Толькi нам слёзы iх не вiдны...

26.08.2009 12:08 — |

Размер текста:: A; A; A

Источник материала:

Паважаная рэдакцыя "Звязды", з задавальненнем адзначаю, што апошнiм часам газета ўсё часцей друкуе вострыя, надзённыя матэрыялы, на якiя проста немагчыма не адгукнуцца, не выказаць свой пункт погляду. У мiнулы раз мяне закранула публiкацыя iнтэрв’ю Ірыны Асташкевiч з айцом Савам па праблемах выкарыстання нашай роднай мовы, дзякуй газеце, што надрукавала i маё меркаванне. А сёння звярнуцца ў газету мяне натхнiла публiкацыя Сымона Свiстуновiча пра абарону пералётных птушак. Вельмi ўдзячная i "Звяздзе", i аўтару за ўзнятую тэму.

Я не паляўнiчы. Сярод маiх родных i блiзкiх таксама нiкога няма, хто б займаўся гэтым вiдам дзейнасцi, магчыма, пра гэта ў мяне вельмi слабае ўяўленне, але i яго хапае, каб абурацца такiм "адпачынкам". Я магу зразумець нашых далёкiх продкаў, для якiх паляванне было сродкам выжывання. Магу зразумець адстрэл дзiкай жывёлы ў змушаным парадку: цi то перанасяленне нейкай мясцовасцi, цi нанясенне вялiкай шкоды гаспадарцы. А дзеля задавальнення... Сама я па адукацыi настаўнiк лiтаратуры, таму нават маiх любiмых Тургенева i Някрасава з iх душэўнасцю i дабрынёю асуджаю за iх залiшняе захапленне паляваннем.

З публiкацый ведаю, што Беларусь — мая любiмая Беларусь! — адзiная ў Еўропе краiна, дзе дазволены адстрэл вясною пералётных птушак. Мы, беларусы, лiчым сябе талерантнымi, душэўнымi, мiласэрнымi — i бяздушна цэлiм у птушак, якiя вяртаюцца на радзiму. Я лiчу сябе патрыётам сваёй Бацькаўшчыны, ганаруся ёю, яе людзьмi, яе гiсторыяй, культурай, лiтаратурай, мовай. Але тут мне сорамна за нашу жорсткасць. Выходзiць, i я падтрымлiваю гэтую жорсткасць, калi маўчу. Таму — не маўчу. I паўтараю за паэтам:

Я славiў плёс,

я лес спяваў;

На плёсе, у лесе правiў месу,

Я нешта дзеяў, павучаў

На пасяджэннях i кангрэсах.

Чаму ж я не пракляў свой лёс,

Калi даўно i знаў, i бачыў:

Ён нiкне, лес,

ён нiкне, плёс —

Змiраюць рыбы,

птушкi плачуць?..

Пагроза прыродзе вiдавочная, да яе ўсё блiжэй падбiраюцца калi чалавечая прагнасць, а калi i чалавечая абыякавасць. А мы ж — часцiнка прыроды. Калi i мусiм нешта браць у яе, то павiнны яшчэ больш ёй аддаваць. А то ўжо да нас набралi зашмат. Дык чаму ж мы страляем па птушках, якiя ляцяць да сваiх гнёздаў? У мяне была надзея на Год роднай зямлi, але яна пакуль не спраўдзiлася. I зноў хочацца ўзгадаць паэтава (тым больш, што сёння, дарэчы, Сусветны дзень паэзii):

Калi ў вочы мне глядзяць

Калека — лес,

Рака — калека, —

Мне вочы хочацца схаваць

Ад сораму,

Што чалавек я.

Мару, каб пралятаючы над маёй Белай Руссю, чароды птушак бачылi са свайго паднябесся прыязныя погляды людзей, якiя радуюцца iм, а не ўспышкi з дулаў стрэльбаў, што нясуць смерць. Хiба ж для таго яны лятуць на Поўнач? Мару ,каб чародамi выраёвымi любавалiся i мае дзецi, i мае ўнукi i праўнукi. I зноў чатырохрадкоўе:

Забiваем, калечым i ранiм

Без вiны, абвяшчэння вайны...

Горка плачуць i конi, i ланi,

Толькi слёзы iх нам не вiдны.

Iрына Рудкоўская,

в. Хатынiчы Ганцавiцкага раёна.

Выкарыстаны вершы Мiхася Рудкоўскага. Зб. "Гарынь", 1992 г.