Беларускае падзямелле: тэхніка кантрастаў

Источник материала:

Варшаву можна было б назваць альтэрнатыўнай сталіцай беларускага андэграўнду – па колькасці канцэртаў беларускага падполля, якія ў розныя часы адбываліся тут, польская сталіца не раз была ветлівей за беларускую, даючы няпешчаным славай і магчымасцямі музыкам пляцоўкі для выступу і публіку для ацэнкі. Часы змяняюцца, рок-н-рол выходзіць з падзямелля, а ў Мінску адзін за адным адбываюцца канцэрты ідалаў неафіцыйнай сцэны. Ранейшыя ідэі, якімі паслугоўваліся арганізатары замежных канцэртаў, таксама перажываюць рэінкарнацыю, а галоўнай на сцэне ўрэшце робіцца сама музыка.

На выходных у варшаўскім клубе Punkt адбыліся два канцэрты праекту “Беларускі андэграўнд”, якім ўжо дзевяты год займаецца Беларуская аб’яднанне студэнтаў (БАС) пры падтрымцы Міністэрства замежных спраў Польшчы. Сэнс гэтага праекту, які ўжо за доўгі час ператварыўся ў брэнд і знак якасці, заўсёды быў у канфрантацыі найлепшай беларускай і польскай музыкі. Самі БАСаўцы падкрэсліваюць, што на канцэртах “андэграўнду” ніколі няма хэдлайнераў, больш і менш важных калектываў. На афішах таксама няма вылучаных зорак і гуртоў для разагрэву.

У гэтым годзе “Беларускі андэграўнд” быў прысвечаны двум музычным накірункам – першы дзень фестывалю сабраў на сцэне хіп-хопераў з абедзвюх краін, другі быў аддадзены фольку і этніцы. Выходныя ў польскай сталіцы заўсёды багатыя на клубную і канцэртную прапанову (за адзін вечар адбываецца некалькі дзясяткаў мерапрыемстваў), а гэтыя выходныя па магутнасці канкурэнтаў былі наогул выключнымі – да прыкладу, у суботу адначасова з “андэграўндам” у Варшаве праходзіў канцэрт SunSay – былога ўдзельніка неверагодна папулярнай у Польшчы украінскай 5’nizz’ы, а тут жа на рагу выступаў сам трып-хопер Tricky.

Тым не менш, беларуска-польскі праект сабраў дастатковую колькасць зацікаўленых – палякаў, якія зляцеліся паглядзець на ўласных зорак і ўпершыню пабачылі тых, чые адданыя прыхільнікі засталіся недзе за ўсходняй мяжой, палякаў, якія ўжо не ўпершыню прыходзяць менавіта дзеля беларускай музыкі, студэнтаў беларускай філалогіі ў Варшаве, студэнтаў-каліноўцаў з Беларусі і тых, хто проста любіць музыку.

Першы дзень фестывалю мусіў даказаць, што хіп-хоп яшчэ жывы і “нон-стоп” па абодва бакі дзяржаўнай мяжы. Дэманстравалі гэта са сцэны беларускія MC Krou з Варшавы і Imperatar з Мінску. З польскага боку выступалі мясцовыя легенды Donguralesko і Waldemarkasta, якія ўпершыню за доўгі час узыйшлі на сцэну разам, што, безумоўна, для іх фанатаў стала момантам прасвятлення і вялікай сімвалічнай моцы.

Другі, этнічны дзень быў прыдуманы для таго, каб спалучыць разнастайнае бачанне і выкарыстанне аўтэнтычных спеваў і інструментаў. Пачала канцэрт беларуская Guda – дзяўчаты і кабеты ў вышываных кашулях і намітках, кожная ў народным строі рэгіёну з якога паходзіць. Акапэльнае выкананне абрадавых вясельных песен у тлумным клубе, дзе ліецца піва і падлогі збітыя бясконцымі танцамі, здаецца, моцна ўразіла разняволеную публіку. Дзяўчат выклікалі на біс, а пасля канцэрту раскупілі прывезеныя на ўсялякі выпадак кружэлкі. Хутка колеры беларускай вёскі рассыпаліся па клубе, толькі час ад часу за чыімісьці дрэдамі і вясёлымі кашулямі мільгала народная хусцінка ці бурштынавыя каралі. Такой лёгкасці і кампанейскасці ад гурта, які засяроджана выконвае непапулярны беларускі фальклор, напэўна, ніхто не спадзяваўся, але неўзабаве Guda зладзіла новы перфоманс пад сцэнай, закруціўшы клабераў у карагоды ды задаючы тон усеагульным танцам.

Следам за чыстай беларускай аўтэнтыкай на сцэне з’явіўся вядомы польскі гурт Masala Sounsystem з Варшавы, чый стыль імі самімі акрэсліваецца як электра-этна-рэгі-панк-хіп-хоп. Гурт, які за шэсць гадоў існавання выдаў пяць альбомаў, а сёлета выступаў на галоўнай сцэне прэстыжнага фестывалю Heineken Open’er у Гдыні, змешвае ў адно гартанны алтайскі спеў, гучанне ўсходніх інструментаў, камерны хор, магутныя электронныя бубны і востра сацыяльны агрэсіўны рэчытатыў. (Паглядзець і паслухаць)

З танцавальнага клубнага забыцця, ў якое, дзякуючы гурту Masala, праваліліся ўсе наведнікі “андэграўнду”, публіку вывеў беларускі гурт “Палац”, якому цяпер і ў Беларусі не бракуе пляцовак для выступаў. На сцэне аднога з самых вядомых польскіх сталічных клубаў “Палац” выступаў не ўпершыню, і мясцовых гледачоў, відавочна, вывучыць ужо крыху паспеў. Глядзець, як польскія хлопцы танчаць пад “Долам”, а потым беларускім “ручайком” збягаюцца ў “новыя канюшні”, было сапраўды весела.

“Беларускі андэграўнд” удаўся, і ўдаўся ён найперш праз тое, што нашы музыкі разам з польскімі выступалі дзеля музыкі, знаёмства і настрою, што пакрысе пляцоўкі суседняй краіны перастаюць граць ролю адзінага уратавання ад канцэртнага дэфіцыту, а робяцца тым, чым і павінны быць, - прасторай для культурнага абмену і супрацоўніцтва. Што слова “андэграўнд”, пазначанае ў назве, на гэты раз ужо абазначала самое сябе. Проста клуб Punkt знаходзіцца пад зямлёй.