Космас ЧЭРВЕНЬСКАГА ХЛОПЦА

Источник материала:

У дзяцiнстве мяне прыцягвала зорнае неба. Разглядаць яго марознымi яснымi вечарамi было такой асалодай... А яшчэ мы з братам спаборнiчалi ў настольнай гульнi на лепшае веданне сузор’яў. Той чорны дыск з серабрыстымi зоркамi i зараз перад вачыма...

Але чым больш мы сталелi, тым часцей мае аднакласнiкi з СШ № 2 г. Чэрвеня мянялi ўяўленнi аб будучай прафесii. Знiкла са школьных анкет такое прыцягальна-ўзнёслае, але насамрэч недасяжнае слова "касманаўт", саступiўшы месца рэальна-празаiчным — "шафёр", "будаўнiк", "механiк"... І толькi адзiн светлавалосы хлопчык Алег Навiцкi не здрадзiў сваёй мары. Ён проста зрабiў да яе больш прыступак, паставiўшы першую мэту — стаць лётчыкам.

Сказаць, што я была здзiўлена, — не сказаць нiчога. Фантастыка! Няўжо мой аднакласнiк можа паляцець у космас? Журналiсцкая цiкавасць, прыплюсаваная да жаночай, не давала спакою. Але задаволiць яе ў век iнтэрнэту аказалася нескладана. Сапраўды, сайт "Аднакласнiкi" — гэта рэч! З Чэрвеня ў Зорны гарадок (няйнакш, як праз касмiчную прастору!) паляцеў мой электронны лiст. Пару дзён чакання — i вось ён, адказ. А якое цiкавае фота! Толькi... я не пазнала на iм свайго аднакласнiка.

Мы дамовiлiся пра сустрэчу ў Чэрвенi, калi Алег прыедзе да бацькоў у адпачынак. I яна адбылася.

Першыя хвiлiны няёмкасцi праходзяць хутка. I я спяшаюся распытацца, здаецца, аб усiм адразу. I пры гэтым усё адно хвалююся. Бо мой аднакласнiк (не верыцца!) — самы сапраўдны кандыдат у касманаўты-выпрабавальнiкi.

— Вiдаць, з лётнага вучылiшча. Мне пашанцавала: сцежку "ў лётчыкi" праклаў стрыечны брат Iгар Навiцкi. Ён паступiў у Барысаглебскае лётнае вучылiшча, якое знаходзiлася ў Варонежскай вобласцi. Вось Iгар i распавёў мне падрабязна, што патрэбна для паступлення. I я пачаў рыхтавацца, так бы мовiць, прадметна. Круцiўся на стуле ў святле i ў цемры. Адзiн-два разы на тыдзень бегаў па 20 кiламетраў. Медкамiсiю прайшоў у Мiнску — i паехаў паступаць у Вышэйшае ваеннае авiяцыйнае вучылiшча лётчыкаў iмя Чкалава. Конкурс быў дзесяць чалавек на месца. Шмат адсеялася падчас медкамiсii, здачы фiзiчнай падрыхтоўкi. Здаў экзамены, набраў прахадны бал i паступiў. Вучыўся доўга...

— Яна там была адна — "знiшчальна-бамбардзiровачная авiяцыя". Правучылiся мы два гады, год ужо адляталi — i вучылiшча зачынiлi. Нас перавялi ў Ейск. Там авалодвалi спецыяльнасцю два гады, здалi дзяржаўныя экзамены. Але выпускалiся ўжо ў вучылiшчы, што ў Валгаградзе. Атрымалася, пакуль я спраўдзiў сваю блiжэйшую мару, змянiў тры навучальныя ўстановы.

— Напачатку накiравалi ў Барысаглебскi цэнтр перанавучання i падрыхтоўкi лётнага складу. Мы ж выпускалiся на вучэбных самалётах, а там перавучвалi на баявыя. Пасля паехаў на Паўночны Каўказ, адтуль — у горад Будзёнаўск. Прыбыў да месца службы якраз пасля сумна вядомых падзей, калi Басаеў захапiў бальнiцу. У Будзёнаўску я праслужыў амаль дзесяць гадоў. Прайшоў прыступкi ад лётчыка да намеснiка камандзiра эскадрыллi. Давялося ўдзельнiчаць у баявых дзеяннях у Чачнi. Узнагароджаны гадзiннiкам за асабiстую мужнасць, медалямi.

У 2004-м мяне накiравалi на вучобу ў Вышэйшую ваенна-паветраную акадэмiю iмя Гагарына. Перад выпускнымi экзаменамi ўсiх лётчыкаў сабралi ў актавай зале. Аказваецца, у акадэмii ёсць традыцыя: калi ў цябе добры стан здароўя, няма хваробаў, то ты можаш (па жаданнi) прайсцi адбор у атрад касманаўтаў.

Я вырашыў паспрабаваць. Не так, каб ужо надта спадзяваўся... Хутчэй, жартам. Маўляў, калi дзецi спытаюцца: "Тата, а чаму ты не пайшоў у касманаўты?", адкажу: "Спрабаваў, але не атрымалася" (смяёмся).

Карацей, да выпуску з акадэмii прайшоў усе этапы медкамiсii i быў прызнаны годным. Мне сказалi, што месяцы праз два-тры могуць выклiкаць на яшчэ адну медкамiсiю — у "Раскосмас". Я пакiнуў хатнi нумар тэлефона. Пасля паехаў у адпачынак — у Чэрвень. I менавiта сюды мне патэлефанавалi, даслалi тэлеграму, што трэба прыехаць у Маскву. Там я прайшоў яшчэ адну медкамiсiю.

11 кастрычнiка 2006 года адбылося пасяджэнне Галоўнай мiжведамаснай камiсii, падчас якога зачыталi загад. Маўляў, Алег Навiцкi залiчаны ў атрад касманаў- таў, у аддзяленне агульнай касмiчнай падрыхтоўкi. А пасля сказалi, што я магу вяртацца ў часць i служыць далей. Туды павiнен прыйсцi загад мiнiстра абароны Расii. Яшчэ амаль паўгода я праслужыў у воiнскай эскадрыллi ў Будзёнаўску. А з лютага 2007-га — у атрадзе касманаўтаў, у Зорным.

— Ды мне спачатку i самому не верылася. А бацькi i да гэтага часу не дужа вераць. Тое, што лётчык, iм зразумела. А касманаўт, Зорны гарадок — гэта далёка i нерэальна...

— (Сцiпла.) Збiраюся i спадзяюся. Толькi вучыцца яшчэ трэба доўга.

— Скачкоў, здаецца, больш за 150. А здымак — з мiнулага года. Так страшна было — словамi не перадаць! У лётчыкаў звычайна скачкi — два разы на год. Каб ведалi, як дзейнiчаць, калi давядзецца пакiдаць самалёт. А тут... Сёлета да адпачынку — 80 скачкоў за месяц. Але ўжо лягчэй пайшло, чым летась. Спадабалася...

— Ды не, сорамна было б... Тут скачаш сам, за табою — iнструктар i аператар з замацаванай вiдэакамерай. Як мiнiмум, тры чалавекi. Бывае i больш — у залежнасцi ад задання.

— Ён здымае ўсе мае дзеяннi. Я ж падчас вольнага палёту картку рашаю i адначасова надыктоўваю ўсё на дыктафон. Ён вiсiць у мяне пад курткай, а мiкрафон — у шлеме. Дыктую ўсё па парадку. Вышыня — столькi тысяч метраў, выйшлi на баявы курс (курс выкiду), выходжу з верталёта...

Пасля група псiхолагаў праглядае запiс, суадносiць мае дзеяннi з часам i ацэньвае, выканаў заданне цi не. Калi застаўся вольны час, то ў паветры можна яшчэ выканаць колькi практыкаванняў са сваiм iнструктарам.

— Напачатку нас кiдалi на прымусовае адкрыццё. Скачаш, там ёсць вяроўка, якая паступова выцягваецца. Вырываецца загваздка — i парашут сам разгортваецца. Пасля скакалi на затрымку ў пяць, дзесяць секундаў. Падаеш, а побач з табою падае iнструктар. Калi час даходзiць да 20-25 секундаў, ён цябе ацэньвае. Калi ты можаш спакойна падаць i не хвалявацца, ладзяцца маленькiя выпрабаваннi. Сядаеш у верталёт спiнаю да адчыненых дзвярэй, скручваешся, заплюшчваеш вочы. I... цябе выпiхваюць.

— Вылятаеш бязладна, прымаеш устойлiвую позу. Калi ёсць час, падаеш, а затым раскрываеш парашут. Пасля гэтага перасаджваюць на купал тыпу "крыло". З iм нашмат прасцей. Ён i лягчэйшы ў два разы, i скакаць з iм прыемней, бо добра кiраваць. Можна паляцець, куды хочаш. А папярэднi парашут... Яго дзе раскрыеш, там i прызямляешся.

— Лiтаральна перад самым адпачынкам мы амаль месяц ляталi ў бязважкай прасторы. Яе стваралi ў вялiкiм самалёце, абкладзеным унутры гiмнастычнымi матамi.

— Безумоўна. Гэта працоўная мадэль у натуральную велiчыню, з усiмi агрэгатамi...

— У нас, як я ўжо казаў, група агульнакасмiчнай падрыхтоўкi. Мы вывучаем касмiчную навiгацыю, сiстэму кiравання... Усе агульныя моманты: зорнае неба, псiхалогiю, медыцыну... А пасля будзем праходзiць спецпадрыхтоўку. Там падзеляць на групы, кожная з якiх атрымае свае праграмы i заданнi.

— А як жа! Я i цяпер люблю. Самы добры занятак: лёг — i назiрай (смяецца). Дарэчы, у нас i ў планетарыi заняткi праходзяць. На небе, зразумела, усё па-iншаму выглядае, больш расцягнута. Але асноўныя сузор’i я ўжо адрознiваю.

— Юлiя — ураджэнка Барысаглебска, куды я паступаў у вучылiшча. Я з ёй ажанiўся, калi прыехаў туды перавучвацца, лейтэнантам. Аказваецца, яна мяне яшчэ курсантам памятала. Былi, як высветлiлася, агульныя знаёмыя. У нас дачка Яна, якой дванаццаць гадоў.

— Журналiстам — у часопiсе "Солдаты России".

— Падпалкоўнiк. Прысвоiлi тры гады таму.

...Мне спадабаўся вiдэаролiк пад назвай "Дзень народзiнаў Навiцкага". Алег патлумачыў, што там iснуюць свае традыцыi. Знята была адна з iх. Некалькi чалавек па чарзе выскачылi з верталёта, у паветры сабралiся разам i ўтварылi кола. А затым да iх падляцеў iнструктар (аказваецца, у вольным падзеннi ўласным целам можна кiраваць!) i ўклаў у руку iмянiннiку мяккую цацку.

— Не ведаю, дзе яны iх у верталёце хаваюць, — дзiвiцца Алег. — Для мяне падарунак стаўся нечаканасцю. Гэта быў бегемоцiк. Я яго ўзяў, мы разамкнулi кола. А з-за бегемоцiка я нечакана кульнуўся ў паветры (гэты момант сапраўды бачны на вiдэа. — С.А.). Але пасля прыняў правiльнае становiшча, даў адмашку i раскрыў парашут...

Вельмi хочацца, каб у Алега Навiцкага ўсё склалася цудоўна (стукаю па дрэве, каб не сурочыць!). I каб у недалёкай будучынi наша аднолькава любiмае з дзяцiнства зорнае неба наблiзiлася да яго на адлегласць выцягнутай рукi...