Два сусветы

Источник материала:

Я жыву ў двух сусветах. Адзiн — хуткi, трывожны, сталiчны; другi — спакойны, просты, родны. З аднаго сусвету ў другi трапляю за сем гадзiн. І ў кожным з iх я розная. Калi еду прамым аўтобусам "Мiнск — Краснаполле", усю дарогу адчуваю, як "пераапранаецца" арганiзм: у галаве пераўсталёўваюцца думкi; вочы перастройваюцца з мiтуслiва-вулiчнага на прыемна-прыроднае; вушы — з монафанiчнага (дзе чую толькi сябе) на полiфанiчнае (каб слухаць песнi п’янага суседа i кацiнае муркатанне ў крэсле); рукi са стомленых ад уласнага абслугоўвання пераўтвараюцца ў лагодна ляжачыя на плячах мацi; перадатчык хады з iмклiва-бягучага пераключаецца на павольна-шпацырны. Пасля сямiгадзiнных пераўтварэнняў я пражываю значны перыяд свайго жыцця за адзiн асаблiвы тыдзень.

Тут няма гарачай вады, тэатраў i супермаркетаў, але ёсць шмат хатнiх кветак, мой залаты медаль у серванце, самавар 1906 года i мамачка.

Як заўсёды, сямнаццаць градусаў у кватэры. Сплю ў вязаных штанах i свiтары. Уначы грэюць каты. У мамачкi iх два. Масяня сцiплая i ласкавая, Васька, яе сынок, у два разы большы за мацi, але вельмi палахлiвы. Асаблiва баiцца мужчын: нават калi з радыёпрыёмнiка гучыць мужчынскi голас, Васька хаваецца пад ваннай. Мяне Васiль таксама баiцца, бо рэдка прыязджаю, але ён ведае, што я не прывыкла да такога холаду, i, перамагаючы баязлiвасць, грэе мае ногi сваiм кацiным футрам.

Мамачка бясконца варыць зёлкi: i тыя, што я прывезла са сталiчных аптэк, i тыя, што насушыла яна. "Што сёння заварым: лiпу цi чабор?" Я люблю збор траў. Яго мамачка томiць: "Зёлкi павiнны тамiцца, iнакш водар атрымаецца не той". Замест мiкрахвалёўкi ў нас — шарсцяны фартух, два халаты, старое палiто, скураная куртка i падушка зверху. У такiм футры нiякi сняданак за ноч не прастыне!

На вулiцу ў Краснаполлi я выходжу рэдка, бо хадзiць няма куды. Калi ўсё ж iду ў краму па хлеб, станаўлюся аб’ектам усеагульнай увагi. Бабулькi на лаўцы ў двары не пазнаюць, пачынаюць гадаць, што за "прыезджая" ў гэтых краях. Суседка не дасць дарогi, пакуль не адвешу камплiментаў яе новай шапцы i не выкажу сваё меркаванне на змены ў яе рабочым калектыве. Увагу незнаёмых прахожых прыцягваюць мае скураныя штаны i шапка-вушанка. Калi вяртаюся з крамы, бабулi ўжо ведаюць: "то ж да Веры дачка з Мiнска прыехала", спыняюць i распытваюць.

Дарогу па "зебры" тут пераходжу толькi я. Вадзiцелi палохаюцца: пешаход на пераходзе, што рабiць?! Без флiкера з дома носу не паказвай — аштрафуюць iмгненна. Замест лiхтароў тут фары. У iх святле можна разгледзець толькi святлоадбiвальныя палоскi. А ДАIшнiкi ў Краснаполлi сумленныя. Адзiн нават уласнаму бацьку выпiсаў штраф за перавышэнне хуткасцi. Распаўсюджаны транспарт — веласiпед. Ад паездак на "жалезным канi" мясцовыя жыхары не адмаўляюцца нават у галалёд. I галовы разбiвалi, i ногi ламалi, i ездзяць па-ранейшаму: за гэта ж не штрафуюць.

Людзi ў Краснаполлi гасцiнныя. Не выпусцяць з хаты, пакуль не сядзеш за стол. I якi ж мясцовы гаспадар адпусцiць госця без чаркi! А да чаркi знойдзецца i скварка. "Ты слухай, што ў Грэцыi робiцца... А цi праўда, што зарплата з наступнага месяца паменшыцца?.. Ты не чула, колькi мы гуляем на навагоднiя святы?.. Не, я лiчу, што Буш вiнаваты ў грузiнскай вайне...". Ох, як яны любяць палiтыку! "Не, ты ж журналiст, усё ведаеш, вось скажы мне..."

Ёсць у Краснаполлi асаблiвыя днi, пра якiя ведае кожны мясцовы жыхар. Чацвер — кiрмашовы дзень. У гэты дзень у пасёлак прыязджаюць гандляры з суседнiх гарадоў. На кiрмаш iдуць усе: хто выхадны цi на пенсii i хто працуе, хто хварэе i хто здаровы, каму трэба нешта набыць i хто ўжо ўсё набыў, у каго ёсць грошы i ў каго iх няма. Школьнiкi адпрошваюцца з урокаў (на кiрмаш — гэта важная прычына, па чацвяргах адпускаюць), дарослыя — з працы, хворыя — з бальнiцы. У Краснаполлi ўсе дарогi вядуць на кiрмаш. Сюды людзi прыходзяць сябе паказаць ды на iншых паглядзець, сустрэцца, пагаварыць, даведацца, што цяпер у модзе, часам нават выбраць нешта сабе.

Субота — лазневы дзень у Краснаполлi. Увечары даюць гарачую ваду. Праўда, дзеля гэтага адключаюць i без таго негарачыя батарэi: паляць дровамi, старая сiстэма не вытрымлiвае вялiкай нагрузкi. У панядзелак начальнiкi ўсiх структур ведаюць: сёння на працу палова не выйдзе — памылiся ў гарачай ванне i высушылiся ў халоднай кватэры. У гэту суботу мы не дачакалiся нi гарачай вады, нi цёплых батарэй. Тройчы тэлефаную ў кацельню i кожны раз атрымлiваю новы адказ: "Мы палiм, чакайце, хутка будзе вада", "Мы робiм усё, што ад нас залежыць, не ведаю, чаму ў вас няма вады", "Сёння вады не будзе: паломка выйшла, да наступнай суботы адрамантуем".

Мае краснапольскiя сяброўкi ходзяць пiць да мамачкi гарбату, калi я ў Мiнску. А калi я прыязджаю, яе сяброўкi тэлефануюць мне абмеркаваць апошнiя сусветныя падзеi, плаўна пераходзячы да навiнаў асабiстага жыцця.

А потым — зноў "Iкарус" з перавернутай шыльдай "Краснаполле — Мiнск", зноў сем гадзiн метамарфозаў. Зноў вяртаюся ў сталiчны сусвет, дзе нiчога, быццам, не змянiлая, дзе нiхто не заўважыў маёй адсутнасцi, дзе прайшоў усяго адзiн мiтуслiвы тыдзень за значны перыяд майго жыцця.