Споведзь непрыкаянай душы, або Калi надыдзе заўтра?..

26.08.2009 08:46 — |

Размер текста:: A; A; A

Источник материала:

Гэты лiст прыйшоў у рэдакцыю з Брэсцкай вобласцi. Яго аўтар — вучанiца выпускнога класа аднаго з райцэнтраў — марыць стаць журналiсткай, паступiць на журфак БДУ.
...Пасля iнтэрв’ю са сваёй аднакласнiцай i сяброўкай — дзяўчынай няпростага лёсу — наша юная карэспандэнтка звярнулася да супрацоўнiкаў рэдакцыi з пытаннем этычнага кшталту. «Гэта гiсторыя сапраўдная, таму вельмi балюча гаварыць пра яе... Я не ведаю, як падпiсаць сваю работу. Калi вы лiчыце, што неабходна выкарыстаць псеўданiм, то хай iнтэрв’ю будзе падпiсана: Аляксандра Вiктарава».
Я звязалася з аўтаркай. Яшчэ раз «узважылi» сiтуацыю, пра якую яна пiша. Галоўны прынцып этычнай журналiстыкi — гэткi ж, як i ў медыцыне: «Не нашкодзь!». Вырашылi: хай будзе псеўданiм, каб не паранiць нi гераiню допiсу, нi яе прыёмных бацькоў (райцэнтр, у якiм яна жыве, невялiкi, таму ўсе персаналii можна без цяжкасцi вылiчыць).
...Вельмi прыемна, што юнае пакаленне, якое iдзе ў журналiстыку, так востра адчувае адказнасць за слова i з такой чуйнай увагай ставiцца да тых, хто побач.

Таццяна ПАДАЛЯК.

— Можна мы будзем прыязджаць да цябе? — ласкава спытала светлавалосая жанчына ў 7-гадовай Танi, якая не вельмi даўно трапiла ў дзiцячы дом.

— Можна...

Выхавацелька ўзяла дзяўчынку за маленькую ручку i павяла ў пакой, дзе па раскладу была «цiхая гадзiна».

Усё часцей i часцей пачала наведваць Таню тая жанчына, а аднойчы спытала:

— Хочаш паехаць са мной?..

Таня — прыёмная дачка ў сям’i iнтэлiгентаў-настаўнiкаў. Пра гэта я ведала яшчэ калi хадзiла ў пачатковую школу, але я не ўнiкала ў сэнс слова «дзетдомаўка». Цяпер ёй 18.

Таня — неардынарны чалавек, пiша вершы... Прыцягвае глыбiня яе думак. Яна сонейка для класа, зорачка — для родных i блiзкiх..

Але апошнiм часам Таня вельмi змянiлася. Неяк раптоўна вырашыла раскрыць мне сваю душу, даверыць сваю таямнiцу, выгаварыцца...

— Раскажы пра самыя першыя свае ўспамiны.

— Успамiнаў вельмi шмат. У нас быў вялiзны сабака, i памятаю вельмi ясна, як ездзiла верхам на iм. Памятаю крыж, якi завалiўся за плiту, а мы нiяк не маглi яго дастаць. Не забываецца i той момант, калi бацькi садзiлi мяне на каня, каб пакатаць, а я вельмi баялася, крычала, плакала i адно, што магла сказаць: «Каню ж будзе балюча!!!» Чамусьцi ў мяне больш добрых успамiнаў, чым у брата i сястры.

— Каго ты лiчыш сваiм першым выхавальнiкам?

— У нашым дзiцячым доме была маладая прыгожая брунетка, заўсёды ярка нафарбаваная. У яе быў хлопец, якi нас бiў з мэтай «выхавання». Каб мы не шумелi, не размаўлялi падчас «цiхай гадзiны», ён загадваў усiм класцiся па чарзе яму на каленi i лупцаваў. Мы плакалi, прасiлiся, але... Вось такая была «прафiлактыка».

Была там i поўная, заўсёды злосная жанчына. Яна чамусьцi ўвесь час на нас крычала. Яе таксама ўсе баялiся. Але была там i добрая жанчына, яна прыбiрала нашы пакоi, гатавала есцi. Аднойчы я трапiла ў бальнiцу, яна наведвала мяне. Пасля забрала, прывяла ў свой дом. З яе дзецьмi я нават гуляла на прыстаўцы. Першы раз у сваiм жыццi мылася ў сапраўднай ванне! Я баялася, што вада пойдзе праз край. Гэта жанчына дазволiла называць сябе мамай.

— Бiялагiчныя бацькi адыгралi якую-небудзь ролю ў тваiм выхаваннi?

— Магчыма. Яны нiколi не крычалi на мяне. У доме мяне акружала атмасфера любовi. Як пiсаў мой брат: «Бацькi па-сапраўднаму, вельмi моцна кахалi адно аднаго». Дзякуючы iм, i мне перадалася здольнасць моцна, аддана любiць.

— Як здарылася, што вы трапiлi ў дзiцячы дом?

— Мае бацькi любiлi выпiць. Аднойчы iх цэлы тыдзень не было дома, а мне вельмi хацелася есцi. Я папрасiла брата прыгатаваць што-небудзь, але ён, спяшаючыся ў школу, схапiў партфель i пабег. Я вырашыла сама... Над плiтой было развешана адзенне, якое сушылася. Загарэўся дом... Пасля нас павезлi ў дзiцячы дом.

— Бацькi хацелi вас вярнуць?

— Канешне. Мама тры разы забiрала нас, але чамусьцi мы зноў i зноў траплялi назад. Адно дараваць ёй не магу. Калi ў апошнi раз яна нас забiрала, то паабяцала: «Я прыйду заўтра». Я чакала дзень, другi. Больш не было сiлы трываць, i я запыталася ў той жанчыны, якая дазволiла сябе называць ласкавым словам «мама»: «Калi ж яно будзе, тое цудоўнае «заўтра»? Доўга не магла зразумець — а калi да майго дзiцячага розуму дайшло, што такое «заўтра», я адчула горыч у сэрцы. Я зразумела, што мая мама падманула мяне i не прыехала!!! Я ж так яе чакала...

— Як складвалася твая новая сям’я?

— Работнiкi дзiцячага дома арганiзавалi канцэрт, дзе прысутнiчалi людзi, якiя хацелi б кагосьцi з нас назваць сваiм «сыночкам» цi «дачушкай». Нiколi не забуду, як мы танцавалi «Чунга-чангу», а выхавацелькi ўвесь час прасоўвалi мяне наперад... Была «цiхая гадзiна». Мяне разбудзiлi, апранулi i некуды павялi...

Калi светлавалосая жанчына прапанавала паехаць з ёю, я згадзiлася, бо была ўпэўнена, што мяне вернуць. Я вельмi хацела назад: там былi мае брацiк i сястрычка. Я адчувала нейкую вiну — не развiталася. Мяне проста забралi. Так я пачала адлiк сваёй бiяграфii ў чужой сям’i. Спачатку па начах плакала. Плакала, бо не развiталася, бо там засталiся мае сябры... Я люблю сваiх прыёмных бацькоў, нягледзячы на тое, што тата адразу здаўся мне суровым чалавекам. Яны шмат зрабiлi для мяне. Безумоўна, я iх люблю, але не так, як магла б...

— У народзе ёсць прымаўка: «Не тыя бацькi, якiя нарадзiлi, а тыя, якiя выхавалi». Ты згодная?

— Так. Але не хапае... Мая бiялагiчная мацi ўжо памерла, як пiсала сястра, «з-за бацькi». Вельмi шкада, што я не магла з ёю сустрэцца, не магла прытулiцца да роднага чалавека. Вельмi шкада. Я яе амаль не памятаю. Вельмi хацелася б хоць тату ўбачыць.

— Каго ўсё-такi ты лiчыш бацькамi?

— Дакладна сказаць не магу. Аднолькава. Некаторыя кажуць, што я падобная на сваю прыёмную мацi.

— Як складваецца тваё жыццё зараз?

— Я ўсё-такi знайшла сваiх брата i сястру. Правiльней будзе сказаць, мы знайшлi адзiн аднаго. Было вельмi складана. Яны шукалi мяне, я — iх. Яны не маглi знайсцi нiякiх звестак пра мяне, пакуль мне не споўнiлася 18. Цяпер мы бачымся. У старэйшай сястры свая сям’я, маленькi сыночак. Я даведалася, што малодшую маю сястрычку (яна ў нас чацвёртая) удачарылi, i зараз яна жыве ў Германii.

— Што ты думаеш пра бацькоў, якiя кiдаюць сваiх дзяцей?

— Апраўдаць можна кожнага, нягледзячы на велiчыню граху. Можна знайсцi шмат дробязяў, якiя выцягнуць чалавека з невылазнай багны быту. Мацi павiнна заўсёды заставацца мацi. Пройдуць гады, яна пракляне той час, калi пайшла на аборт, цi калi ў яе хапiла сумлення пакiнуць дзiця, непатрэбнае (быццам рэч), незапланаванае, «не ад таго» i не па каханню... Рана цi позна яна захоча вярнуць...

...Таня пiша вершы. Асаблiва ўражваюць «белыя». Пачуццi, якiя iдуць ад сэрца, своеасаблiвыя, не падобныя на пачуццi равеснiкаў. Вершаў шмат: пра каханне, дружбу, расчараваннi, адчай. Адкуль яны такiя ў юнай, сарамлiвай i такой балеснай душы? Адказ просты. Таня зведала яшчэ ў дзяцiнстве здраду, страх быць адрынутай светам. Таму яна баiцца страцiць людскую прыязнасць, давер да сябе. Для гэтага яна робiць усё: добра вучыцца, прыстойна паводзiць сябе, разумее нават тое, чаго нельга зразумець у людзях. Здзiўляе сваёй разважлiвасцю i жыццёвай мудрасцю, уменнем прабачыць тое, што прабачыць немагчыма.

Дзякуй табе, дарагая матуля,

За тваю пяшчоту,

за тваю ласку.

Калi раптам сустрэне

мяне злая куля,

Прыгадаю, як ты

казала мне казку,

Як баранiла мяне, як любiла,

Як любоў да свету падарыла.

Ведаеш, мама, я благая дачка:

Не ўмею казаць любовi словы...

Мая аднакласнiца i сяброўка марыць стаць урачом, мамай i жонкай, пяшчотнай i ласкавай.