Каб сказаць... І ПАЧУЛI!

Источник материала:

Леначка — маладзiца прыгожая. I вольная — у сэнсе — не замужам, хоць некалi i была (афiцыйна, здаецца, двойчы?). Не супраць схадзiць (нават выйсцi!) яшчэ. Але каб за маладога, прыгожага, само сабой — непiтушчага, дужага, багатага, iнтэлiгентнага...

Такiя — Лена ведае ўжо — на дарозе не валяюцца, яны ў сем’ях жывуць i зiмой (ёй дакладна гэта сказалi!) у санаторыi ездзяць.

Узяла пуцёўку i яна, прыехала.

— Як тут — наконт мужчын? — адразу спытала ў доктаркi.

— Ды як заўсёды — не зразумела тая, — лыжнiкаў шмат...

— А на каторага ўвагу звярнуць? — загарэлася вока ў прыезджай.

— Гэта вы самi рашайце, — не ўзялася спрыяць ёй жанчына. Але дадала, — па той вунь сцежачцы яны ў сталоўку зараз будуць iсцi. Усiх i ўбачыце.

Каб лепей было — ну, убачыць, разгледзець — Леначка, акуляры надзела, у шыбу ўткнулася: у сталоўку i насамрэч iшлi мужчыны — хто з адной палачкай, хто з дзвюма.

Як сапраўдныя лыжнiкi.

— Дзi-ма, дамоў! — на хвiлiнку адкрыўшы акно, гукае суседка.

— Мам, ну яшчэ паўгадзiнкi?! — просiцца малы.

Адлiга на дварэ — ён з сябрукамi крэпасць будуе. Падобна — за прараба там, а "праекта" няма. Значыць, i ў даўжыню яе можна цягнуць, аж пакуль не збрыдзее, i ў вышыню, пакуль, крый Божа, пуп не парвеш... Снегу — хоць адбаўляй, запалу ў дзяцей — таксама.

Зрэшты, у двары — не толькi яны: непадалёк хтось з дарослых шчыруе — мужчына. Малады. I дзяўчынка з iм — гадоў, мо, васьмi. Не iначай — бацька з дачкой? Бабу лепяць...

Паназiраць за гэтым працэсам часу, на жаль, не было. Але ж позна ўвечары хвiлька нечакана знайшлася. I (пры таямнiчым свеце лiхтароў) я ўбачыла вынiк: крэпасць, як крэпасць, нiчога асаблiвага. А вось бабы (хай даруецца гэта слова!)... Адна — ладненькая, пышная, з прыгожым тварыкам i "вянком" на галаве (з травы, з сухiх кветак), другая...

Другая крыху паводдаль стаяла — з танюткiм, "точаным" станам, з... роўнай (амаль што) спiнкай, з рукамi як у Венеры Мiлоскай, з дзвюма невялiчкiмi, акуратнымi грудкамi... З галавой. Без твару.

Тую, першую, без сумневу, ляпiла дзiця. Гэту — напэўна, бацька?

Сталiца, крама, чарга — ужо на выхадзе, каля касы, але не раздражняе (калi час ёсць). Напэўна, таму, што побач, на палiчках, проста безлiч нейкай драбязы — можна паразглядаць, папрыцэньвацца, можна штось пакласцi ў карзiну.

Бляшаначка вось — прыгожая, а ўжо надпiс на ёй (пачуйце!): "Чудовiй чай...".

Не ўпэўнена, што ён i сапраўды такi ўжо "чудовiй", але ўзяць — падмывае: назва "спрацоўвае"...

Акурат таксама ў нашай краiне, за межамi яе (асаблiва за блiзкiмi) "працавалi б", напрыклад, "Цудоўныя цукеркi". Нашы. I насамрэч цудоўныя!

Калi б былi.

Некалi, выдаўшы ў Маскве чарговую кнiжку i атрымаўшы ганарар, знаёмая пiсьменнiца купiла пад Мiнскам дачу.

Цяпер, расказвала, каб кнiжку выдаць, тую дачу трэба прадаць. Альбо — шукаць спонсараў. Альбо з кожнай пенсii выкройваць нейкую капейчыну i (хай праз гады, хай тыражом у 50 цi 100 асобнiкаў!), але ўсё ж надрукаваць — для сябе, для сяброў-прыяцеляў...

А што застанецца, можна i ў кнiгарню потым занесцi. Не сказаць, каб дужа ахвотна, але iх там бяруць — на камiсiю.

— Сколько вы хотите за 1 экземпляр? — прымаючы, спытала ў пiсьменнiцы прыгожая маладзiца.

— Ну, мо тысяч 8...

— Замечательно, — згадзiлася дзеўка, яркiмi "капцюркамi" пабарабанiла па лiчбах калькулятара, сказала:

— Тогда в продаже она будет 15.

— Ды хто ж яе возьме за гэткiя грошы?!.. — разгубiлася пiсьменнiца.

— Не волнуйтесь: кому надо — возьмёт.

...Нi ёй, нi мне, нi вам нiхто, вiдаць, не адкажа на простае, як быццам пытанне: каму ўсё гэта "надо"?

Змiцер — як Дзед Мароз — прыходзiць рэдка i з прысмакамi. Апошнi раз ён быў летам, з булачкамi-пiрожнымi, з апельсiнамi i з ладнай бляшанкай зялёнага чаю. Дастаў, як цяпер гэта помню, гучна паставiў на стол, сказаў: во, маўляў, гэта я спецыяльна — каб вы мяне ўспамiналi.

Мог бы i не казаць, бо спрацоўвала штось мiжволi — варта было захацець таго чаю, варта заварыць... А ўжо п’ючы ды кагось частуючы, дык нават расказаць кожны раз, i якi гэта, i дзе ўзялi...

З месяц таму чай скончыўся, купiлi новы. Але, заварваючы, усё роўна ўзгадваем той зялёны, стары — Змiцераў. I — адпаведна — яго.

Сiла слоў? Рэфлекс? Цi штось iншае?

Будаваць навучылiся: не дом па суседстве, — карцiнка, бо на пагорачку, на рагу дзвюх вулiц, "падкоўкаю", з аркай пасярэдзiне. Да таго ж — расфарбаваны. А ўжо абсаджаны — не нейкiмi там бярозкамi-клёнамi, а прыгожымi туйкамi.

Праўда, "параслi" яны вельмi нядоўга — знiклi. Нехта казаў, што дачнiкi скралi, нехта...

Каляжанка пiсала: iх дом два гады "на капiталцы быў" — трубы-вокны мянялi, сцены ўцяплялi, бялiлi...

Здаваць аб’ект высокаму начальству збiралiся. Таму, для паўнаты ўражанняў, вакол дома туй насадзiлi — хай ведае, маўляў, хай бачыць!

Аднак, планы ў начальства змянiлiся — замест гэтага аб’екта, яно на iншы сабралася. А лiшнiх туй не было, таму дрэўцы... павыкопвалi i павезлi туды.

Так што i гэтыя, мо, не на дачах недзе растуць, мо, "працуюць" дзесь — дым у вочы пускаюць.

...У той унiверсам мы, хоць зрэдку, але заязджалi, бо ён пры дарозе, лiчы, дакладней — пры шашы. Вiдаць, ад яе ў гандлёвага пункта i назва была — "Гродна".

Колькi часу назад магазiн зачынiлi — здалёк яшчэ бачна было — на вялiкi рамонт.

Не так даўно ён скончыўся, але чым — глядзець не хацелася. Шыльда ўразiла мякка кажучы. Нашы сiмвалы пры ёй — буслiк, буслянка. I назва — "Родная сторона".

Паводле задум "бацькоў-заснавальнiкаў", гэта павiнна лепей гучаць, чым "Родная старонка", "Родны кут", "Родны край"? Гэта — павiнна прыцягваць, вабiць пакупнiка...

За ўсiх не скажу. Мы — праязджаем мiма.

Чорны вечар, белы снег. Валiць, як пух з парванай пярыны — шапкi-хусткi няма, парасона таксама. Прычым — не толькi ў мяне: лiчы, усе на прыпынку пад застрэшак схавалiся. Скiравала туды, нават падбегла ўжо — хваляй (дыму, смуроду... Кураць, здаецца, усе?!) "аднесла" назад, "паставiла" крыху паводдаль. I... перад выбарам: што рабiць — мокнуць? Цi ўсё ж схавацца i дыхаць, чым давядзецца?..

З дзвюх бедаў, як i варта было чакаць, выбрала меншую — гэта значыць, дыхала. А каб лягчэй было, сама сябе ўшчувала: бач, маўляў, якая прынцэса знайшлася — з курцамi ёй пастаяць "западло"... Нейкіх дзесяць хвiлiн — пакуль аўтобус прыйдзе. А нехта ж з iмi ў адной хаце жыве, у адным ложку спiць...

Прывычка — страшная сiла. I шкодная. У поўным сэнсе гэтага слова.

Вечар. Гасцiнiца. Пакой, як добрай бабе сесцi, але ўсё ў iм ё — i ложак, i стол, i крэсла ды што там — нават карцiна, радыё! Прычым, знаёмае — дома калiсь такое было. Прыемна паглядзець (ды што там — нават пагладзiць!), прыемна павярнуць рычажок. I... аж сесцi, пачуўшы адтуль даўно знаёмае, здаўна любiмае, пранiкнёна-пяшчотнае:

"Ты — моя мелодия,

Я твой преданный орфей..."

Магамаеў. Незабыўны, непаўторны голас. З таго свету, можна сказаць... Колькi ж гадоў, на гэтым, яго не чуваць было?!

...Для таго, каб зноў загучаць (хоць у запiсах), для таго, каб свету — гэтаму — яшчэ раз "сказаць", кiм ты быў i якiм, трэба... памерцi.

Не толькi артысту.