў. Яны сталi больш кампактныя, намнога меншыя, чым раней. Мiнулы этап, набыты вопыт пасля прыняцця адпаведных рашэнняў па аптымiзацыi складу мясцовых Саветаў i канкрэтызацыi пытанняў iх ведання сведчаць аб тым, што мы зрабiлi правiльна.

Думаю, нам трэба будзе яшчэ нейкiм чынам прадумаць перадвыбарныя пытаннi, каб у нас усё ж такi менш грошай трацiлася на выбарчыя перыяды. Мы выбiраем мясцовыя Саветы, парламент, Прэзiдэнта. У нас тры этапы выбараў. Магчыма, нам неяк варта выбiраць дэпутатаў усiх узроўняў у адзiн тэрмiн, Прэзiдэнта — у iншы. Так мы зэканомiм вялiкiя грошы. I насельнiцтва менш будзем адцягваць на гэтыя пытаннi. Вось адзiны штрых, над якiм я думаю.

А ўвогуле праблем у нас нiякiх не было. Таму мы чакаем такой жа зладжанай работы ў будучым ад новага склiкання Саветаў. Яны павiнны займацца сваiмi пытаннямi. Якiмi — ужо вядома, вопыт напрацаваны. Таму спадзяюся, што ў нас нiякiх сутыкненняў на месцах не будзе, таму што на месцах трэба вырашаць канкрэтныя пытаннi, а не займацца гаварыльняй або нейкiм палiтыканствам.

Пытанне: Як вы ацэньваеце завершаныя ў Маскве перагаворы па нафтавых праблемах i цi можна лiчыць урэгуляваным крызiс у двухбаковых адносiнах памiж Беларуссю i Расiяй?

А.Р. Лукашэнка: Я спадзяюся, што той крызiсны перыяд у нашых адносiнах мiнуў. Ён быў кароткi, але вельмi iнтэнсiўны i, трэба сказаць, вельмi небяспечны. I на сённяшнi дзень я пакуль не бачу нiякiх праблем па тых пытаннях, па якiх былi сур’ёзныя непаразуменнi. Я маю на ўвазе, перш за ўсё, па пастаўках у Беларусь i Еўропу прыроднага газу, а таксама па пастаўках у Беларусь i транзiту праз рэспублiку нафты ў Еўропу.

Прынамсi, сёння мне ўрад далажыў аб тым, што ўзгоднены нават канкрэтныя кантракты i цэны на нафту ў студзенi i лютым. Яны для нас больш як прымальныя, я маю на ўвазе, перш за ўсё, нафту.

Яшчэ раз хачу звярнуць увагу, што гэты нафтавы крызiс быў справакаваны не намi. Мы пайшлi на вельмi нявыгадныя пагадненнi па пастаўках прыроднага газу, разлiчваючы на тое, што, як нам абяцаў урад Расii, нафтавыя праблемы будуць вырашаны ў вельмi выгадным для Беларусi ключы. Каб мы маглi неяк нiвелiраваць няўдалы i нявыгадны кантракт па пастаўках прыроднага газу. Калi гэтага не адбылося i нам увялi невядома якую пошлiну (параўнайце: было $180, цяпер «скацiлiся» на $53 — напэўна ж гэты факт пацвярджае, што мы мелi рацыю), мы, вядома, з гэтым згадзiцца не маглi. Але тады, як звычайна, схапiлiся за вентыль (расiйскi бок).

Мы нiкога не штурхалi закручваць гайкi, вентылi на трубах. Мы вельмi добрасумленна выконвалi свае функцыi. Пытаннi тут не да нас. Мы не маем абсалютна нiякiх адносiнаў да эскалацыi напружанасцi вакол нафтавай трубы.

Яшчэ раз падкрэслiваю: за вельмi нявыгадныя кантракты па пастаўках прыроднага газу нам абяцалi нармальныя ўмовы па пастаўках нафты.

Павiнен сказаць, што не так проста iшлi пасля гэтага два днi перагавораў па цане на нафту. Нам прапаноўвалi нафту па цане вышэй за сусветную. Скажыце, гэта што — нармальна? Але вось удалося ўзгаднiць — урад далажыў мне — нармальную формулу, па якой мы будзем працаваць у абсалютна рыначных умовах, зыходзячы з сусветнай цаны. I гэта для нас будзе значна лепш, чым у мiнулым годзе.

Таму думаю, што на гэтым этапе, як гэта сёння бачыцца, мы пакуль праблем з пастаўкамi вуглевадароднай сыравiны не маем.

Нас палохаюць па пошлiнах на iншыя тавары. Тым, што Расiя ўвядзе пошлiны на адчувальныя для Беларусi тавары. Скажу прама: калi толькi гэта адбудзецца, то мы ўвядзём пошлiны або нейкую плату па адчувальных таварах для Расiйскай Федэрацыi. Якiя адчувальныя тавары iдуць у Расii праз Беларусь i ў Беларусь — вы ўжо цудоўна разумееце.

Таму мне здаецца, што i ў Расiйскай Федэрацыi, i ў нас сёння многiя зразумелi, што эскалацыя адносiнаў памiж дзвюма дзяржавамi — гэта вельмi вялiкая страта i ў iмiджавым плане, i ў гандлёва-эканамiчных адносiнах, не кажучы ўжо аб палiтыцы i дыпламатыi. Мне здаецца, што i яны, i мы — разумныя людзi i можам атрымаць з гэтага канфлiкту, з гэтай сiтуацыi нармальны ўрок, каб не дапусцiць больш гэтага ў адносiнах памiж нашымi дзяржавамi.

Пытанне: Скажыце, пасля ўсiх гэтых праблем, цi ёсць наогул сэнс гаварыць аб Саюзнай дзяржаве? Цi будзе ў нас Саюзная дзяржава, i якой вы яе бачыце?

А.Р. Лукашэнка: Па-першае, тое, што я скажу, вы (расiйскiя СМI. — Заўвага БЕЛТА) усё роўна не пакажаце. Таму што ў час апошняга вiзiту ў Маскву i нашых кантактаў з журналiстамi мы ўбачылi, якiя «незалежныя» ў вас сродкi масавай iнфармацыi, якая ў вас свабода слова i якi ўзор дэмакратыi сёння Расiя для iншых. Як толькi пачулi, што Прэзiдэнт, магчыма, прыедзе ў Маскву i сустрэнецца з журналiстамi для таго, каб адказаць i на гэта пытанне ў тым лiку, усе дробна пачалi дрыжаць — ад Крамля да журналiстаў самай невялiкай тыражнай газеты, за выключэннем патрыятычных выданняў, якiя прама заявiлi: «Што Прэзiдэнт скажа, тое мы i апублiкуем».

Вось ваша свабода слова i дэмакратыя, вось вам правы чалавека i ўсё астатняе. Дайшло да таго, што ледзь не апячаталi будынак, каб, не дай Бог, беларускi Прэзiдэнт з вамi не сустрэўся. Скажыце, гэта нармальна? Мы Саюзную дзяржаву з вамi ствараем? Гэта ў халодную вайну толькi так сябе могуць паводзiць асобныя дзяржавы. Калi ўжо мы сумленныя перад народам — i нашым, i расiйскiм — калi мы хочам, каб людзi ведалi праўду, яе трэба гаварыць адкрыта. Мы ж не закрывалi вам iнфармацыйную прастору, калi ў першы дзень канфлiкту расiйскiя каналы давалi проста жудасць.

Я яшчэ раз падкрэслiваю: не мы вiноўнiкi эскалацыi. I ў Еўропе, i ў свеце ў гэтым разабралiся. Хутчэй чым у Расii. I заходнiя iнфармацыйныя агенцтвы нармальна, аб’ектыўна падавалi iнфармацыю — такую, якой яна была. Расiйскiя сродкi масавай iнфармацыi пайшлi iншым шляхам. Я гэта разумею — вы абслугоўваеце, падкрэслiваю гэта, пэўныя колы, якiя вам плацяць грошы. Ну, дык не трэба гэта ўтойваць.

Цi магчыма так дзейнiчаць у Саюзнай дзяржаве? Я думаю, што не. I аплёўваць кiраўнiка дзяржавы, не важна, у якiх газетах i часопiсах, здзеквацца над беларускiм народам, якi нiчым не правiнiўся перад рускiм народам — я думаю, гэта не дадае ў нашых адносiнах даверу.

Цяпер па сутнасцi перспектыў будаўнiцтва Саюзнай дзяржавы. З усiх кансультацый, размоў з вышэйшым кiраўнiцтвам Расii, з iншымi, я зразумеў, што ў нас розныя падыходы i розныя паняццi будаўнiцтва Саюзнай дзяржавы. Беларусы i, перш за ўсё, беларускi Прэзiдэнт аб гэтым гаварылi адкрыта. Памятаеце, я казаў, што мы нiколi не ўступiм у склад любой дзяржавы, што Саюз павiнен будавацца на такiх вось прынцыпах, перш за ўсё, на прынцыпе раўнапраўя?

Я заўсёды аб гэтым гаварыў, расiйскi ж бок заўсёды маўчаў. Яны нiчога не гаварылi, але цяпер я зразумеў — яны не разумеюць, што такое Саюзная дзяржава, саюз i iнтэграцыя. Я абсалютна пераканаўся ў тым, што ад нас патрабуюць уступлення ў склад Расii. Добра, папрасiлi Уладзiмiра Вольфавiча Жырыноўскага, i ён аб гэтым адкрыта сказаў. Але гэта ж у галовах расiйскiх вышэйшых кiраўнiкоў. А калi мы абяцалi, што ўступiм у склад Расii? Нiколi. Я аб гэтым нiколi не гаварыў. Я не хачу пахаваць суверэнiтэт i незалежнасць маёй Беларусi як першы Прэзiдэнт краiны. Мяне ж выбралi Прэзiдэнтам — гэта як сведчанне незалежнасцi нашай дзяржавы.

Што нам наконт гэтага весцi дыскусii? У нас ёсць Дагавор аб стварэннi Саюза Беларусi i Расii. Адкрыйце любы артыкул i паспрабуйце папракнуць Беларусь, што яна быццам бы нешта не выконвае. А мы пакажам, што не выконвае сёння Расiйская Федэрацыя. Гэта галоўнае, усё астатняе — белетрыстыка, мы можам тут спрачацца або не спрачацца.

Скажу ўпершыню так публiчна. Вы хочаце мець адну дзяржаву, адну сiстэму кiравання i ўлады, эканомiку, як у адной дзяржаве? Калi ласка, калi вы гатовы да гэтага, давайце зробiм лiтаральна на працягу гэтага года. У Расii якраз па часе: там будзе выбiрацца парламент i прэзiдэнт. Давайце будзем выбiраць адкрыта, сумленна i па зразумелых прынцыпах i прэзiдэнта, i парламент. Вы да гэтага гатовы? Вы да гэтага не гатовы! I я такi адказ не адзiн раз атрымлiваў ад вашага кiраўнiцтва. Дык чаго вы хочаце тады? Якую дзяржаву вы хочаце пабудаваць? Вы хочаце ўключыць нашу Беларусь у склад Расii i зрабiць яе губерняй? Здзекваецеся, што Лукашэнка, маўляў, нiколi не пойдзе на тое, каб страцiць уладу i стаць губернатарам. А што, Пуцiн гатовы сёння адмовiцца ад пасады Прэзiдэнта i стаць губернатарам? Дык у чым вы мяне папракаеце?

Я пераканаўся ў тым, што ў нас на гэтым этапе нават паняццi розныя аб будаўнiцтве Саюзнай дзяржавы. Вось што небяспечна. Але гэта не значыць, што мы павiнны адмовiцца ад таго, што мы зрабiлi. Мы вельмi шмат зрабiлi ў плане iнтэграцыi, мы вельмi многае зблiзiлi. Але, прабачце, калi кожны год будуць хапацца за вентыль i закрываць адзiнай саюзнай i адданай дзяржаве — Беларусi — то газ, то нафту, тады размовы нi аб якiм саюзе быць не можа, не кажучы ўжо аб Саюзнай дзяржаве.

Тое ж, што сёння вы, рускi чалавек, прыехалi ў Беларусь i тут сябе абсалютна свабодна адчуваеце, нягледзячы на гэтыя скандалы — вы ж гэта адмаўляць не будзеце. I гэта дорага каштуе. Скажыце, дзе расiяне сёння больш зручна, чым у самой Расii, сябе адчуваюць? Назавiце хоць бы адну такую краiну. Я задаваў такое пытанне расiйскаму кiраўнiцтву — няма такой краiны. Рускi чалавек у Беларусi адчувае сябе добра, i так будзе заўсёды.

У час гэтага канфлiкту, я прыадкрыю крыху заслону, я запрасiў сваiх iдэолагаў, журналiстаў, якiя займаюцца пытаннямi кантактаў улады i насельнiцтва, i папрасiў: адзiнае, што мы павiнны захаваць пры гэтым — гэта нi ў якiм выпадку не будаваць нашу iдэалагiчную работу так, каб у Беларусi рускi чалавек адчуў сябе насцярожана або адарвана. Гэта канфлiкт алiгархаў з кiраўнiцтвам Беларусi, нашым урадам i мiнiстрамi. У рэшце рэшт, гэта быў канфлiкт кiраўнiцтва адной краiны i другой, а народы нiякiх адносiн да гэтага не маюць.

Я прашу расiйскiя тэлеканалы ГРТ, НТБ, РТР перадаць хоць бы адну фразу: я вельмi ўдзячны расiянам за тую падтрымку, якую яны аказалi Беларусi ў гэту цяжкую мiнуту. Яны не падтрымалi сваё кiраўнiцтва ў гэтым канфлiкце, гэта быў адзiн з вырашальных момантаў ва ўрэгуляваннi канфлiкту. Калi б расiйскае кiраўнiцтва адчувала падтрымку свайго народа, нам было б вельмi цяжка. А так яшчэ кiраўнiцтва Расii лiчыцца з думкай расiян.

А расiяне адназначна заявiлi аб тым, што «беларусаў не чапайце, нiякiя алiгархi не павiнны тут прыцiскаць i мучыць беларусаў, якiя павiнны быць забяспечаны ў поўным аб’ёме i нафтай, i прыродным газам». Прытым, што мы гэтага бясплатна нiколi не прасiлi. Таму я вельмi ўдзячны расiянам за такую падтрымку.

Таму, што датычыцца лёсу Саюзнай дзяржавы, ад нас, беларусаў, гэта не залежыць. Мы былi iнiцыятарамi будаўнiцтва гэтага Саюза, i ў нас рэферэндум на гэту тэму прайшоў. Мы не можам адысцi ад гэтай палiтыкi. Больш таго, пасля выбараў я гаварыў, калi мяне пачыналi папракаць, што, маўляў, Лукашэнка павярнуўся да амерыканцаў, што змяненне маёй палiтыкi, прытым у тым ключы, як мяне папракаюць, — гэта для мяне смерцi падобна.

Вы не можаце мяне папракнуць, што я за апошнi дзесятак гадоў прытрымлiваўся iншага курсу. Але прабачце, калi мой народ спрабуюць паставiць на каленi, перакрываючы эканамiчныя шляхi супрацоўнiцтва, як жа я павiнен рэагаваць? Вы ведаеце мой характар, я нiколi не адыходзiў ад вострых праблем. Усе гэтыя перагаворы, канфлiктныя сiтуацыi былi ў мяне пад кантролем. I я спрабаваў кожны дзень i кожную гадзiну, i днём, i ноччу ўрэгуляваць сiтуацыю, што ў рэшце рэшт i адбылося.

Таму мы гатовы да таго, каб прыстойна супрацоўнiчаць сёння з Расiйскай Федэрацыяй, рухацца далей. Можна сёння лiчыць цану нафты, газу, але мiжнародныя дамоўленасцi, нарматыўна-прававая база, якая створана ў нашых адносiнах i падпiсана прэзiдэнтамi, набыла форму закона ў нашых дзяржавах, яна ж непахiсная. Калi дагавор падпiсаны, яго трэба выконваць.

У нас iснуе Мытны саюз i бяспошлiнны гандаль. $53 — гэта для нас прымальная пошлiна на нафту. Але ж гэта i разбурэнне ўсiх нашых дамоўленасцяў: у нас бяспошлiнны гандаль, мы свае тавары не абкладаем пошлiнай. I Расiйская Федэрацыя гэтага доўгi час не рабiла. Сёння хочуць весцi або ўжо ўвялi пошлiну на цукар — дык гэта ж разбурэнне Мытнага саюза! У нас жа i ў рамках Мытнага саюза ЕўрАзЭС гэтага нельга рабiць.

А яны ўвялi, таму што дзейнiчаюць з пазiцыi сiлы, ведаюць, што гэта беспакарана. I мы, быццам бы, не можам нiчым у гэтым плане адказаць. Калi Расiйская Федэрацыя, заключыўшы пагадненне, будзе такiм чынам з iншымi дзяржавамi будаваць свае адносiны, у яе перспектыў няма.

Яшчэ раз падкрэслiваю: як бы нi было складана i цяжка, 10 гадоў таму, калi нас «рвалi», на Захад цягнулi, у Амерыку, абяцалi грошы i давалi ($300 млн мы атрымалi ад МВФ i да гэтага часу iх прынцыпова не выкарысталi), мы адназначна сталi побач з Расiяй. Тады i Расii фактычна не было — яна была даведзена да галечы i разбурана. Мы ў цяжкую мiнуту былi з iмi.

Сёння цана на нафту i газ узнялася, Расiя ўбачыла, што з гэтага можна недзе нешта ўхапiць. Калi ласка, зарабляйце, але толькi па закону — па тых пагадненнях, якiя падпiсалi. А вось так растаптаць пагадненнi i заадно паспрабаваць пусцiць пад адхон цэлую краiну з дружалюбным брацкiм народам — мы з гэтым згадзiцца не можам!

Нават Савецкi Саюз з Германiяй падпiсаў дагавор на пастаўку газу на 20 або колькi гадоў. Потым цэны на газ павялiчылiся, нявыгадным стаў кантракт, але Савецкi Саюз — монстр, якi мог адмахнуцца ад гэтага пагаднення — 20 гадоў нявыгадна супрацоўнiчаў з Германiяй.

А тут што расiяне страчваюць? Усё ж, што яны тут атрымлiваюць у Беларусi — ад ваенных аб’ектаў да транзiту — гэта было практычна бясплатна, а гэта каштуе грошай. Прыклад: плата за транзiт газу. Газавыя артэрыi iдуць праз нас i праз Польшчу. Там яны (Польшчы) плацяць, паводле iнфармацыi Пуцiна, $4,5—5 млрд у год. А нам — $120 млн. Дык калi ласка, заплацiце нам $5 млрд, i мы не будзем з вамi спрачацца па цане на газ, а будзем купляць, як немцы купляюць.

Чаму такое стала магчымым? Таму што некалi, калi Расii было цяжка, яна без падаткаў тут будавала газаправод «Ямал-Еўропа». Мы iх падтрымлiвалi, мы знялi ўсе падаткi i страцiлi каля $1 млрд тады, а цяпер гэта ўжо будзе $2 млрд. Чаму аб гэтым сёння не ўспамiнаюць? Мы дзейнiчалi як браты, як роўныя. Мы тады выгаду не шукалi, i Расiя не шукала, таму што цэны не тыя былi. Але як толькi ўбачылi, што недзе можна крыху больш зарабiць — нейкiх $700 млн — усё па-iншаму. А што такое для Расii 700 мiльёнаў?..

Калi тое, што мы ўвялi на тону нафты $45 i хацелi атрымаць кампенсацыю за нафту, што прапампоўваецца, супярэчыць мiжнароднаму праву, то мы гэта можам пералiчыць па-iншаму. Мы можам запатрабаваць плату за зямлю, па якой iдуць трубы, i гэта будзе яшчэ большая сума. Мы прааналiзавалi амерыканскае, французскае, англiйскае заканадаўствы. Гэта несувымерна будзе больш, чым тое, што мы прапанавалi. Тады як? Гэта таксама будзе супярэчыць мiжнароднаму праву?

Гэта значыць расiйскае кiраўнiцтва зразумела, што з намi так абыходзiцца нельга. Яны зразумелi, што ў Беларусi маюць паслуг не на адзiн i не на два мiльярды, за якiя яны не плацяць, а iншым дзяржавам плацяць. Я вам скажу, калi палiчыць так, як яны з суседзямi гандлююць, то да $10 млрд сума дойдзе. Нават сёння, пасля нафтавага канфлiкту (мы гэта пытанне яшчэ ўрэгулюем) транзiт па Беларусi адной тоны нафты ў два—тры разы каштуе танней, чым з суседнiмi дзяржавамi — з Украiнай, Польшчай, не гаворачы аб заходнiх дзяржавах. Гэта ж грошы — каля $1 млрд.

З пазiцыi сiлы думаюць: вось цяпер закруцiм гэтага Лукашэнку, пятлю накiнем на шыю, i нiкуды ён не дзенецца — вось з чаго зыходзiлi. Канфлiкт паказаў, што мы з гэтым нiколi не пагодзiмся i не змiрымся. I ўсе ўбачылi, што праўда ўсё ж на нашым баку — гэта расiяне былi вымушаны прызнаць.

I паверце, не ад нас зыходзяць усе гэтыя канфлiкты — мы ў такiм становiшчы, што нам не трэба канфлiктаваць. Таму мы адкрыты для самага цеснага, адкрытага супрацоўнiцтва з Расiйскай Федэрацыяй, мы павiнны вярнуцца да таго, што было. Нiякiх не павiнна ў нас быць бар’ераў для перамяшчэння людзей, капiталу i тавараў, нiякiх пошлiн не павiнна быць. Не мы, а Расiя ўвяла мытную гранiцу памiж нашымi краiнамi. А калi мы ўвядзём? Што, выстраiм у чаргу ўсе аўтамабiлi ад Смаленска да Масквы?

Мы ж гэтага не робiм. Мы свята захоўваем iнтарэсы Расii пад Брэстам, пад Гроднам — гэта самы надзейны кавалак нашай саюзнай гранiцы. ППА, ваенныя аб’екты дорага каштуюць. Калiнiнград — ён на нас «вiсiць». Мы заўсёды працягвалi руку дапамогi калiнiн-градцам, мы iх кармiлi-паiлi, калi iх не пускалi то ў Польшчу, то ў Лiтву. Мы гэта рабiлi, мы ўводзiлi рэйсы, самалёты, перавозiлi iх — дык што, гэта сёння грошай не каштуе або ўжо так забыта? Гэта — набалелае. I не мы прычына гэтых канфлiктаў.

Будуюць па Балтыцы трубаправод — самы бязглузды праект у гiсторыi Расii. Ён у Кнiгу рэкордаў Гiнеса ўвойдзе. Невядома, што будзе з гэтым газаправодам, якi iдзе па кучы боепрыпасаў на дне Балтыйскага мора. Калi ўсе — i з поўначы, i з поўдня не ўспрымаюць гэты газаправод.

Навошта туды было лезцi, калi сёння другая нiтка газаправода «Ямал-Еўропа» гатова? I мы, атрымаўшы за транзiт дадатковыя грошы, змаглi б «Газпраму» дастойна прадаставiць транзiтныя паслугi на гэтыя грошы. Не, палезлi туды, хоць тут абяцалi пабудаваць. Гэта што, нармальная палiтыка? Мы ж дамовiлiся аб гэтым. Адну расiйскую трубу праклалi, пад другую — фундаменты i помпавыя станцыi пабудавалi. Гэта ж сотнi мiльёнаў долараў. Дык не, кiнулi, пайшлi туды.

Мы ўсё гэта бачым, i мы яшчэ не ўсё сказалi ў гэтых адносiнах. Мы не хочам гэтай эскалацыi, нават у сродках масавай iнфармацыi. Спадзяюся, у нашых адносiнах больш не будзе такога канфлiкту. I калi не будзе, то мы яшчэ можам вярнуцца хоць бы да таго, што было да гэтага канфлiкту.

Пытанне: Цi магчыма чакаць змянення фармату адносiнаў памiж Беларуссю i Захадам, у прыватнасцi, з Еўрасаюзам, з тым, каб Беларусь i ЕС нейкiмi сумеснымi дзеяннямi маглi засцерагчы сябе ад небяспекi ў будучым ад паўтарэння такiх сiтуацый, як у гэтым выпадку з нафтай?

А.Р. Лукашэнка: Мы гатовы сёння супрацоўнiчаць з кiм хочаце дзеля забеспячэння сваёй нацыянальнай бяспекi, перш за ўсё ў сферы энергетыкi. Нам усё роўна, з кiм супрацоўнiчаць, толькi б наш народ жыў спакойна i больш не сутыкаўся з такiмi крызiсамi. Хоць мы i спрабавалi засцерагчы ад небяспекi наша грамадства — вы бачылi, мы ў наша грамадства яшчэ «не вылiвалi» ўсё, што адбывалася.

Тут нам расiйскiя СМI крыху «дапамаглi», але нашы людзi дастойна трымалiся. Я нават не магу сказаць, што наша грамадства «зварухнулася» i людзi пачалi скупляць бензiн на запраўках.

Я сказаў, i яны паверылi, што мы будзем з нафтай. I калi б гэты канфлiкт прадоўжыўся, мы б ужо сёння выгружалi танкеры з нафтай на Чорным i Балтыйскiм морах. Мы хутка прапрацавалi гэтыя варыянты.

Павiнен сказаць, i Еўропа, i ЗША у гэтай сiтуацыi павялi сябе прыстойна. Яны прапанавалi нам дапамогу i падтрымку, калi гэта будзе патрэбна беларускай дзяржаве i народу. I гэта мы нiколi не забудзем.

I Азербайджан, i iншыя дзяржавы пайшлi нам насустрач, нават сваё былi гатовы аддаць.

Таму я дакладна заявiў: наш народ без нафтапрадуктаў не застанецца, i мы бачылi гэтыя альтэрнатыўныя варыянты.

Вядома, нам трэба працаваць над дыверсiфiкацыяй iмпарту энергарэсурсаў, вуглевадароднай сыравiны. Гэта найважнейшая задача, над якой сёння прадаўжае працаваць наш урад.

Калi еўрапейцы гатовы ў гэтых адносiнах супрацоўнiчаць з Беларуссю, мы пойдзем на любое супрацоўнiцтва з Еўропай дзеля забеспячэння нашай нацыянальнай бяспекi ў галiне паставак вуглевадароднай сыравiны.

Думаю, Еўропа многае зразумела. У Еўропе былi i тыя, хто пацiраў рукi, быў задаволены гэтым канфлiктам. Хачу сказаць наступнае: няхай скажуць Беларусi дзякуй, што гэта адбылося, яны многае зразумелi пасля гэтага канфлiкту. I той, хто сёння смяецца i пацiрае рукi, павiнен ведаць: сёння — мы, а заўтра могуць быць яны.

Прэс-служба Прэзiдэнта Рэспублiкi Беларусь.