Мсціслаўскiя рыбачкi

Источник материала:

Ранiца на возеры ў вёсцы Мушына. На зялёных берагах месцяцца нямала рыбакоў, сярод якiх вылучаюцца дзве жанчыны.

— Дзе вашы мужыкi, чаму вы тут адны ловiце? — крычыць iм сусед з вудай.

— Яны дома, сёння надвор’е дрэннае, часам дожджык — вось i даводзiцца берагчы моцны пол, — смяюцца ў адказ рыбачкi.

Насамрэч Нiна Гуркова i Наталля Грэкава выязджаюць на азёры часцей за сваiх мужоў. Для гэтых жыхарак Мсцiслава рыбалка стала самым любiмым хобi.

Сяброўкi па рыбалцы

Нiна родам з Браслаўшчыны, расла побач з возерам, i ўсё сваё дзяцiнства разам з дарослымi лавiла рыбу. Спачатку сваякi шкадавалi падымаць малую а 4-й ранiцы, але пасля таго, як маленькая рыбачка некалькi разоў як след паплакала, мужчыны не вытрымалi i далучылi дзяўчынку да лоўлi рыбы. Цяпер, у свае 48 гадоў, кiраўнiца фотастудыi пры Доме дзiцячай творчасцi Мсцiслава ўсё яшчэ заўзятая рыбачка: калi пачынаецца добры клёў, яна разам са сваёй сяброўкай Наталляй Іванаўнай кiдае справы i агарод, хапае снасцi i нясецца стрымгалоў на возера.

У Наталлi Iванаўны — iншая гiсторыя. Захапленне рыбалкай нечакана прыйшло да яе пасля выхаду на заслужаны адпачынак. Замест таго, каб звыкла сядзець перад тэлевiзарам i сачыць за жыццёвымi праблемамi герояў серыялаў, пенсiянерка стала бегаць на рыбалку!

Яна спачатку прыглядалася да мужа i сына, якiя часам лавiлi рыбу, потым зацiкавiлася ды сама ўзяла ў рукi вуду. Цярплiвасцi ёй не займаць — усё жыццё Грэкава адпрацавала майстрам па рамонце гадзiннiкаў. I цяпер яна стала першай здабытчыцай рыбы ў сям’i. Лядоўнi рыбачак на халодны сезон запаўняюцца свежазамарожанай рыбай, якую спажывае ўся сям’я!

Усеагульная справа

Дарма што рыбалка лiчыцца мужчынскай прывiлеяй.

— Проста мужыкi адчуваюць сябе больш свабоднымi за нас! — лiчаць мсцiслаўскiя рыбачкi.

Так, адны мужчыны здзiўлена паглядаюць на жанчын з вудамi. Iншыя, здараецца, злуюцца i вiнавацяць iх у адсутнасцi клёва. Яны проста ўпэўненыя, што жанчынам, як i на караблi, на рыбалцы няма месца. Але калi Нiна ды яе сяброўка наловяць па вядру рыбы, то тут пярэчыць не выпадае, бо гэта важны аргумент у спрэчцы рыбакоў.

Iдзе спаборнiцтва i ўнутры сем’яў. Рыбу ўзважваюць дома i вымяраюць самую вялiкую. Як выявiлася, лiдарства ад полу не залежыць, аднак вынiкi спаборнiцтва сведчаць, што жанчыны не гуляюцца. Яны — сур’ёзныя канкурэнткi рыбакоў-мужчын.

На другiм беразе птушкi крычаць у высокiх старых дрэвах: нiбыта падбадзёрваюць рыбакоў. Сусед жанчын цягае рыбак з возера адну за адной. "Я яе задобрыў, каб ведала, да каго iсцi", — усмiхаецца рыбак.

— Рыбалка — не жаночая i не мужчынская, а ўсеагульная справа, — сур’ёзна выказаўся Валерый Дзмiтрыевiч з Крычава. — У мяне жонка таксама ловiць рыбу, i часам паболей за мяне. Гэта здаровая справа: раю апошнiя 15 тысяч рублёў не на гарэлку выдаткаваць, а на вуду i налавiць рыбы, каб было што есцi. Я рыбы налаўлю сабе, дзецям i ўнукам. Ды яшчэ i задавальненне атрымаю.

Нi хваста, нi лускi!

Аказваецца, менавiта так гучыць найлепшае пажаданне рыбаку.

— Аднак сёння не самая лепшая рыбалка, таму што надвор’е неспрыяльнае — часам дожджык i вецер, — скардзiцца Наталля Iванаўна.

I праўда, за гадзiну рыбалкi ў вёдрах жанчын — толькi па дзесятку карасёў. Што ж, удача рыбака — справа пераменлiвая. Учора добра клявала на Святым возеры ў Мсцiславе, а сёння ад ранiцы толькi аднаму чалавеку там удалося злавiць адну рыбку. Таму спадарства паспяшалася перамясцiцца ў Мушына.

Але з таго часу, як рыбачкi, не адыходзячы ад справы, даюць iнтэрв’ю, iм удалося злавiць толькi некалькi невялiкiх рыбiн. Пытаннi i адказы адцягваюць увагу ад паплаўка.

— Сёння рыба клюе на манку, а пярлоўку i чарвяка не захацела, — тлумачаць жанчыны. — Тут пiльнасць i спрыт патрэбныя, бо рыбы iмгненна цягаюць корм з кручка. Рыба — разумная i хiтрая iстота!

Сёлета вялiкiх уловаў яшчэ не было, а вось леташнi сезон мсцiслаўскiя рыбачкi нiколi не забудуць: як клявалi буйныя, па 500—600 грамаў, карасi на возеры ў вёсцы Мазалава, такога даўно не было! Можна было i мех рыбы налавiць за некалькi дзён.

— Для рыбацкай удачы патрэбныя азарт i цярплiвасць, — лiчыць Наталля Iванаўна. — I проста чакаць, пакуль клюне!

Хвароба, але здаровая

Рыбалка абсалютна ўпiсваецца ў здаровы лад жыцця чалавека. Ну цi не прыемная справа? Свежае паветра, прырода, спакой. Цiшыня навокал — азёры далёкiя ад грукату паселiшчаў. Калi iдзе клёў, то нават не да сяброўскiх размоў. Назiраннем за вадой добра лячыць нервовыя хваробы гараджан.

Але самае галоўнае — не прырода i не спакой, а азарт! Калi iдзе добры клёў — не да прыгажосцяў роднага краю!

— Калi недзе добра клюе рыба, у мяне ўся хатняя гаспадарка абрынаецца, — з усмешкай прызнаецца Нiна. — Спакою няма — бягу на рыбалку. Гэта хвароба! Падаецца, нiчога больш не патрэбна — сядзела б тут на беразе цэлы дзень.

Наталля Iванаўна са свайго досведу ўпэўненая: для таго, каб стаць рыбачкай, трэба толькi аднойчы ўзяць у рукi вуду. А калi ўдасца выцягнуць рыбку — дык потым за вушы ад рыбалкi не адцягнеш, чалавека зацягвае.

Яна расказвае пра сваю ўнучку Алесю, малодшую школьнiцу. Малая не лянуецца падымацца на золку, каб бегчы на рыбалку. I калi ёсць клёў, лiчыць, што "дзень, дзякуй Богу, не сапсаваны".

— I не трэба казаць, што няма часу, — загадзя адмятае Наталля Iванаўна пярэчаннi гараджанак, якiя жывуць у вечных клопатах. — Я сёння а 5-й ранiцы паднялася, каб сваiм мужчынам прыгатаваць абед. А потым паехала на рыбалку. Альбо позна ўвечары кручуся перад плiтой, каб дарвацца да любiмай справы. Кожны можа знайсцi вольны час — было б толькi жаданне!

Парады маладым рыбачкам

Захапленне рыбалкай патрабуе ўмення i пэўных выдаткаў. Па-першае, снасць. Вуда можа каштаваць прыблiзна ад 15 да 75 тысяч рублёў. Нiна Гуркова раiць каляжанкам за дарагавiзнай не гнацца, а набыць лёгкую вуду, каб добра трымаць у руках.

Экiпiроўку ў камуфляжных колерах, якую вельмi любяць мужчыны-рыбакi, мсцiслаўскiя рыбачкi не набываюць. Спартыўны касцюм, куртка, гумавыя боты — дастаткова цяпер, а калi будзе сонечна i спякотна — шорты, капялюш i сонечныя акуляры.

Грошы лепей зберагчы на бензiн для аўтамабiля альбо на бiлеты, бо да азёраў трэба дабiрацца. Жанчыны з Мсцiслава i iх сем’i звычайна збiраюцца ў рыбацкiя кампанii: так танней i весялей.

Iдэальныя ўмовы для рыбалкi — гэта добрае надвор’е. Калi пагодныя ўмовы мяняюцца альбо дзьме паўночны вецер — лепей не марнаваць час, рыба наўрад цi клюне. Пачынаць лоўлю трэба а 6-й ранiцы, а яшчэ лепей — а 4-й. Потым клёў будзе толькi ўвечары.

Каб выехаць на рыбалку, прыгатуйце падкормку. Сёння на карася варылi бульбу ды гарох. Трэба выкапаць чарвякоў у гноi — да гэтай справы з цягам часу прызвычаiшся; нагатаваць пярлоўкi — галоўнае, не пераварыць, каб добра сядзела на кручку.

— З сабой узяць манку i разбавiць яе вадой з возера, дзе будзеце лавiць рыбу, — расказвае Наталля Iванаўна. — Калi сумесь разбухне, дадаць кропляў анiсу. I, калi ласка, можна пачынаць!

Пасля рыбалкi самая цяжкая справа — гэта чыстка рыбы. Калi выпадае разбiрацца з драбязой, то працэс займае некалькi гадзiн.

Чысцiць рыбу нiхто не любiць. Як сказаў адзiн рыбак: "Калi б жонка рыбу не чысцiла, я б яе не лавiў. Не, папраўлюся: лавiў бы, але выпускаў назад у возера!"

Нiна падзялiлася яшчэ адным каштоўным жаночым вопытам: можна далучаць да чысткi рыбы зяця, якi нiколi не рашыцца адмовiць любiмай цешчы. Працоўныя павiннасцi для мужа, на жаль, зрабiць удаецца значна радзей.

Эканамiчна выгаднае хобi

— Рыбалка цэнiцца яшчэ i таму, што мы ўжываем самую свежую рыбу, якая больш карысная для арганiзма i менш каларыйная ежа, — адзначае Нiна.

Уся рыба, нават самая драбяза, iдзе ў справу. З самых маленькiх рыбак робяць катлеты ды хатнiя кансервы, з сярэднiх — таранку, вялiкiя экзэмпляры замарожваюць i смажаць.

— Сённяшнi ўлоў я пасмажу, — абяцае Наталля Iванаўна. — Карасiкi вельмi смачныя, салодкiя. I косцi з храбцiнкай лёгка аддзяляюцца. Дробная рыба смачнейшая за буйную — гэта дакладна.

Але самай карыснай рыбнай стравай жанчына лiчыць усё ж катлеты. Справа ў тым, што акрамя галоў i плаўнiкоў, у справу iдзе рыба цалкам, з багатымi на кальцый касцямi. Аднак iх зусiм не адчуваеш, бо фарш з дробнай рыбы трэба тройчы прапусцiць праз мясарубку. Туды, паводле мсцiслаўскага рэцэпта, трэба дадаць крыху сала, часнок i спецыi. Абваляць катлеткi ў муцэ альбо сухарах, на патэльню — i гатова смачнасць!

А сям’я Нiны аддае перавагу рыбным кансервам. Для iх падыдзе таксама невялiкая рыба, якую трэба змясцiць у хуткаварку з цыбуляй, морквай, таматным соўсам, смятанай, алеем, лаўровым лiстом i духмяным перцам. Да гэтай сумясi дадаць крыху вады i гатаваць 40 хвiлiн. Гавораць, што такая кансерва па смаку i карысцi не iдзе нi ў якое параўнанне з прамысловымi, якiя прадаюцца ў крамах.

Суседзi i калегi Нiны часам смяюцца з яе ды жартам называюць "Рыбачкай Соняй". Асаблiва калi тая поле грады ўдзень, у самую спякоту, каб зберагчы час для ранiшняй i вечаровай рыбалкi. Але i з зайздрасцю паглядаюць на "каралi" на хаце: Таранку Гуркова вывешвае пад марляй прама на сцены. Не ўсе разумеюць страсць жанчыны да рыбалкi, але рыбны пачастунак падабаецца ўсiм!

Гэты фотаздымак зрабіў чэрыкаўскі журналiст Iван Сулiмаў на рацэ Сож. Прыгажуня-рыбачка — Юлiя Кавалёва, 20-гадовая магiляўчанка. Яна вучыцца ў Беларуска-Расiйкiм унiверсiтэце на эканамiста. А рыбалка — яе хобi з маленства. Разам з сям’ёй яна едзiць да сваякоў на Чэрыкаўшчыну i з задавальненнем ловiць рыбу.

— Мацi любiць пасядзець на беразе i паглядзець удалечыню, а мы з бацькам ловiм рыбу, — летуценна расказвала Юля, якая сёлета выйдзе з вудай на бераг яшчэ толькi па заканчэннi сесii. — Мая самая вялiкая рыба — гэта паўкiлаграмовы карась. Для мяне гэта вялiкае дасягненне! Мне падабаецца i працэс лоўлi рыбы, i адпачынак на прыродзе, i салёная сушаная рыба. Хутчэй бы на рыбалку!

Мсцiслаўскi раён.