Надзейны тыл плюс зоркі на пагонах

Источник материала:

23 лютага… Гэта свята мужчын, якія насілі або носяць ваенную форму. І наогул усіх мужных, дастойных і смелых мужчын… Але сённяшні расказ — пра жанчын, жонак афіцэраў, цяперашніх жыхарак Мядзела. І нездарма. Лёс у кожнай своеасаблівы, далёка не просты. Яны, як нітка за іголкай, ехалі за мужамі ў розныя кропкі былога Саюза і нават далёка за яго межы. Пакавалі чамаданы, абжывалі новыя і не вядомыя раней месцы, стваралі ўтульнасць, гадавалі дзетак, раздзялялі складанасць ваеннай службы. Словам, былі надзейным тылам, апорай, падтрымкай. У поспехах мужоў, у прыбаўленні зорак на пагонах ёсць і іх немалая заслуга.
Вірынея Мікалаеўна — жонка падпалкоўніка Віктара Барысеева. Яна — ураджэнка суседняга раёна. З будучым мужам, маладзенькім лейтэнантам з Украіны, пазнаёмілася на танцах у Пастаўскім Доме афіцэраў. Музыка вальса закружыла галаву, зачаравала сэрцы абоіх. Сустракаліся, сябравалі нядоўга — прыйшоў загад аб перамяшчэнні Віктара на новае месца службы — ва Узбекістан. Перад закаханымі паўстаў выбар: альбо зарэгістраваць шлюб і паехаць разам, альбо невядома колькі часу абменьвацца галубамі-пісьмамі…
Выбралі першае. І не памыліліся. Іх каханне аказалася надзейным. На доўгія гады. Прыбавілася радасць, калі там, ва Узбекістане, нарадзіўся сын Віцюша. Малышу споўніліся два з паловай гады, і Барысеевы па загадзе камандавання пачалі рыхтавацца да новага месца службы ў Чэхаславакіі, адтуль — у Кіеў. Дарэчы, у Кіеве Віктар Барысееў закончыў Вышэйшае ваеннае авіяцыйна-інжынернае вучылішча. Нарадзіўся другі сын Коля, а змены месца жыхарства працягваліся. На гэты раз чакала выкладчыцкая праца ў Васількоўскім авіяцыйна-тэхнічным ваенным вучылішчы, затым — адпаведная работа ў Лівіі.
Спытаем пра цяжкасці? Вірынея Мікалаеўна кажа: “За любімым мужам мне было хоць на край свету. Маладосць, рамантыка, таму цяжкасці не палохалі. Узаемаразуменне, сямейная згода — вось што галоўнае”. Працавала яна, дзе было месца: і настаўніцай, і поварам, і карэктарам у газеце, на іншых пасадах. Уваходзіла ў склад жаночага Савета, наведвала маладыя сем’і, клапацілася пра іх быт і маральны клімат. І сваіх дастойных сыноў выхавала. Такіх, як і бацька.
***
Яўгенія Уладзіміраўна — жонка маёра Вячаслава Гардона. Абое з Мядзельшчыны, былі аднакласнікамі, сябравалі ледзь не з дзяцінства. Пасля заканчэння Пузыроўскай школы паступілі на вучобу: Слава — у Вільнюскае радыётэхнічнае ваеннае вучылішча, Жэня набыла прафесію бухгалтара. Пасля вучобы — сустрэча: высокі, статны малады чалавек у ваеннай форме, з зоркамі лейтэнанта на пагонах, і расквітнеўшая, надзвычай прыгожая дзяўчына. Яшчэ мацней, чым раней, успыхнула каханне, згулялі вяселле. І вось яны, муж і жонка Гардоны, па абавязку ваеннай службы накіроўваюцца ў “падарожжы”, пра якія не снілася нават. А гэта — Кастрама, Мардовія, Азербайджан, Якуція, Зямля Франца Іосіфа, Крым…
— Жылі на так званых ваенных кропках, удалечыні ад населеных пунктаў,— расказвае Яўгенія Уладзіміраўна. Туліліся і ў пакойчыках казармы, і на агульных кухнях. Не было належных бытавых умоў. Мэбля — салдацкія ложкі, сталы, тумбачкі. Жонкі ваеннаслужачых — прадстаўніцы многіх нацыянальнасцей. Нягледзячы на гэта, згуртаваліся, сябравалі, жылі агульным клопатам пра мужоў і дзяцей. Калі можна так сказаць — належным чынам забяспечвалі тыл.
Якія ўражанні засталіся ў памяці жонкі афіцэра? Самыя розныя. Адно з іх — незвычайнай прыгажосці паўночнае ззянне, калі цёмнае неба палала яркім рознакаляровым убраннем. А яшчэ ўзгадваецца, як пасля водпуску вярталіся да месца службы: у Мінску ўзялі білеты на вячэрні цягнік, днём прайшліся па сталічных магазінах, спыніліся адпачыць у сястры, якая з сям’ёй жыла тут. І раптам… Выклік машыны “хуткай дапамогі”, радзільны дом, раней тэрміну з’яўленне на свет двойні — хлопчыкаў Паўлушы і Андрушы. З малымі, якім трэба было набрацца сіл, пэўны час давялося правесці ў бальніцы, пасля — у сястры. Шчаслівы тата пазваніў у часць, на некалькі дзён затрымаўся ў Мінску, але павінен быў спяшацца да месца службы. На падмогу прыехала бабуля з Пузыроў. Ледзь-ледзь акрэплі малышы — і маладая мама з адным на адной, з другім на другой руцэ хлопчыкамі паехала ў ваенную часць, да мужа.
Ну што сказаць тут? Дзекабрыстка? Ці любячая, самаадданая Любаша, жонка Аляксея Трафімава з кінафільма “Афіцэры”, які сям’я зноў і зноў глядзіць з задавальненнем, і кожны раз — з замілаваннем, з ручаямі слёз. Унук генерала Трафімава (па фільму) — суворавец Ванюшка. А які ж лёс маленькіх Пашы і Андрушы Гардонаў? Яны выраслі, закончылі вышэйшыя навучальныя установы. Адзін з іх стаў таксама ваенным, мае званне падпалкоўніка.
***
Валянціна Віктараўна — жонка палкоўніка Анатолія Кандрашкіна. Абое родам з Паволжжа, з Ульянаўскай вобласці. Вучыліся ў паралельных класах. У 1972 годзе пажаніліся. Толя закончыў Казанскае Вышэйшае камандна-інжынернае вучылішча і быў накіраваны куды? У Беларускую ваенную акругу! І менавіта тут прайшла ўся яго афіцэрская служба.
— Першы наш адрас — Станькава Дзяржынскага раёна, — расказвае Валянціна, — затым — Маладзечна, Нясвіж. У Мядзеле Анатолій Міхайлавіч узначальваў раённы ваенны камісарыят, а напрыканцы службы быў Мінск. Лічу, што служба, жыццё наша выдаліся шчаслівымі. Чаму? Такая прыгожая Беларусь, такія цудоўныя людзі! Праўда, мы былі далёка ад сваіх родных і блізкіх, але ездзілі да іх у водпуск, яны да нас прыязджалі. І таксама былі ў захапленні ад Беларусі.
Пасля звальнення ў запас Кандрашкіны засталіся ў Мядзеле. Кажуць, што назаўсёды. У Мінску з сям’ёю жыве сын, але з вялікім задавальненнем прыязджае сюды, дзе лясы, азёры і чыстае паветра. А ўнучка-студэнтка гатова ўсе канікулы праводзіць у бабулі і дзядулі.
Валянціна Віктараўна шмат год працавала ў Мядзельскай цэнтральнай раённай бібліятэцы. Яе многія добра ведаюць. Абаяльная, добразычлівая, спагадлівая. Мо ад прыроднага характару, мо ад разумення таго, што жонцы ваеннага нельга быць іншай.

В. ЯФІМАВА.