Чаму вы размаўляеце па-беларуску?

Источник материала:

— Я нарадзiлася ў Бярозаўскiм раёне, там пасля вайны застаўся мой бацька, якi партызанiў у Заходняй Беларусi. Сам ён быў з Магiлёўшчыны, з Бялынiцкага раёна, дзе размаўлялi на беларускай мове, а мая мама была мясцовая i гаворка ў яе была дыялектная, паляшуцкая. Я памятаю, што ў дзедаву хату прыходзiлi людзi, каб паслухаць, як гаворыць мой бацька. Калi я нарадзiлася, то чула адразу дзве гаворкi — бацькаву беларускую i мамiну паляшуцкую. Але дзецi больш часу праводзяць з мацi, таму я ў дзяцiнстве размаўляла па-паляшуцку. Памятаю адно цiкавае падарожжа: у 49-м годзе тата павёз мяне да сваiх бацькоў у Бялынiцкi раён. I калi мы ехалi ў цягнiку ад Блудня да Мiнска, то ў вагоне гучала беларуская мова цi паляшуцкая гаворка. Трэцяй мовы я не чула. Мае бацькi ў 65-м годзе пераехалi на радзiму бацькi, на Магiлёўшчыну. Там мамiна гаворка настолькi ўсiх уразiла, што ёй нават далi мянушку "палячка". Паляшуцкi дыялект сапраўды вельмi жывучы, i калi я прыязджаю на Бярозаўшчыну да родных, то i цяпер мiжволi пачынаю размаўляць як яны... Беларуская мова ў мяне з дзяцiнства. Рускую я асвойвала ўжо пазней — у школе цi праз асяродак.

— У колькi гадоў памёр Багдановiч? А я нарадзiўся ў 25 гадоў — тады нарадзiлася мая мова. Я гродзенскi хлапец, выкладанне ў нас было рускамоўнае. Толькi ў 25 гадоў зрузумеў, што я беларус. I тады перайшоў на беларускую мову. Я заўсёды думаю, разважаю i жыву беларускай мовай, лiтаратурай, Беларуссю. Мае вучнi мяне падтрымлiваюць. Прыйдзiце ў мой клас Акадэмii музыкi — там пануе беларуская мова. Яна спалучаецца з гiтарнай музыкай. Вядомы лiтаратар Фадзей Булгарын, дарэчы, ураджэнец Мiншчыны, яшчэ напрыканцы XVIII стагоддзя пiсаў, што на Мiншчыне амаль што кожная бедная шляхцяначка iграла на гiтары з сямю жалезнымi струнамi. Гэты iнструмент быў вельмi папулярны ў нас нават у XVIII стагоддзi. Музыка i мова ўвогуле вельмi гарманiчныя з’явы. У сям’i маё таксама пануе гармонiя: мая любiмая палова нарадзiлася з гэтай мовай i сын мой таксама.

— Сур’ёзным штуршком для мяне была кнiга Караткевiча "Зямля пад белымi крыламi", яна вельмi мяне ўразiла i беларускай мовай таксама. Гаварыць па-беларуску я пачала, калi паступiла на фiлфак БДУ, скончыўшы беларускую школу на Случчыне. Мяне здзiўляла, што студэнты карысталiся беларускай мовай толькi на занятках, а пасля iх пераходзiлi на рускую. Чаму так адбываецца? Пра гэта мы разважалi з маёй сяброўкай, дачкой пiсьменнiка Паўла Мiсько. I Марына сказала, магчыма, не хапае мужнасцi, але мы можам паказаць прыклад, пачаць з сябе. Як дамовiлiся, так i зрабiлi. На фiлфаку было больш жанчын, але вучылiся i мужчыны, якiя сёння ўжо вядомыя пiсьменнiкi. Дык яны на беларускую мову пераходзiлi хутчэй. Я стараюся карыстацца беларускай мовай у побыце, не кажучы ўжо пра прафесiйную дзейнасць. Пасля маiх лекцый па беларускай мiфалогii студэнт перайшоў на беларускую мову. Паехаў дамоў у Сянно, а там здзiвiлiся: "Мiнскай булкi з’еў i па-беларуску загаварыў. Дзе такое было?.." Сваю дачку мы аддалi ў беларускi садок. Але калi яна пайшла ў школу, то вырашыла не вылучацца. А нядаўна схадзiла на "Госцiцу", прыйшла ўзрушаная: "Мама, я пачну гаварыць па-беларуску, толькi ты мяне падтрымай!"