Атрымаць спецыяльнасць — i застацца ў раёне

Источник материала:

ПРАЦАЎЛАДКАВАННЕ

Аднак калi першы «недахоп» у нечым кампенсуе невялiкая адлегласць да абласнога цэнтра, то другая падаецца больш сур’ёзнай. Прынамсi, даводзiцца канстатаваць — зараз кожны другi беспрацоўны раёна знаходзiцца ва ўзросце ад 17 да 30 гадоў. Прычым некаторыя з iх... не маюць нiякай спецыяльнасцi.

Гiсторыя Чавускага мiжшкольнага вучэбна-вытворчага камбiната пачала свой адлiк з 1979 года. Што да галоўнай мэты з’яўлення гэтай установы, то яна была даволi канкрэтнай — даць неабходных спецыялiстаў арганiзацыям раёна. Праўда, з цягам часу сам профiль крыху змянiўся. У прыватнасцi, тут спынiлася навучанне медсёстраў, клубных работнiкаў i пiянерважатых. Затое стварылi групы па больш «кан’юнктурных» на сёння прафесiях дызайнера, слесара па рамонту аўтамабiляў, сакратара-машынiсткi з правам работы на персанальным камп’ютары. А таксама захавалi падрыхтоўку традыцыйна папулярных вадзiцеляў катэгорыi «С», трактарыстаў, швачак-матарыстак.

— Як i па ўсёй краiне, значная частка школьнiкаў раёна выказвае намер паступаць у ВНУ цi тэхнiкумы i, як вынiк, выбiрае для сябе профiльныя класы з паглыбленым вывучэннем бiялогii, хiмii, матэматыкi, — распавядае дырэктар камбiната Уладзiмiр Шандаў. — Аднак зразумела, што такi шлях падыходзiць далёка не для ўсiх. I да таго ж «паглыбленыя» класы працуюць не ў кожнай школе. Адпаведна, адбываецца своеасаблiвы «падзел». Выпускнiкам, якiя па тых цi iншых прычынах застаюцца «па-за профiлем», пры жаданнi прапануецца атрымаць спецыяльнасць у нас. I, да слова, па некаторых з гэтых спецыяльнасцяў нават iснуе конкурс.

Зараз навучэнцаў Чавускага мiжшкольнага вучэбна-вытворчага камбiната — каля 360 чалавек. Прычым толькi прыкладна палова з iх пражывае непасрэдна ў райцэнтры. Астатнiя прыязджаюць з вясковых школ. I, як правiла, карыстаюцца грамадскiм транспартам — аўтобусам або дызелем. Хоць, напэўна, падобны «мiнус» — адзiны. Навучанне вядзецца бясплатна, выключэнне складаюць хiба што групы вадзiцеляў, дзе збiраюцца грошы на бензiн. Але галоўнае — праз два гады школьнiкам выдаецца пасведчанне з указаннем прафесii i пэўнага разраду. I з такiм дакументам можна распачынаць пошукi пастаяннага месца. Задача гэта няпростая. Але калi для юрыстаў, бухгалтараў цi таваразнаўцаў варыянтаў у раёне сапраўды няшмат, то заяўкi наймальнiкаў на тых жа трактарыстаў, вадзiцеляў цi аператараў ПЭВМ — не такая ўжо рэдкасць.

— Вядома, па прафесiях, якiя набываюцца ў камбiнаце, надалей працуе не кожны, — заўважае Уладзiмiр Шандаў. — I тым не менш факт застаецца фактам: палова вадзiцеляў раёна з’яўляюцца менавiта нашымi выпускнiкамi. Тое ж выпадае казаць аб трактарыстах. Зрэшты, нават калi спецыяльнасць не становiцца асноўнай, яе наяўнасць сама па сабе — вiдавочная перавага. Уменне кiраваць аўтамабiлем цi шыць у любым выпадку нiколi не будзе лiшнiм. Такiя веды — заўсёды важкi аргумент на рынку працы.

Аднак сцвярджаць, што ў мiжшкольнага камбiната няма нiякiх праблем, было б не зусiм правiльна. Некалькi прыкладаў. На аўтадроме, дзе займаюцца вадзiцелi аўтатранспарту, адсутнiчае ўласная эстакада. Навучанне сакратароў-машынiстак вядзецца на камп’ютарах, якiя рэальна састарэлi яшчэ гадоў 10 таму. Камбiнату не хапае памяшканняў — iх частку даводзiцца арандаваць у iншых установах. Нарэшце, тое ж «грашовае пытанне» не дазваляе паступова асвойваць новыя, запатрабаваныя прафесii. Некалi тут былi планы распачаць падрыхтоўку гандляроў прамысловых тавараў. Аднак ад задумы прыйшлося адмовiцца — узнiклi цяжкасцi з набыццём касавых апаратаў.

— Цi не найбольш складаным для вучэбна-вытворчага камбiната быў канец 1980—пачатак 1990 гадоў, — адзначае Уладзiмiр Шандаў. — У той час установу спрабавалi нават зачынiць. Выратавала толькi падтрымка райвыканкама. Такая падтрымка ёсць i дагэтуль. Бо па-iншаму нельга. Зараз, калi ствараюцца больш-менш нармальныя ўмовы жыцця ў гаспадарках, калi тут будуюцца аграгарадкi, купляецца тэхнiка, важна зрабiць усё, каб школьнiкi маглi атрымлiваць спецыяльнасць i заставацца ў раёне.

Дапамога з сертыфiкацыяй падрыхтоўкi вадзiцеляў, з запчасткамi, абяцанне выдзелiць больш сучасны трактар, намеры правесцi камп’ютарызацыю — гэта ёсць на справе. Горш iншае. Чавускi раён — сельскагаспадарчы. А таксама датацыйны. I нейкiя тлумачэннi наконт магчымасцяў фiнансавання з мясцовага бюджэту тут, вiдаць, будуць недарэчы. У той час як нейкай дадатковай крынiцы ў дадзеным выпадку проста не iснуе.

Мiж тым, мiжшкольны вучэбна-вытворчы камбiнат i вучэбны камбiнат аграсэрвiсу — па сутнасцi дзве «прафесiйныя» ўстановы раёна. Альтэрнатывай iм будзе хiба што навучанне ў Магiлёве. Аднак, заўважае Уладзiмiр Шандаў, туды паедзе далёка не кожны. I тым больш — так званыя «цяжкiя» падлеткi з вёскi.

Сяргей ГРЫБ,

Чавускi раён.