Чаму атрымаць кампенсацыю па найме жылля змогуць са студэнтаў толькі адзінкі?

Ні для каго не з'яўляецца сакрэтам, што адна з самых злабадзённых праблем для іншагародняга студэнта — гэта пошук жылля ў чужым горадзе. На жаль, не ўсім шанцуе з атрыманнем месца ў студэнцкім інтэрнаце. Сёння прыкладна кожны трэці студэнт ВНУ, якому патрабуецца дах над галавой, вымушаны самастойна вырашаць праблемы з жыллём на час свайго навучання.

Таму рашэнне аб павелічэнні грашовай кампенсацыі за наём студэнтамі жылля ў Беларускім прафсаюзе работнікаў адукацыі і навукі адназначна вітаюць. Нагадаем, што доўгі час кампенсацыя за арэнду студэнтамі жылля складала ўсяго 25 працэнтаў базавай велічыні, таму ніхто са студэнтаў і не быў у ёй зацікаўлены. Пастановай Савета Міністраў ад 28 кастрычніка 2011 года № 1451 памер кампенсацыі за арэнду жылля ў сталіцы быў устаноўлены на ўзроўні трох базавых велічынь, і дзве базавыя велічыні складае грашовая кампенсацыя ў іншых населеных пунктах.

— Вядома, усе разумеюць, што кампенсацыя, на якую змогуць прэтэндаваць цяпер студэнты ВНУ і навучэнцы сярэдніх спецыяльных і прафесійна-тэхнічных устаноў, ні ў якім разе не пакрывае рэальныя выдаткі на найм жылля, асабліва ў сталіцы, дзе арэнда нават жылога пакоя ў кватэры з гаспадарамі "стартуе" з 50 долараў. Тым не менш грошы ў студэнтаў лішнімі не бываюць, — падкрэсліў у гутарцы з журналістам "Звязды" намеснік старшыні ЦК Беларускага прафсаюза работнікаў адукацыі і навукі, старшыня Рэспубліканскага савета старшыняў прафсаюзных камітэтаў навучэнскай моладзі пры Федэрацыі прафсаюзаў Беларусі Раман Дапіра. — І ўсё ж такі ёсць у гэтым дакуменце адна абавязковая ўмова для атрымання кампенсацыі, выкананне якой бачыцца нам вельмі праблематычным. Я маю на ўвазе прадастаўленне ў спецыяльную камісію копіі дагавора найму жылога памяшкання прыватнага жыллёвага фонду.

Уся справа ў тым, што гаспадары прыватных кватэр, як правіла, не жадаюць заключаць дагаворы найму са сваімі кватарантамі, каб пазбегнуць выплаты падаткаў. Падчас нашага спантаннага апытання, праведзенага ў адной са сталічных ВНУ, высветлілася, што з 50 маладых людзей, якія вымушаны знімаць жыллё на час свайго навучання, дагаворы найму памяшкання маюць толькі два чалавекі. Каб убачыць больш поўную карціну па ўсёй краіне, мы запускаем на сваім сайце (estu.by) апытанне з мэтай атрымаць ад студэнтаў, якія жывуць на кватэрах, інфармацыю, ці заключаўся з імі дагавор найму жылога памяшкання. Са свайго досведу магу сказаць, што практычна ўсе прафкамы навучальных устаноў ствараюць для сваіх студэнтаў базу жылля для арэнды. І пры стварэнні гэтай базы практычна заўсёды чуюць ад гаспадароў адну умову — "толькі без заключэння з кватарантамі дагавора".

Даведка "Звязды": Па звестках Міністэрства адукацыі, у 2010/2011 навучальным годзе забяспечанасць студэнтаў ВНУ месцамі ў інтэрнатах складала па краіне ў сярэднім 68,2 працэнта, а навучэнцаў сярэдніх спецыяльных навучальных устаноў — 84,4 працэнта.

Ад студэнтаў мы ведаем, што нават калі дагавор аб найме жылля ўсё ж такі заключаецца, то толькі з адным чалавекам. А ў кватэры могуць пражываць адначасова і тры, і пяць студэнтаў — так арэнда абыходзіцца ўсім танней. Таму наш прафсаюз не першы год выступае з ініцыятывай вызваліць ад выплаты падатку гаспадароў тых кватэр, якія здаюць сваё жыллё навучэнскай моладзі.

Мяркуем, што такая мера зрабіла б рынак арэнды жылля больш празрыстым і дазволіла б адчуваць сябе больш абароненымі як гаспадарам кватэр, так і самі студэнтаў, у якіх у выпадку заключэння з імі дагавора была б гарантыя, што праз месяц яны не апынуцца зноў перад праблемай пошуку жылля. Акрамя таго, пры такім раскладзе студэнты змогуць прэтэндаваць і на атрыманне кампенсацыі.

Шчыра кажучы, убачылі мы праблему і пасля ўвядзення дыферэнцыяцыі аплаты за пражыванне ў студэнцкіх інтэрнатах. Згодна з Пастановай Савета Міністраў ад 24 кастрычніка 2011 года №1420, усе студэнцкія інтэрнаты цяпер падзелены на тры катэгорыі. Самім дарагім для студэнтаў ВНУ будзе пражыванне ў інтэрнатах першай катэгорыі. Размова ідзе пра новыя будынкі з блочным пражываннем, дзе ў кожным блоку прадугледжаны свая кухня і свой санвузел. Кошт пражывання ў іх складзе тры базавыя велічыні. Сёння гэта 105 тысяч рублёў. Пражыванне ў інтэрнаце другой катэгорыі будзе каштаваць крыху танней — дзве базавыя велічыні, паколькі кухні ў такіх інтэрнатах агульнага карыстання, а ў блоку з выгод ёсць толькі санвузел. У інтэрнатах трэцяй катэгорыі (калідорнага тыпу) кухні, санвузлы і душавыя памяшканні — агульнага карыстання. Яны знаходзяцца, так бы мовіць, на паверсе. Такі "камфорт" даволі ўмоўны, таму плата за пражыванне складзе адну базавую велічыню — 35 тысяч рублёў.

Аднак ёсць у нас студэнцкія інтэрнаты, якія падыходзяць адразу пад некалькі катэгорый адначасова. І ў Цэнтральны камітэт прафсаюза ўжо паступаюць звароты па пытаннях аднясення інтэрнатаў, асобных секцый ці паверхаў у інтэрнатах да той ці іншай катэгорыі. Ёсць прапановы прысвойваць катэгорыю не механічна, абапіраючыся на дакументы па будаўніцтве, а ў залежнасці ад стану інтэрната, часу яго будаўніцтва, часу правядзення капітальнага рамонту або яго адсутнасці. Пагадзіцеся, што камфорт у інтэрнаце, пабудаваным трыццаць гадоў таму, якому патрабуецца рамонт, і ў суперсучасным інтэрнаце Студэнцкай вёскі ў Мінску, не ідзе ні ў якое параўнанне. А плаціць студэнтам давядзецца аднолькавыя сумы. Таму сёння вывучаецца магчымасць стварэння ва ўстановах спецыяльных камісій па аднясенні інтэрнатаў да канкрэтных катэгорый у залежнасці ад вышэйзгаданых фактараў.

Якія дакументы трэба падаваць у камісію для атрымання кампенсацыі?

— заяву;
 — дакументы аб атрыманых даходах на кожнага члена сям'і за 12 месяцаў, якія папярэднічаюць месяцу звароту;
 — копіі дагавора найму жылога памяшкання прыватнага жыллёвага фонду ці паднайму жылога памяшкання дзяржаўнага жыллёвага фонду, завераныя подпісам кіраўніка і пячаткай установы адукацыі;
 — даведку аб месцы жыхарства і складзе сям'і студэнта (навучэнца) з арганізацыі, якая ажыццяўляе эксплуатацыю жыллёвага фонду ці з сельскага (пасялковага) Савета дэпутатаў. Калі члены сям'і навучэнца не зарэгістраваны па месцы яго жыхарства, то патрэбную даведку з месца жыхарства членаў сям'і запытвае ўстанова адукацыі, але пры жаданні дакумент можа прадаставіць і сам студэнт.

Дакументы падаюцца ў камісію раз у год пры падачы заявы.

Хто зможа прэтэндаваць на кампенсацыю?

Навучэнцы і студэнты, якія атрымліваюць адукацыю на дзённай форме навучання за кошт сродкаў рэспубліканскага і (ці) мясцовага бюджэтаў, не забяспечаныя месцам для пражывання ў інтэрнаце, калі яны стаяць на ўліку, каб атрымаць гэтае месца.

Даход сям'і студэнта ці навучэнца, які прэтэндуе на атрыманне кампенсацыі, не павінен перавышаць 200 працэнтаў найбольшай велічыні бюджэту пражытковага мінімуму ў сярэднім на душу насельніцтва, зацверджанага ўрадам Рэспублікі Беларусь за два апошнія кварталы. Сярэднедушавы даход сям'і вылічваецца за 12 месяцаў, якія папярэднічаюць месяцу звароту па кампенсацыю выдаткаў па найме жылля, і вызначаецца шляхам дзялення сукупнага даходу ўсіх членаў сям'і за разліковы перыяд на колькасць месяцаў у гэтым перыядзе і на колькасць членаў сям'і ў яе складзе.