Прафсаюзны рух у дакументах i фотаздымках

Источник материала:

"Прафсаюз канторшчыкаў" i "прафсаюз батрачак". Менавiта такiя надпiсы можна пабачыць пад фотаздымкамi, гiсторыя якiх значна большая за гiсторыю афiцыйнага заснавання прафсаюзнага руху ў Беларусi. Яго пачатак цесна пераплецены з рэвалюцыйнымi падзеямi на тэрыторыi заходняга краю Расii.

Дакументы пачатку мiнулага стагоддзя прадстаўлены ў музеi, адкрытым да 60-годдзя стварэння абласнога савета прафсаюзаў. На пажоўклых старонках, датаваных 1905 годам i адрасаваных у дэпартамент палiцыi, можна прачытаць, як у Лоеве мясцовая "...моладзь, скарыстаўшыся адсутнасцю па справах службы Станавога Прыстава, сабралася ў 10 гадзiн вечара, колькасцю да 100 чалавек, на Безыменным завулку, адкуль з песнямi i крыкамi: "Прэч самадзяржаўе, Цара, чыноўнiкаў, прэч Духавенства" дзвiнулася па вулiцах мястэчка".

У экспазiцыi музея — унiкальныя фотаздымкi. На iх, магчыма, нашы прадзеды i прабабкi. Яны ж — прафсаюзныя лiдары пачатку мiнулага стагоддзя. Тут можна пабачыць фота, на якiм выява месца, вядомага гамяльчанам як Мельнiкаў луг. Гэта сёння тут знаходзiцца мiкрараён сучасных шматпавярховак, а шмат гадоў таму ў гэтым месцы рабочыя збiралiся на "маёўкi". Гiстарычна пацвярджаецца, расказвае загадчык арганiзацыйнага аддзела абласнога аб’яднання прафсаюзаў Васiль Сцепанцоў, што асаблiва актыўным прафсаюзны рух быў у гарадах Лоеве, Мазыры, Рагачове i Гомелi.

Цiкавы дакумент сведчыць пра тое, што першы калектыўны дагавор на Гомельшчыне заключаны ў 1922 годзе. Другая гiсторыя — прафсаюзны бiлет 1943 года. Прынамсi, на стэндзе — дакумент Героя Савецкага Саюза, ваеннага лётчыка Рыгора Дзенiсенкi — у iдэальным стане i з усiмi падклеенымi марачкамi. Аказваецца, у вобласцi ёсць свае прафсаюзныя дынастыi, у якiх кожны з братоў, дзяцей, унукаў — калi не кiраўнiк прафкама, то актыўны член прафсаюза.

Ёсць лiст-зварот 1948 года дэлегатаў Гомельскай абласной прафсаюзнай канферэнцыi да таварыша Сталiна, прысвечаны менавiта ўтварэнню Саветаў прафсаюзаў: "Мы, дэлегаты Гомельскай абласной прафсаюзнай канферэнцыi, адабраем рашэннi 19 Пленума ВЦСПС аб утварэннi ў рэспублiках, краях i абласцях рэспублiканскiх, краявых i абласных Саветаў прафесiйных саюзаў, якiя будуць садзейнiчаць далейшаму ўмацаванню i развiццю сувязi прафесiйных органаў з шырокiмi масамi рабочых i служачых. Мы запэўнiваем вас, дарагi Іосiф Вiсарыёнавiч, што савецкiя прафсаюзы, верныя справе Ленiна i Сталiна, аддадуць усе свае сiлы для выканання гiстарычнай задачы — пабудове камунiзму".

Арганiзатары гавораць, што ў стварэннi экспазiцыi новага музея вельмi дапамаглi ветэраны — яны прадаставiлi рэдкiя архiўныя матэрыялы. Але ж экспазiцыя не завершана, як не завершана гiсторыя прафсаюзаў.