Імя

Источник материала:

Iмя (асабовае, хрэсьбiннае, хатняе, свойскае, сямейнае, родавае, мянушка) — персанальны знак чалавека, якi спрыяе вызначэнню яго месца ў соцыуме. У культуры ўсходнiх славян, як i ў культурах iншых народаў, з цягам часу канчаткова аформiлася iдэя аб тым, што iмя — гэта ключ да жыццёвага поспеху, код прыродна-касмiчнай i духоўнай сувязi памiж прадстаўнiкамi розных пакаленняў, гэта жыццёвая мадэль гiсторыi, якая абавязкова паўторыцца на новым вiтку роду чалавечага.

l Адным з этапаў уключэння ў склад сям’i быў абрад надання чалавеку iмя. Праз яго нованароджаны далучаўся да свету людзей, да соцыуму, якi браў на сябе адказнасць за яго. Больш значным i высокiм у гэтым выпадку было iмя бацькi, ад якога дзецi атрымлiвалi "iмя па бацьку", сваю Бацькаўшчыну. Нашы продкi былi перакананыя ў тым, што iмя фармiруе, складае, робiць, утварае чалавека. Ва Украiне казалi: "Прыбяры пня, дай яму iмя — i будзе з яго чалавек!".

l Народнае светаўспрыманне заўсёды было заснавана (мела сваiм падмуркам) на самых шырокiх i вобразных асацыяцыях. У народзе было распаўсюджана ўяўленне аб тым, што калi дзiцяцi даць iмя вядомага чалавека, дабрадзейнага, паспяховага, гаспадарлiвага i г.д., то да яго пяройдуць добрыя якасцi гэтага чалавека. I наадварот, нiколi не давалi дзiцяцi iмя сваяка, якi загiнуў, самазабойцы, п’янiцы, гультая i г.д.

l Са з’яўленнем хрысцiянства славяне даведалiся аб царкоўным календары i так званых "святцах". Абрад надання iмя пачалi аб’ядноўваць з абрадам хрышчэння. Акрамя гэтага, у цэрквах адмаўлялi ў хрышчэннi тых дзяцей, iмёны якiх не адпавядалi святцам.

l На працягу не аднаго стагоддзя ў славян iснавалi падвоеныя iмёны: адно давалi па святцах i выкарыстоўвалi пры хрышчэннi, другое давалi "па звычцы" — язычнiцкае або народнае.