Сяргей ГРЫШКЕВIЧ А ШЧАСЦЕ БЫЛО ПОБАЧ...

Источник материала:

За ноч вецер раскiдаў па мокрым асфальце зжаўцелае лiсце. Яно абляпiла яго шчыльным вiльготным дываном, ад якога зыходзiла свежая прахалода. Лiсце плавала ў невялiкiх лужынах. Лiсце было паўсюль... Яно зрывалася з галiн i з нямой наканаванасцю падала на зямлю. Позняя восень. Шэрыя днi. Рэдкае сонца. Iмжысты дождж. I толькi лiсце кружыць i кружыць у паветры, спраўляючы апошнi баль...

Мужчына выйшаў з пад’езда дзевяцiпавярховiка, пастаяў з хвiлiну пад рэдкiм голлем старога абрыкоса, успомнiўшы яго летнiя сакавiтыя плады, i скiраваў да свайго цёмна-сiняга "Фальксвагена", якi ўчора паленаваўся адагнаць на платную стаянку, дзе той звычайна начаваў. Адамкнуў дзверы i сеў у машыну. Але заводзiць яе не стаў. Моўчкi глядзеў праз лабавое шкло на вулiцу. Людзей амаль не было. Толькi лiсце цiха ападала на мокры асфальт i прыпаркаваныя ля дома аўтамабiлi. На душы ў чалавека было спакойна, як, дарэчы, здаралася кожную восень у гэтую лiстападаўскую пару... Мужчына завёў машыну i адправiўся ў камандзiроўку. Ён працаваў у рэгiянальным прадстаўнiцтве сталiчнай будаўнiчай кампанii.

...Яны вучылiся ва ўнiверсiтэце ў адной групе. Ён сядзеў на першай парце, яна — за iм. I так амаль да самага заканчэння вучобы, калi яна на перадапошнiм курсе выйшла замуж i ўзяла акадэмiчны водпуск для нараджэння дзiцяцi. Iх шляхi разышлiся на два гады. Але i дагэтуль яны не былi блiзкiмi сябрамi. Звычайныя аднагрупнiкi. Ён доўгi час увогуле не звяртаў увагi на дзяўчат, лiчыў гэта марнай тратай часу, а жаночы пол — каварным i хiтрым. Адзiнае, што яго прыцягвала, — фантастычная лiтаратура. Яна дазваляла трапляць у iншую, хоць i кароткачасовую, рэальнасць. Сябры смяялiся: "Глядзi, дружа, не памры цнатлiўцам..." Яму было ўсё роўна. Жанiцца ён не збiраўся.

...Ён вырулiў са спальнага мiкрараёна i скiраваў да блiжэйшай аўтазапраўкi. Залiў поўны бак — i паiмчаў у далёкi палескi райцэнтр. За акном — iмжа, на спiдометры — 100 кiламетраў у гадзiну, з дынамiкаў CD-магнiтолы: "Для меня нет тебя прекрасней..." Знаёмыя заўсёды кпiлi з яго музычных захапленняў: маўляў, малады хлопец, а слухае старажытную лухту... Не зважаў. Галоўнае — падабалася яму. Ён любiў песнi з сэнсам, а не "фабрычную" папсу з банальна-пошлымi тэкстамi.

...Яны сустрэлiся ў ягонай кампанii, куды яна пасля дэкрэтнага водпуску прыйшла ўладкоўвацца на работу менеджарам.

Праз два тыднi яна прапанавала яму стаць яе палюбоўнiкам. Ён палiчыў гэта глупствам: муж займаецца бiзнэсам, зарабляе добрыя грошы, нi ў чым не адмаўляе, жывуць у шыкоўнай пяцiпакаёвай кватэры... Здаецца, што яшчэ трэба жанчыне для поўнага шчасця? Няйнакш пагуляць захацелася... Так думаў ён спачатку.

Iншы б, можа, i пагадзiўся на яе зманлiвую прапанову. Маладая, прыгожая, з мiлым дзiцячым тварыкам... А ў вялiкiх бяздонных зялёных вачах згубiшся назаўжды...

— Я табе не падабаюся? — пыталася яна.

— Падабаешся... — шчыра прызнаваўся ён.

— Дык у чым справа? Мужа баiшся?.. Не бойся. Яму я не патрэбная... Ён любiць толькi работу i грошы. А ты мне вельмi падабаешся...

Потым былi начныя званкi са слёзнымi прызнаннямi ў каханнi. Маўклiвае чаканне згоды. Ён не згаджаўся. А потым шкадаваў. Згубiў час (два гады!), якi мог прысвяцiць ёй, адзiнай i непаўторнай, самай любай у цэлым свеце...

...Машына iмчала да райцэнтра. Санлiвасць яшчэ не прайшла. Думкi павольна плылi па акiяне ўспамiнаў... Ездзiць у камандзiроўкi мужчына не любiў, але работа абавязвала. У свой час яму прапаноўвалi перабрацца ў сталiцу на павышэнне. Адмовiўся. Хоць моцна карцела даказаць мясцовым бiзнэсменам, на што ён здатны. Пасада, якую прапаноўвалi, выклiкала б зайздрасць у любога з ягоных знаёмых. Гэта ж трэба: у 27 гадоў — кiраўнiк аддзела вядомай фiрмы. Нiхто не разумеў, чаму ён адмовiўся. Пабаяўся вялiкага горада? Не хацеў пакiдаць бацькоў? Прынiзiў свае здольнасцi? Сёння ён разважаў па-iншаму: калi б не тая ягоная адмова, нiчога б так i не адбылося памiж iм i ёю... Няйнакш гэта лёс. А ў яго ён верыў.

...Праз два гады сяброўскiх адносiнаў ён вырашыў усё ж такi надаць iм iнтымны характар. Адольвала цiкаўнасць. Але падчас спатканняў у арандаванай кватэры ён не мог адважыцца заняцца з дзяўчынай сэксам. Яна бачыла ягоную нялоўкасць i нерашучасць. I за гэта яму было надта сорамна. Яна чакала...

Iх сустрэчы сталi амаль штодзённымi. Ён ляцеў да яе праз увесь горад, кiдаў працу, адгукаў- ся на любую просьбу... I праз два месяцы зразумеў, што закахаўся... Без iнтыму. Проста хацелася быць заўсёды побач, адчуваць блiзкасць яе цела, яе дыханне...

Ён трацiў на яе безлiч грошай, задавальняў усе капрызы... Разумеў, што, магчыма, iм манiпулююць, але яму падабалася бачыць яе шчаслiвай... Пра будучае ён не думаў. Пакуль. Прывесцi дамоў замужнюю было няёмка...

Апошнi летнi месяц ён не забудзе нiколi. Жнiвень патануў у каханнi...

Усё адбылося на пярэднiм сядзеннi аўтамабiля. На вузкай лясной дарозе — у гарачы жнiвеньскi поўдзень. Пацалунак... А затым... I так увесь апошнi летнi месяц... А потым надышла восень...

Яна казала, што кахае. Ён верыў — i кахаў яе яшчэ мацней. У абаiх нараджалася трымценне ад выгляду кожнага. Iх прыцягвала нябачная сiла. Iм хацелася жыць разам. Злiцца ў адно цэлае. Але ў яе былi грашавiты муж i дачка, а ў яго нi ўласнай кватэры, нi значных даходаў (адчувальную частку грошай з’ядаў крэдыт на машыну). Яна клялася, што кiне мужа i наладжаны дабрабыт, у якiм жыве. Ён не верыў.

...I вось ён едзе па "алiмпiйцы" i не ведае, што рабiць далей. Кожны вечар, калi кладзецца спаць у адзiнокую пасцель, ён, колiшнi скептык i прагматык, няўцешна плача... Яму невыносна жыць без яе... Ён хацеў бы падарыць ёй цэлы свет. I нiколi не думаў, што з iм можа здарыцца такое...

* * *

Напярэдаднi Новага года яны паехалi ў Белавежскую пушчу. Хацелася пабываць у рэзiдэнцыi Дзеда Мароза. Для сябе ён ужо даўно ўсё вырашыў. Упэўненасцi дадала нядаўняя размова, калi яна пачала казаць пра нейкую ўдзячнасць мужу за тое, што той яе ўтрымлiвае, пра адказнасць за дачку, якая, калi вырасце, не зразумее яе. Ён не пазнаваў яе, як, дарэчы, i не асуджаў. Толькi здзiўляўся: куды падзелася былая летуценнасць i рашучасць? Вядома, ён i раней жыў прывiдам магчымага шчасця, але ўсё ж спадзяваўся, што яно спраўдзiцца... Аднак пасля непрыемнай размовы надзея на гэта беззваротна знiкла... Далейшыя адносiны ўяўлялiся бессэнсоўнымi: пакута i душэўны надлом. Расчараванне давалася цяжка. I ён рашыўся... Няхай будзе цяжка абаiм, няхай яна лiчыць яго эгаiстам i слабаком. Няхай... Надакучыла...

Застаўшыся пасля экскурсii адзiн на адзiн сярод гонкiх соснаў i елак, прыцярушаных снегам, ён дастаў з кiшэнi курткi падарунак, пра якi яна даўно марыла. У душы ўсё пераварочвалася... Ён сунiмаў голас ад хвалявання i ледзь стрымлiваўся, каб не расплакацца...

— З надыходзячым святам, любая...

Яна з цiкаўнасцю пазiрала на яго, чакаючы працягу...

— Няхай мой... апошнi... падарунак стане для цябе напамiнкам пра мае пачуццi... — ён узяў правую руку дзяўчыны i надзеў на безыменны палец вянчальны пярсцёнак з белага золата з сiнiмi каменьчыкамi. — Я ведаў, ты нiколi не станеш маёй жонкай... Гэта была прыгожая казка... Але ты назаўжды застанешся ў маiм жыццi адзiнай, каго па-сапраўднаму кахаў i кахаю... Дзякуй за незабыўнае лета... I... бывай... — тут жа адвярнуўся ад яе, каб яна не ўбачыла яго слёз... На душы было нясцерпна балюча... Жыць не хацелася... Здавалася, жыццё беззваротна скончана... Што будзе далей, ён не ведаў... Хацелася прыцягнуць яе да сябе, абняць i забыцца пра сказаныя словы... I каб доўжылася ўсё, як i раней... Але ён перамог у сабе гэтае здраднiцкае жаданне...

Яна маўчала, сцяўшы вусны, няў- цямна нешта шукаючы разгубленым позiркам у яго твары... Плакала i не выцiрала слёз. Лёгкi ветрык раскачваў дрэвы, з якiх на адзiнокую пару асыпаўся пылам снег... Яны безнадзейна глядзелi адно аднаму ў вочы, пакарыўшыся лёсу i разумеючы аб няўлоўнасцi простага чалавечага шчасця ў гэтым вялiкiм няўтульна-адзiнотным свеце...

Пераадольваючы нешта ў сабе, мовiла:

— Добра... Але прашу цябе аб адным... Падары мне дзiця...

Яму ў гэты момант хацелася кiнуцца ёй у ногi, прасiць дараваць жорсткасць... Але ён — мужчына, якi лiчыць, што эгаiзм лепшы за сентыментальшчыну...

* * *

Праз два месяцы пасля расстання яму ў чарговы раз прапанавалi павышэнне па службе. Ён, не вагаючыся, пагадзiўся i пераехаў у сталiцу, дзе неўзабаве ўзначалiў камерцыйны аддзел фiрмы.

Яна нарадзiла другое дзiця.

Яны не званiлi адно аднаму i больш не бачылiся.

Але ў памяцi кожнага захавалася незабыўнае лета, авеянае сумам... I настальгiяй па няспраўджаным, але такiм, здавалася, блiзкiм шчасцi быць разам...