Алё, народ на провадзе!

Источник материала:

Слова не верабей... — гэта ведае кожны. А вось на радыё, дзе я некалі працаваў, дадаюць: «Зловяць — вылецiш»...

На валаску ад гэтага быў вядомейшы беларускi дыктар Iлья Львовiч Курган: гаворачы пра падводныя камянi сваёй прафесii, ён, прынамсi, расказваў...

У тыя часы (60-я гады мiнулага стагоддзя) да эфiру рыхтавалiся вельмi адказна: па некалькi разоў перачытвалi матэрыял, вызначалi паўзы, змены iнтанацый. Ды i сам тэкст быў правераны, адшлiфаваны да апошняга знака...

У той раз — гэта быў нарыс, у якiм апавядалася пра подзвiг, якому, як вядома, ёсць месца заўсёды. Пачынаўся ён словамi: «Танула кабета...»

Чаму, уключыўшы мiкрафон, дыктар прачытаў: «Танула кабылка...», нi тады, нi пасля растлумачыць не мог. Вылецела i ўсё... Але ён не разгубiўся (вось што значыць прафесiйнае майстэрства!) i праз кропку дадаў «...А побач — танула кабета». Ну i далей — па тэксту. Пра выратаванне, пра сам подзвiг.

...У той жа дзень радыё лiтаральна засыпалi тэлефоннымi званкамi (а потым i пiсьмамi) з пытаннем: «А што сталася з той кабылкай: яна ж таксама танула? Яе — выцягнулi?».

...Гэта мы пра што? Ага — пра майстэрства i прафесiяналiзм. А яшчэ пра тое, якiм уважлiвым, якiм неабыякавым быў некалi наш радыёслухач.

Наталля ШВЕДАВА,

г. Мiнск.

Думай, галава...

Пасля вайны на нашай вулiцы засталася пара мужыкоў-iнвалiдаў, пяцёра старых i толькi два — з рукамi-нагамi. Аднаго з iх — дужага, каржакаватага дзядзьку Хведара брыгадзiрам прызначылi. Кiраваў... Гэта значыць, на вiду быў, «не вытружаўся», ды i адмаўляць не любiў. Асаблiва жанчынам... А на суседняй вулiцы ўдава маладая жыла.

Карацей, аднойчы да жонкi Хведара прыбягае адна з вясковак i з парога:

— Цётка Каця! А ваш дзядзька з Палiнай...

Перапынiла тая:

— Пастой... Пачакай крыху — я карову падаю, — тады i раскажаш.

Кабета на зэдлiк апусцiлася, сядзiць. Бачыць: падаiлася тая кароўка, але зноў: «Пачакай, яшчэ свiнку пакармлю».

Жанчына, бедная, то ўстане, то сядзе. Гэта ж трэба: такую навiну прынесла, а цябе i слухаць не хочуць... Але ж во, нарэшце — памыла цётка рукi... Кажа: «Давай за стол. Вячэраць пара».

— Ды не буду я есцi! — злуе тая «госця». — Расказаць во хацела...

— Тады пачакай. Я пад’ем.

Перакусiла цётка, выцерла вусны, пытае:

— Ну, дык што там ты расказаць хацела?

— Ат, — махнула рукой кабета. — Позна ўжо... Разышлiся, вiдаць, дзядзька Хведар з Палiнай. Яны даўно ўжо...

Не паспела дагаварыць: цётка Каця за качаргу i кажа:

— Слухай: калi табе нешта спатрэбiцца... Ну, памагчы, цi пазычыць, — то прыходзь, не адмоўлю. Калi ж яшчэ раз вось «такое» ў дом прынясеш, — качаргу на спiне паламлю!

...З тых бядотных горкiх гадоў многа часу прайшло i многае, канешне, змянiлася: памёр дзядзька Хведар, бабуляй стала жонка яго. I вось капаем мы неяк новы калодзеж: баба Каця, маладая суседка Люда i я круцiм калаўрот, гамонiм пацiху.

— Баба Каця, — Людка пытае, — а што вы рабiлi, як ваш дзядзька да iншых хадзiў (пра тое ўся акруга ведала. — Аўт.)?

— Ды нiчога, — уздыхае бабуля. — Хацеў ён, бедны, духі свае рваць, вось i парваў. Здаровы ж быў... А нават да пенсii не дацягнуў. А я i слабейшая... Ды жыву... Так што i ты, дачушка, калi што, крый Бог, не звяртай асаблiвай увагi. Усе яны, мужыкi...

Не паслухала, вiдаць, «дачушка», бо дзён праз колькi прыйшла да бабы «з лiхтаром». Пытаецца:

— Баб, а што рабiць, калi муж пабiў?

— Хм..., — кiвае галавою бабуля. — Галава ў цябе ёсць?

— Ёсць... Як быццам?

— Ну, то думай тады, за што? I выпраўляйся пакрысе.

Л.К.,

Пастаўскi раён.

Не было б шчасця...

Гэта гiсторыя адбылася з маiм добрым знаёмым i акурат такой парой — перад Калядамi. Запрасiлi яго, значыць, цесць з цешчай калоць кабанчыка. Ад такой работы, а тым больш на першым годзе сямейнага жыцця нiхто ж не адмовiцца? Вось i ён — згадзiўся, паехаў.

Назаўтра, на досвiтку прачнулiся, зрабiлi ўсё чыста i чын-чынаром. Потым бабы, не шкадуючы, свежыны насмажылi, пячонкi, прынеслi са склепа салёных гурочкаў, кiслай капусткi. А каб стравы ўсе лягчэй у страўнiк праходзiлi, бутэль першачка на стол.

Хораша пасядзелi. Адно — стамiўшыся ж, ды на свежым паветры, з першачком... Зяця — з непрывычкi — на сон пахiлiла. Рашылi, што праз сенi, у другую палову хаты яго не варта цягнуць: хай на печы паспiць. Гарадскi ж... Сам казаў, што туды нiколi не лазiў...

Падсадзiлi яго, палажылi, па той бок ночы i самi ўляглiся. Толькi прыснулi, — немы крык у хаце:

— Спасите!.. Живой я!.. Живой... Откапайте меня!

Цесць з цешчай на кухню. Святло ўключылi. Бачаць — зяць на печы. Белы, як здань, вочы на выкаце...

Яму, прабачце, да ветру трэба было. А тут... Збоку дошкi, зверху дошкi, знiзу мулка. Вось яму i падалося... Як у камедыi Гайдая: «Живьем замуровали, демоны!»

...Не цяжка ўявiць, якi жах гэты зяць перажыў. Але ж... з карысцю: гарэлкi з той пары на зуб не бярэ. Нiколi.

Наталля ПАСТЭРНАК,

г. Вiлейка.

Лiшнiя дровы

Iванаў дом быў у вёсцы з самага краю, але не сказаць — дагледжаны: з ладнымi пабудовамi, са стагамi высокiмi — сена i дроў... Але ж запас, кажуць, бяды не чынiць: ён у нарыхтоўшчыкаў яшчэ машыну купiў i, каб двор не завальваць, паводдаль скiнуў, пры дарозе.

Праз пару дзён, прыцемкам, да яго двое ў дом завiталi. Пытаюцца:

— Дзядзька, вам дровы патрэбны?

— Не, — адказвае, — я ўжо купiў.

— Не дык не, — уздыхнулi хлопцы. I спакойна рушылi прэч — Iван за iмi яшчэ дзверы зачынiў. Павячэраў, лёг спаць. А ранiчкай прачнуўся, выйшаў у двор i вачам не паверыў: дровы яго, як карова языком злiзала, на iх месцы толькi трэскi валяюцца...

Хапiўся гаспадар за галаву, стаў трывогу бiць, стаў шукаць. Ды нiчога не выйшла. Ведае цяпер, што запас — бяду чынiць. Хоць i вельмi рэдка.

Сцяпан НЕФIДОВIЧ,

в. Любань, Лунiнецкi раён.

Р.S. Нехта з чытачоў, вiдаць, пакрыўдзiцца. Скажа, што апошнюю бывалiцу (пра дровы) чуў ужо. I не з Iванам, яна адбылася, а...

Цалкам магчыма... Што не толькi з Iванам... I не толькi на Лунiнеччыне. Факт, што яна — адбылася. I... можа адбыцца яшчэ. Але ўжо не з вамi. Вы ж папярэджаны? А значыць — узброены. Пiшыце.

Рубрыку вядзе Валянцiна ДОЎНАР.