Пацук

Источник материала:

У народнай свядомасцi пацук заўсёды быў звязаны з нячыстай сiлай, чарадзеямi i ведзьмакамi. У некаторых рэгiёнах лiчылi, што дамавiк мог з’явiцца ў выглядзе пацука i такога пацука чапаць нельга. У шматлiкiх выпадках пацук атаесамляўся з душой чалавека, якая знiкае так хутка i непрыкметна, як душа ў момант смерцi. Нярэдка ў выглядзе пацука ўяўлялiся душы памерлых.

З паводзiнамi пацукоў народ звязваў шэраг прыкмет i прадказанняў:

l Нельга граць на музычным iнструменце ўначы — у хаце абавязкова з’явяцца пацукi.

l Прыкмячалi: калi пацукi сышлi з хаты — у ёй здарыцца пажар, павадак або якое-небудзь iншае няшчасце

l Калi пацукоў з’яўлялася вельмi шмат, i яны знiшчалi хлеб, якi захоўваўся ў засеках, гэта прадказвала голад i няўрод. Таму былi пэўныя днi, калi ўсёй вёскай "змагалiся" супраць нашэсця пацукоў i ўсiм светам "выганялi" iх з хат.

l l Паўсюдна i сёння ведаюць, што цяжарнай жанчыне нельга адмаўляць у якой-небудзь просьбе, iнакш гаспадарку таго, хто адмовiў, апануюць пацукi.

l Лiчылася, што той, каму пацукi пагрызуць адзенне цi абутак, хутка памрэ.

l Жанчынам катэгарычна забаранялася браць у рукi пацука цi забiваць яго — хлеб ад "такiх" рук нiколi не ўстане i будзе нясмачным.

l Калi гаспадыня пакiне без увагi рэшткi ежы i пацукi яе з’ядуць, то ў дамачадцаў абавязкова будуць балець зубы. У той жа час лiчылася: калi даесцi тое, што пагрызлi пацукi, зубы будуць белыя i здаровыя.

Існаваў шэраг абрадаў i магiчных дзеянняў, якiя перасцерагалi (ахоўвалi) гаспадарку ад дробных шкоднiкаў:

l Для пазбаўлення ад iх хату абыходзiлi з велiкоднай ежай, а па кутах клалi шалупiнне ад асвечаных яек цi маленькiя кавалачкi асвечанай прасвiры;

l На Раство не вымалi адзенне з куфраў, каб пацукi не шкодзiлi ў хаце;

l Нiколi не ўзгадвалi пацукоў за ежай;

l Пад снапы ў якасцi абярэгу ад пацукоў падкладалi "калядны" венiк, вальховыя галiнкi цi галiнкi бузiны;

Акрамя таго, знахары шырока выкарыстоўвалi смажанае мяса пацукоў для пазбаўлення ад коклюшу, начнога нетрымання, эпiлепсii, а свежая кроў пацука дапамагала зводзiць бародаўкi.