Вывучэнне кітайскай як імператыў амерыканскай глыбінкі

Источник материала:

Дастаткова цікавы артыкул, названы "Мандарын робяць абавязковым — у дзіцячых садах ЗША" быў нядаўна апублікаваны ў блогу вядомай газеты Thе Іntеrnаtіоnаl Hеrаld Trіbunе. Не, яго галоўнай тэмай не з'яўляецца забеспячэнне дзяцей імпартнай садавіной у дзіцячых садах ЗША, як можна падумаць пры беглым прачытанні назвы. Яе аўтар, Марк Макдональд, закрануў вельмі важную тэму перспектыў трансфармацыі свету і таго, як амерыканская глыбінка спрабуе не адстаць ад прагрэсу, і нават больш за тое, апярэдзіць іншых.

Артыкул апісвае новы адукацыйны парадак у адным з графстваў Штата Джорджыя. Графства з'яўляецца дастаткова адсталым, як адзначае рэпарцёр, 20% насельніцтва жыве ніжэй за ўзровень беднасці, а грамадскія школы — адны з горшых ва ўсім штаце. Амаль палова школьнікаў не паступае ў каледжы. Каб рэзка выправіць становішча, кіраўніцтва графства адважылася на прарыўны крок — на працягу трох гадоў зрабіць абавязковым вывучэнне мандарынскага (чыноўніцкага) дыялекту кітайскай мовы на ўсіх узроўнях адукацыі — ад дзіцячага сада да каледжа. І дабіцца ў выніку, каб выпускнік свабодна валодаў і англійскай, і афіцыйнай кітайскай мовай.

Прычыны новаўвядзення выкладаюцца суперінтэндантам Рамэйн Далеманд. На яе думку, "вучні, якія цяпер наведваюць элементарную школу, да 2050 года будуць на піку сваёй кар'еры. Яны будуць жыць у свеце, у якім Кітай і Індыя будуць мець 50 працэнтаў ад сусветнага ВУП. Яны будуць жыць у свеце, у якім ім давядзецца заплаціць цяжкую цану калі яны не змогуць паспяхова функцыянаваць у азіяцкай культуры".

У артыкуле адзначаецца, што не ўсе бацькі ў акрузе згодныя з новаўвядзеннем. Некаторыя пытаюцца: чаму б не вывучаць лепш іспанскую, улічваючы, што іспанамоўных у графстве ўсё больш і больш. Той-сёй з бацькоў традыцыйна па-амерыканску недалюблівае камунізм і ўсё, што з ім звязана. Іншыя адзначаюць, што ў мясцовых школах школьнікаў не заўсёды здольны навучыць гаварыць і па-англійску, не тое што па-кітайску.

Відавочна, што думка бацькоў пра якасць мясцовай адукацыі падзяляецца менеджарамі акругі, паколькі вучыць дзяцей кітайскай яны запрасілі саміх кітайцаў. Па дамоўленасці з Інстытутам Канфуцыя з Дзяржаўнага ўніверсітэта Кенесо графства выпісала 25 настаўнікаў з Кітая, якія ўжо прыбылі для навучання. Кожны настаўнік абышоўся ў 16 тысяч долараў за год. Грошы і для Амерыкі немалыя, але мясцовыя лічаць, што паспяховая будучыня дзяцей у свеце, які імкліва мяняецца, таго вартая. Асабліва калі ўлічыць, што на гэту суму нізкую якасць навучання ў мясцовых школах традыцыйнымі метадамі не палепшыць.

А што ў нас у Беларусі? Зразумела, якасць навучання ў беларускіх школах з савецкіх часоў застаецца традыцыйна высокай. З гэтым згодныя і эмігранты, якія сутыкаюцца ў амерыканскай глыбінцы з такой адсталасцю школьнай сістэмы, якую яны ніяк не чакалі ўбачыць у адной з самых багатых краін свету. Некаторыя па гэтай прычыне пакідаюць дзяцей бабулям і дзядулям для працягвання навучання ў айчыннай школе, некаторыя і зусім вяртаюцца на радзіму, разумеючы, што пасля дзяржаўнай амерыканскай школы іх дзеці будуць асуджаны на незайздросную долю.

Ёсць у Беларусі і некалькі школ з класамі, дзе выкладаюць кітайскую мову. У той жа час думаецца, што гэтага яўна недастаткова. Кітайскае агенцтва Сіньхуа нядаўна з гордасцю адрапартавала, што па выніках першага паўгоддзя гэтага года Кітай выйшаў на другое месца ў таваразвароце Расіі. У будучым Еўразійскім саюзе, які знаходзіцца па суседстве з Кітаем і праз Казахстан, і праз Расію, кітайская мова для жыццёвага поспеху будзе не менш важная, чым у ЗША. Ужо цяпер спецыяліст з веданнем кітайскай мовы для многіх беларускіх прадпрыемстваў на вагу золата.

У Мінску нядаўна на біржы працы менавіта для такога спецыяліста прапаноўваўся самы высокі аклад з усіх. І гэта зразумела, улічваючы прабіўныя здольнасці кітайцаў у бізнэсе, падпісваць з імі кантракт без свайго спецыяліста — справа рызыкоўная. А што ж нас чакае праз 20—40 гадоў?

Пры гэтым канкурэнцыя за спецыялістаў з веданнем рускай і кітайскай будзе вельмі вострая на ўсёй еўразійскай прасторы, і не заўсёды ў Гомелі змогуць прапанаваць такую зарплату, як у Екацярынбургу або Краснаярску, не гаворачы ўжо пра Маскву, Санкт-Пецярбург або Астану. Падключыцца да яе і Украіна, якая цяпер па прыкладзе Беларусі вельмі актыўна развівае супрацоўніцтва з Кітаем. Ёсць рызыка, што як мінімум частку дзяцей, якія цяпер вывучаюць кітайскую мову ў беларускай школе, як толькі яны атрымаюць вышэйшую адукацыю перавабяць на працу ў суседнія дзяржавы.

Таму ёсць сэнс задумацца аб пашырэнні штата настаўнікаў кітайскай мовы ў беларускіх школах і выкладчыкаў кітайскай ва ўніверсітэтах — каб нарошчванне канкурэнтаздольнасці беларускай эканомікі на глабальных рынках суправаджалася спецыялістамі з веданнем той мовы, якая вызначае яго дынаміку.

Сяргей КІЗІМА, загадчык кафедры міжнародных адносін Акадэміі кіравання пры Прэзідэнце Рэспублікі Беларусь, доктар палітычных навук