Дакумекалі, што варта выстаўляць у полі варту...

Упершыню ўрывак з казкі Пятра Яршова «Канёк-гарбунок» з’явіўся ў 1834 годзе ў часопісе «Библиотека для чтения». У гэтым жа годзе казка выйшла асобным выданнем, але з папраўкамі цэнзуры. Аляксандр Пушкін высока ацаніў твор Яршова. У той жа час Вісарыён Бялінскі ў сваёй рэцэнзіі напісаў, што казка «не имеет не только никакого художественного достоинства, но даже и достоинства забавного фарса». У 1843 годзе твор поўнасцю забаронены цэнзурай і быў забыты. У 1856—1863 гадах аўтар падрыхтаваў новыя выданні казкі. І напрыканцы XIX стагоддзя «Канёк-гарбунок» ужо стаў класікай. Нагадаем некалькі радкоў казкі на мове арыгінала:

За горами, за лесами,

За широкими морями,

Против неба — на земле

Жил старик в одном селе.

У старинушки три сына:

Старший умный был детина,

Средний сын и так и сяк,

Младший вовсе был дурак...»

Вось зараз пачытайце ўрывак твора ў перакладзе Паўла Місько на беларускую мову:

За гарамі, за лясамі,

За шырокімі марамі

У сяле жыў-быў адзін

Стараваты селянін.

Тры сыны былі ў старога,

Большы розуму меў многа,

Быў сярэдні сяк і так,

Меншы — дурань ці прастак.

Разам сеялі пшаніцу

І вывозілі ў сталіцу,

Бо ад горада сяло

Як рукой дастаць было.

Там пшаніцу прадавалі,

Трохі грошай выручалі,

Палічыўшы шмат разоў,

Кіраваліся дамоў.

Ды заўважылі аднойчы —

Стаў прыходзіць нехта ўночы

І ўчыняць з пшаніцы здзек.

Ды страшэнны — мо за век

Не зазналі горшай шкоды.

Шкоднік хто? З такой нягоды

Сталі думаць, меркаваць,

Як падгледзець, як пазнаць.

Дакумекалі, што варта

Выстаўляць у полі варту.

Кожны па чарзе ўначы

Будзе поле сцерагчы.

Толькі пачало змяркацца,

Стаў старэйшы брат збірацца.

«Дзе сякера? Дзе сахор?» —

І пайшоў у свой дазор.

Непагадзь якраз настала,

На яго жуда напала.

З віламі наперавес

У гумно на сена ўзлез.

І прахроп там да світанку!

Развіднела — ён да ганку.

На сябе вядро вады

Шух! — і грукае тады:

«Гэй вы, сонныя цяцеры!

Адчыняйце брату дзверы!

Як сабака, сёння змок

З галавы да самых ног».

Ну, браты ўпусцілі брата.

«Дык расказвай... Як там варта? —

Падступаюць да яго. —

Ці не бачыў ты каго?»

Вартавы наш памаліўся,

На два бокі пакланіўся,

Кашлянуў ён і сказаў:

«Я ўсю ноч, браткі, не спаў.

Бура з громам бушавала.

Так ліло! Не дождж — навала,

Я ж трымаўся да канца,

Хоць і вымак да рубца,

Ды паводзіўся харобра,

І ўсё скончылася добра».

Бацька сына пахваліў...

Але вось тут мы вымушаны паставіць кропку. Казка вельмі вялікая, каб цалкам змясціць яе ў газеце. Прабачце і не крыўдуйце. У наступны раз зноўку нешта цікавае перакладзём.