Страшней за халеру

Источник материала:

Алё, народ на провадзе!

На другую палову хаты, дзе стаяла грубка, зносiлiся недакуркi. У ёй, як правiла, яны i згаралi, але ж бывалi выпадкi, калi мы з братам прымудралiся нешта выхапiць з полымя, а потым схавацца пад ложак i (як дарослыя!) пакурыць.

Гэта, вiдаць, прыкмецiў наш бацька, бо аднойчы падышоў i сказаў:

— Я тут бачыў, як вы Ягораў бычок ратавалi... Ды i ў мяне — часцяком папяросы знiкаюць. Павырасталi, значыць? Курыце?

Пытаецца ў нас, як быццам, а сам пры гэтым... пачаты пачак «Беламору» працягвае.

Брат спрабаваць — спрабаваў, але не курыў яшчэ, таму да прапановы паставiўся спакойна. А вось я (нейкi рэфлекс спрацаваў) папяроску ўзяў, прыкурыў ад бацькавай...

Той паглядзеў (мусiць, ацэньваў, як далёка справа зайшла?) i... стаў расшпiльваць дзягу.

З таго вечара каля грубкi я больш нiколi не дзяжурыў, пад ложак не лазiў i не курыў — нi пры бацьку, нi без.

...Ужо потым, падросшы, у Бальзака вычытаў, што «Людзi баяцца халеры, але вiно больш небяспечнае». Што ў перафразе, можа гучаць i так: «Людзi баяцца халеры, але курэнне iм шкодзiць не менш».

Н.I. ДЗIГАЛЁЎ,

г. Бабруйск.

Хiтры Змiтра...

Гэту гiсторыю нам расказваў некалi вядомы беларускi пiсьменнiк, працоўная бiяграфiя якога пачыналася з настаўнiцтва на Старадарожчыне. Край вядомы... У тым лiку — сваёй самагонкай. Хоць i змагалiся з ёй.

Аднаго разу ў вёску з двума мiлiцыянерамi сам начальнiк райаддзела прыехаў — са спiсам падазроных... Маладога настаўнiка i «па сумяшчальнiцтву» дэпутата сельсавета — у сведкi ўзялi, пайшлi па хатах. I ў першай жа — дзесяцiлiтровiк! Поўны... З сабой рашылi забраць, як рэчдоказ. Селi пiсаць акт. А гаспадар — ледзь не на каленi. Кажа:

— Хлопчыкi, дарагiя! Не так гарэлкi... Надта ж мне пасудзiны шкада! Ну такая яна дарагая, такая патрэбная.... Гарэлку — далiбог во — пры вас вылью!

Акно адчыняе i... Забулькала самагонка, западала ўнiз. Але ж, як быццам, не на зямлю? Прыпадняўся настаўнiк, зiрнуў — пад вакном гаспадыня... з драўляным вядром, у яго тая вадкасць i пералiваецца. Абхiтрыў дзядзька...

У другую хату пайшлi — старанна «трэслi», а нiчога не знайшлi.

Але ж вобыск быў, акт складаць трэба. Пакуль начальнiк «сачыняў», мiлiцыянеру аднаму пiць захацелася. Ён у мыцельнiк, дзе ў вясковай хаце, зазвычай, вядро з вадою... Узяў конаўку, зняў крышку, зачэрпнуў, выпiў. Потым яшчэ раз... Сябруку сказаў: схадзi, маўляў, добрая вадзiца...

I сам яшчэ раз вярнуўся.

Карацей — дапiсаў начальнiк паперы, трэба з хаты выходзiць, — хлопцы лыка не вяжуць.

На дварэ ўжо прызналiся, што ў вядры самагонка была.

— А нам чаму не сказалi? — пакрыўдзiўся начальнiк са «сведкам». — Мы б таксама, мо, прылажылiся? Хоць на адыход.

— Ды дзядзьку шкада было, — сказалi хлопцы. — Кемлiвы ж... А вы пакараць маглi.

...Iсцi з тым рэйдам далей — сэнсу ўжо не мела. Па-першае, не той настрой у мiлiцыянераў быў, а па-другое (навiны па вёсцы птушкай лятуць), гарэлку ўсе надзейна схавалi. Хто ў хляве, хто ў склепе, хто ў печы за гаршкамi... Кемлiвы ў нас народ. Асаблiва — калi зберагчы трэба нешта сваё, дарагое.

В.В. РУДАКОЎСКI,

г. Мiнск.

А маладых — не...

Глядзела неяк тэлеперадачу пра Чылi. Каментатар бойка пра ўсё расказваў, экран — паказваў. Прынамсi — метро ў Сант’яга, якое пабудавалi французы. Вагоны там на гумавым хаду, цiшыня вакол, ласкавая музыка.

Успомнiла я гэты сюжэт, калi гасцявала ў сына, i першы раз, разам з iм, спусцiлася ў маскоўскае метро.

Не скажу — прыгожа, але не паспела толкам азiрнуцца, — цягнiк пад’язджае. Заходзiм з Васем у вагон. Дзверы зачыняюцца, едзем i...

Як мне, дык нават жудасна стала — ўсё вакол грымiць, гудзiць, сiпiць, скрыгоча.

— Ну не раўнуючы, — сыну кажу, — як на пачвары якой нясёмся: з пад зямлi вылятае, з пашчы агонь...

Да таго ж, бачу, надпiс перад вачыма: «...ест ... инвалидов, лиц пожилого возраста и пассажиров с детьми».

Пасмяялiся мы з сынам ад душы. Мабыць, з тых студэнтаў-гарэзаў, якiя сцёрлi пяць лiтар, каб паведамiць (i цi толькi мне?)... «меню» таго казачнага цмока.

...Прыклад з хулiганаў браць, зразумела ж, не трэба. Але тое, што не перавялiся ў нас людзi з пачуццём гумару — добра. Яно ж як часта здараецца? Павесялiлiся, нагаварылiся i стагнаць забылiся.

Яўгенiя Тамашаўна ЧАПЛIНСКАЯ,

в. Лiтва,

Маладзечанскi раён.

Сэм не Скот

У 30-я гады пад панскай Польшчай нашы сяляне бедна жылi. Вось некаторыя ў пошуках лепшай долi i рванулi за мяжу: апынулiся — аж ў Калiфорнii.

Працаваць, успамiнаў дзед Змiтра, уладкавалiся на лесанарыхтоўкi, харчавацца сталi ў сталоўцы. А з зарплаты — пайшлi ў рэстаран, замачыць. Заказалi там па некалькi страваў, па кiлiшку-другому спiртнога.

— А джаз? — пытае афiцыянт.

— Халера яго ведае, што гэта такое, але ж, давай, пакаштуем.

Зайграла музыка, прынеслi заказ. Сядзiм, выпiваем, прыкусваем...

Ужо выпiлi ўсё i з’елi. Спыняем афiцыянта, пытаемся, чаму ён той джаз не нясе i чуем, што джаз — гэта музыка, якая iграла... Увесь вечар. Пакуль мы сядзелi.

У вынiку за закуску i спiртное мы заплацiлi лiчаныя долары, а вось за джаз... Карацей, больш — мы яго не заказвалi...

Што яшчэ, мо, цiкава, звалi ўсiх нашых мужыкоў на iхнi, амерыканскi манер: Пiлiпа — Фiлам, Максiма — Максам, Сямёна — Сэмам, Пятра — Пiтам...

Але ж, дзякаваць богу, нiкога — нi Дзiкам, нi Скотам, нi Крысам...

Сцяпан НЕФIДОВIЧ,

г. Лунiнец.

Дойдзем... I ўсе

Гэта было ў 70-я гады мiнулага стагоддзя, калi ў выхадныя бiтком набiвалiся не толькi аўтобусы з горада ў вёску, але i наадварот. Бо некаму трэба было на кiрмаш цi ў краму, некаму — у царкву цi касцёл, некаму — у цырульню, некаму ў госцi... Месцы, карацей, дзялiлiся на сядзячыя, стаячыя i нават вiсячыя. Каму як пашанцуе.

...У той раз — вадзiцель вельмi строгi быў. Яшчэ не пачаўшы абiлечваць, папярэдзiў:

— Спыняцца буду толькi на прыпынках.

Адна бабка ў панiку:

— А воечкi, — кажа, — а як я на хутары, ды пасярод тых супынкаў жыву, то мне што — раней выходзiць i потым дзве вярсты за аўтобусам iсцi? Цi пераехаць, а потым назад варочацца?

— Гэта ваш клопат, — кiнуў вадзiцель.

Не паспела баба расстроiцца, прыяцелька ёй:

— Не бойся, кумачка, мы нешта прыдумаем! Ты толькi знак мне дай, як хутар пакажацца.

Узялi бiлеты, значыцца, размясцiлiся, хто як мог, нават з месца кранулiся i едуць. Бачаць — на гарызонце сялiбка ўжо тая. Хутаранка сваю прыяцельку штырхель у бок, а тая... у крык:

— Стой, вадзiцелька, стой! Жэншчыне плоха... Аёечкi!

Шафёр раз па тармазах (аж дым з-пад калёсаў) — спынiўся.

— Дзверы, дзверы заднiя! — баба крычыць...

Адчынiў.

Людзi спалохалiся, у салоне — цiха-цiхенька стала. Адно — ад прыступак крокi чуваць: адзiн, другi, трэцi. I чацвёрты... Ледзь чутны ўжо. Бо, мусiць, у траву? I цiшыня зноў... I крык:

— Усё, вадзiцелька! Едзь! Яна дойдзе!

Людзi ў аўтобусе ў рогат!

— А што тут смешнага? — не зразумела крыкуха. — Ёй жа i праўда блiзка ўжо — дойдзе.

...У гэтым нiхто з пасажыраў не сумняваўся. Бо жыццё ж яно i наогул — дарога. У адзiн канец.

Усе там будзем.

Вольга К.

Карэлiцкi раён.

Рубрыку вядзе Валянцiна ДОЎНАР.

Ад яе ж — заўсёднае — пiшыце!