Як Пачобута ў КДБ спрабавалі разгаварыць

Источник материала:

8 студзеня гродзенскага супрацоўнікі міліцыі схапілі журналіста Андрэя Пачобута каля ўласнага пад’езда і адвезлі на «гутарку» ў КДБ на вуліцу Тэльмана. Там, амаль праз дзве гадзіны яму ўручылі афіцыйнае папярэджанне пра недапушчальнасць супрацьпраўных дзеянняў за подпісам начальніка Упраўлення КДБ па Гродзенскай вобласці Івана Каржа. Журналіста папярэдзілі за ўдзел у «несанкцыянавыаным пратэстным мерапрыемтве». Нагадаем, што Андрэй Пачобут быў затрыманы 19 снежня 2010 г. на плошчы Незалежнасці. У судзе яго вызвалілі з-пад варты, заявіўшы пра неабходнасць дадатковай праверкі. Па вызваленні ён не выключаў таго, што гісторыя з затрыманнем на Плошчы будзе мець працяг.

Вось як сённяшні візіт у КДБ Пачобут апісвае ў сваім блогу.

Усё было абстаўлена не па-дзіцячаму сур"ёзна. Мяне аклікнуў незнаёмец, я адвярнуўся і аднекуль ззаду выскачылі два спецназаўцы ў форме і схапілі пад рукі.

– Пройдзёмце! – раўкнулі і пацягнулі ў бус.

Па дарозе забралі мабільныя. Ведалі, што ў мяне іх два. Ужо ў машыне ўручылі позву ў КГБ. Кожны мой рух выклікаў іхную нервовую рэакцыю, так што я адчуваў сябе надта важным злачынцам, які ў любы момант можа выцягнуць з кішэні шмайсер.

Машына ўшчыльную пад"ехала пад дзверы будынка КГБ на Тэльмана, 3. Выводзілі, трымаючы пад рукі. Абшукалі з дапамагой металашукальніка. Сустракаў супрацоўнік у чорным касцюме і ружовай кашулі. У чорнага гальштука таксама было нейкае глмаурна-ружовае адценне. Я пра сябе пачаў называць яго «гламур».

Завялі ў кабінет на першым паверсе. У кабінеце сядзеў чалавек у твары, якога было нешта «заечае». Гатовы паспрачацца на бутэльку лідскага кваса, што ў дзяцінстве яго так і называлі – заяц. Я пра сябе так сама пачаў называць яго «заяц».

«Заяц»: Андрей Станиславовіч, хотели бы с вами поговорить насчёт 19 декабря.

Я: Хочу адвоката.

«Гламур»: Это не допрос, это беседа в рамках закона об Оперативно-розыскной деятельности.

Я: Имею права на адвоката. Без него я говорить не буду.

«Гламур»: Вы были 19 декабря в Минске на площади?

Я надоўга замаўчаў.

Яны спачатку не былі здзіўленыя майму маўчанню і нерэагаванню на іхнія пытанні. Аднак час ішоў, я маўчаў. Яны пачалі нервавацца. Першымі нервы не вытрымалі ў «Гламура».

– Встань. Я сказал – встань, я не позволю тебе ломать государственное имущество, – зароў ён.

Я устаў са стула. Але на пытанні і надалей не адказваў. «Заяц» выйшаў з пакоя. «Гламур» падышоў да мяне ледзь не ўпрытык і сталёвым голасам пачаў на мяне наязджаць у духу «мы яшчэ добрыя, але зараз будзем злымі». Я глядзеў яму ў вочы і маўчаў. Ён лёгка хлопнуў мяне далонню па твары.

– Вот этого не надо делать, – раўкнуў я, схапіўшы яго за руку.

– Я хотел проверить, всё ли с тобой в порядке, – сказаў ён.

Ён і надалей стаяў упрытык да мяне. Нечакана рэзка паднёс руку да свайго носа. Як я разумею, рэзкі рух павінен мяне спалохаць. Але я і надалей маўчаў.

У гэты час у кабінент вярнуўся «Заяц».

– Можете сесть, – сказаў мне спакойным тонам «Гламур».

– Нечего было поднімать, – адказаў я і далей на працягу ўсяго шоу я стаяў.

– Ну как хочешь, – прымірэнчым тонам сказаў «Гламур».

Далей іхныя ролі падзяліліся. «Заяц» пачаў спрабаваць раскруціць мяне на размову, няўдала спрабуючы граць на маім эга.

– Ты трус. Ты герой, только когда прячешься за спинами других. А когда пришло время ответить за свои действия, ты даже ничего сказать не можешь. Язык проглотил? Со страху? Светит тебе от 3 до 8 лет за участие в массовых беспорядках. В тюрме из тебя сделают голубого, – балбатаў «Заяц».

Апошняе мяне надта развесяліла і я стаў пасміхацца. Падумалася, што ўзровень «Зайца» не вышэйшы за нейкі задрыпаны райаддзел міліцыі. Там надта любяць палохаць затрыманых менавіта апусканнем у турме.

– Что думаешь, это невозможно? – па-філасофску спытаў «Заяц».

Я працягваў маўчаць.

«Гламур» граў ролю філосафа і спрабаваў мяне раскруціць на размову пра тое, што я доўга да гэтага ішоў і прычыны таго, што я цяпер знаходжуся ў КГБ, ува мне. Карацей, яны проста хочуць уратаваць маю душу.

Час ішоў. Я маўчаў, перамінаючыся з нагі на нагу. «Гламур» пачаў губляць цярпенне.

– Ты дурак? – пытаецца.

Мяне іхныя нервы надта весялілі і я стаў і смяяўся. ГБульнік выйшаў. Цяпер прыйшла чарга наезду на мяне з боку «Зайца».

– Если бы я встретил тебя на улице, я бы быстро твою улыбку размазал, – злобна раўкнуў ён і, сарваўшыся з-за стала, падскочыў да мяне.

Ён кулаком ударыў мяне ў грудзі. Я стаяў практычна ўпрытык да стула і таму ўпаў. Ён пачаў кулакамі біць мяне па галаве. Я закрыў яе рукамі, але на злосць яму працягваў маўчаць.

Ён адышоў і сеў на сваё месца. Я ўстаў і павярнуўся да яго тварам, пачаў глядзець яму ў вочы. Майго позірку ён не вытрымаў. У гэты час у пакой вярнуўся «Гламур».

– Твоі друзья в тебе расчаровалісь. У тебя нет друзей! Ну кто твоі друзья? Іх нет, – заявіў «Заяц» і працягнуў сваю думку. -- Пісальнік раскрытыкаваў твой артыкул пра Буцьку (відаць, «Заяц» дрэнна рыхтаваўся да размовы і таму пераблытаў прозвішча. Хутчэй за ўсё, ён мог мець на ўвазе артыкул пра агента МГБ СССР Бульку). Калі і гэта не дало выніку, яны здаліся.

– Так, я думаю, нам пора заканчівать, – заявіў «Заяц» і з папкі дастаў паперу за подпісам генерала Каржа. Ён яе прачытаў і спытаў, ці я яе падпішу.

– Чаму ж не, калі дадзіце копію, то падпішу, – сказаў я і запытаўся, як яго (маецца на ўвазе «Зайца») прозвішча.– Буду пісаць скаргу ў пракуратуру, – сказаў я.

– Олег Ніколаевіч Гріцавец, – адказаў «Заяц» і выйшаў з пакою. «Гламур» сваё прозвішча назваць адмовіўся. «Заяц» праз некалькі хвілінаў вярнуўся з копіяй папярэджання. Я на іхнай паперы напісал «Не согласен» і паставіў свой подпіс. ГБльнікаў выразна калбасіла. Падчас размовы «Гламур» некалькі разоў спрабаваў перайсці на беларускую мову. Але я працягваў маўчаць.

– Пшол вон, – зашыпеў мне «Гламур».

– Следующий раз можете проводить оперативно-розыскные беседы без меня. Поговорили со стенами и написали рапорты, – параіў я «Гламуру» на развітанне.

З ГБ выйшаў у 18.46.

У панядзелак напішу заяву ў пракуратуру. «Заяц» рэальна небяспечны для людзей тып (дарэчы, пагражаў, што падпільнуе мяне ў горадзе і паб"е). Думаю, не першы раз распускае рукі. Калі білі мяне, журналіста, дык звычайнага чалавека маглі б рэальна катаваць, прымушаючы весці размовы, не прадугледжанныя Крымінальна-працэсуальным кодэксам.