Гомельскі інцыдэнт: культура ў рэанімацыі?

Источник материала:

Я ніколі не задумваўся над тым, не мог уявіць тое, пра што пойдзе гаворка ніжэй. А цяпер вось задумаўся, разважаю. І ніколі не меркаваў, што чалавечая непрымальнасць можа дасягнуць падобных памераў менавіта ў футболе, сярод людзей, якія хоць знаходзяцца на розных баках барыкад, але павінны вызначацца паважлівым стаўленнем адно да аднаго. Канкурэнцыя няхай заўжды застаецца спаборніцтвам, але цалкам верагодна, што прыйдзе той дзень, калі антаганістам прыйдзецца працаваць у адным калектыве. І вось як тады адно аднаму ў вочы глядзець? З палёгкай?

У суботу Гомель сапраўды перажываў футбольнае свята. А як можа быць інакш, калі клуб займае другое месца ў чэмпіянаце краіны і прымае дома БАТЭ! На трыбунах стадыёна "Цэнтральны" сабралася рэкордная аўдыторыя — больш як 9000 гледачоў. І, напэўна, футбол большасці спадабаўся. Нягледзячы на тое, што гаспадары саступілі чэмпіёнам — 0:1. Не спадабалася ім іншае — тое, што адбылося пасля. Традыцыйную пасляматчавую прэс-канферэнцыю пачаў Віктар Ганчарэнка, галоўны трэнер БАТЭ. Праўда, размова Віктара Міхайлавіча з прэсай атрымалася дзіўнаватай, хуткай і скамечанай. І вось чаму. Пасля звычайнага аналізу гульні нехта спытаў у Ганчарэнкі:

— А вы не лічыце, што суддзя дзейнічаў па сітуацыі?

— Суддзя, безумоўна, дзейнічаў па сітуацыі, — адказаў трэнер.

— Па сітуацыі?

— Так.

— А балельшчыкі...

— У балаган будзем ператвараць ці што? — звярнуўся Ганчарэнка да прэс-аташэ "Гомеля".

— Дык вы зразумелі? — паспрабаваў нешта сказаць "коўчу" БАТЭ апанент.

— А хто гэта наогул такі? — запытаўся Віктар Міхайлавіч. — Наогул выведзіце яго адсюль, каб мы яго не бачылі, — адзначыў спадар Віктар і хутка, пад каментарый "суразмоўцы", пакінуў журналістаў.

Не паспелі журналісты асэнсаваць, што гэта такое адбылося, як у прэс-цэнтр зайшоў Алег Кубараў — трэнер "Гомеля". Акрамя іншага, ён адзначыў:

— Я наўмысна не прыйшоў, таму што, шчыра кажучы, мне не хочацца знаходзіцца побач (з Ганчарэнкам. — Аўт.). Патлумачу чаму. Калі нам забілі гол, я разумею — эмоцыі. Напрыканцы гульні футбаліст суперніка падбягае, нас абражае, каманду. Мне зразумела — гэта футбаліст. Але калі трэнер у твар кажа словамі, якіх я не чуў нават тады, калі наведаўся ў турму... Мне пасля гэтага ў Барысаў ехаць не хочацца. Таму я яшчэ падумаю, ехаць ці не. Калі прынясуць прабачэнні мне, камандзе — будзем. Не — значыць грош цана такім супернікам, якія не паважаюць сваіх калег. Нельга так сябе паводзіць. Можна ў газетах разводзіць мусі-пусі, брат-сястра, у акадэміях, універсітэтах вучыць, але калі ў твар ідуць такія знявагі, што за гэтым стаіць, якое стаўленне да цябе як да суперніка? Абразілі не мяне асабіста — усіх. На вачах у дзевяці тысяч трэба ж неяк кеміць. У футбалістаў эмоцыі, у хакеістаў. Яны могуць лаяцца, біцца. Але трэнер трохі павінен разумець. Тым больш клуб, які гуляе ў еўракубках. Мабыць, перад Пелегрыні (экс-трэнер іспанскага "Вільярэала", з якім БАТЭ сустракаўся калісьці ў еўракубках. — Аўт.) на задніх лапках ходзяць, азадкі цалуюць — раскажыце нам, пакажыце. А тут такое стаўленне.

Пасля вышэйсказанага гомельскую прэс-канферэнцыю можна запісваць у шэраг эпічных: падобнага не было, падобнае наў- рад ці хутка паўторыцца. І на гэта будзем спадзявацца. Яе вынікі выклікалі такі рэзананс, што форумы проста пачалі забруджваць сотнямі паведамленняў, у якіх нехта адстойвае гонар БАТЭ, астатнія выступаюць у падтрымку палешукоў. Дарэчы, барысаўскі клуб таксама не застаўся ўбаку, знайшоў у выказваннях Кубарава абразу і размясціў на афіцыйным сайце заяву. У ёй барысаўскі бок, напрыклад, сцвярджае, што "калі футбольны клуб "Гомель" ці нехта іншы дасць нам вычарпальную і праўдзівую інфармацыю пра сказанае спадарамі Кубаравым і Дулубам (памочнік трэнера Гомеля. — Аўт.), мы без ваганняў прынясём прабачэнні. Аднак мы ўпэўнены: нічога падобнага не існуе, таму што гэтага не было".

Узгадалі барысаўчане і чалавека, які спрабаваў дыскутаваць з Ганчарэнкам: ён нібыта без акрэдытацыі трапіў на трэнерскі брыфінг. І насамрэч, з чаго б гэта? Але, як сцвярджае Дзмітрый Крышталёў, прэс-аташэ "Гомеля", у яго ёсць пропуск у прэс-цэнтр:

— Гэты чалавек прадстаўляе сайт балельшчыкаў каманды, — тлумачыць сітуацыю "Звяздзе" Крышталёў. — Ахову папярэдзілі, каб без дакументаў нікога не пускалі. А вось ці журналіст ён — ужо іншае пытанне. Большасць з прысутных былі з інтэрнэт-сайтаў, якія наогул афіцыйна не з'яўляюцца СМІ, бо не маюць патрэбнай рэгістрацыі. Таму мяжа вельмі тонкая. Аднак калі "адрэзаць" гэтых людзей ад асвятлення афіцыйных мерапрыемстваў — пра футбол проста не будзе што чытаць.

Што тычыцца самой спрэчкі, гомельскі бок лічыць, што абразіў іх пасля гола трэнер Аляксей Бага, а пасля гульні — футбаліст Арцём Канцавы.

— Калі барысаўчане забілі, Аляксей Бага выскачыў у напрамку нашай лавы са словамі, якія нават паўтараць сорамна. Пасля падобнага рэакцыя Алега Міхайлавіча абсалютна нармальная. Яшчэ па заканчэнні сустрэчы з аналагічнымі словамі, дэманструючы ўсю сваю красу, падбег Канцавы. І гэта бачылі заўзятары, — паведаміў сайту gоаls.bу Алег Дулуб.

Гендырэктар БАТЭ Міхаіл Дземянцэвіч нічога страшнага ў жэстыкуляцыі Канцавога не ўбачыў, сказаў, што Кубараў абгаварыў БАТЭ, быццам нехта кагосьці кудысьці цалуе. "Будзем дамагацца выбачэнняў у наш адрас".

Але ж і дзіўная сітуацыя. Праўда, матэрыяльных доказаў, акрамя прэс-канферэнцыі Кубарава, няма. Але адно дакладна вядома. Наўрад ці заўжды ўзважлівы, сціплы трэнер мог так рэзка перамяніцца толькі з-за таго, што яго клуб мінімальна саступіў самому чэмпіёну. Дарэчы, хоць з той пары ўжо і прайшло некалькі дзён, эмацыйны фон панізіўся, Алег Кубараў не шкадуе, што ў той дзень сказаў.

— Так, я ні аб чым не шкадую. За той час, пакуль я працаваў у жодзінскім "Тарпеда", працую ў "Гомелі", Ганчарэнка двойчы не наведваў прэс-канферэнцыі. І ніхто не выбачаўся, не папярэджваў, а толькі казалі мне: "Пачакайце, ён пазней прыйдзе". У сваю чаргу, я не прымушаў нікога чакаць, а выказаўся публічна.

— Нядаўна БАТЭ выступіў з афіцыйнай заявай. Напэўна, вы з ёй таксама пазнаёміліся...

— Так, і мяне зачапілі выказванні наконт турмы, пра тое, што мне, не выключана, прыйдзецца сядзець не на лаўцы запасных, а на іншай, са знаёмым мне лексіконам. Я разам з прадстаўнікамі каманды, іншымі спецыялістамі (а былі там і з БАТЭ) ездзіў у турму гуляць у футбол. Гэта была дабрачынная акцыя, бо не толькі да дзяцей ездзіць трэба, але і да тых, хто знаходзіцца за кратамі. Але турма — гэта не толькі тое месца, дзе адбываюць тэрмін пакарання, але і месца працы. У нас ва ўсіх аднолькавыя пашпарты. І я толькі пазітыўна стаўлюся да таго, што людзі будуць выходзіць і прыносіць карысць грамадству. Што да іншых момантаў заявы — гэта абраза. Тэкст нібы падрыхтавала прэс-служба. Подпісу няма. Але ж я не хаваўся за кімсьці, а сказаў ўсё сам — так, як думаю.

— Калі ўсё так, дык адкуль падобная агрэсія з боку БАТЭ? Можа, проста прагнулі рэваншу за паражэнне ў матчы за Суперкубак?

— Усё гэта ад беспакаранасці. Шматлікія парушэнні, якія не даруюць на Захадзе, у нас БАТЭ прабачаюць. А наша перамога ў матчы за Суперкубак, мяркую, і стала каталізатарам тых настрояў. Адным махам трэнер і гулец сказалі адны і тыя ж словы.

— Каб не ўзнікала блытаніны, растлумачце, як усё было на- самрэч, бо ёсць некалькі варыяцый таго моманту. Нехта кажа, што кпіны чуліся з лавы запасных БАТЭ, нехта кажа пра падтрыбуннае памяшканне і Ганчарэнку...

— Мяне, каманду зняважыў гулец, трэнер. Я не называў прозвішча Ганчарэнкі. Абразы чуліся з лавы запасных. Не хачу называць прозвішча. Яго ўжо агучыў Дулуб. А што тычыцца ўчынку футбаліста, яго віну няхай ацэньвае федэрацыя.

— Казалі пра тое, што БАТЭ пакідае права падаць на Кубарава ў суд. У вас, напэўна, пры доказах, ёсць таксама магчымасць накіраваць у суд дакументы.

— Так, калі гэта спатрэбіцца. Сведкі і доказы ў нас ёсць. А вось матывы барысаўчан, чаго яны імкнуцца гэтым дасягнуць — задумвацца над гэтым мне зусім не хочацца.

— Псіхалагічна пасля гэтай сітуацыі каманда ў нармальным стане?

— Ведаеце, мне не хочацца, каб падобнае наогул неяк паўплывала і на футбалістаў "Гомеля", і БАТЭ. Яны ў футбол павінны гуляць, а ўсё астатняе няхай вырашае федэрацыя.

Тарас ШЧЫРЫ

*  *  *

Меркаванні камандаў пра гэтую сітуацыю зразумець можна: яны кардынальна супрацьлеглыя. Аднак, зраблю ўхіл на іншае. Журналіст — не суддзя, каб выносіць прыгавор, і не лекар, каб даваць рэцэпты. У панядзелак ужо з'явіўся цэлы шэраг артыкулаў, дзе сцвярджаюць, як павінны былі паступіць і Ганчарэнка, і Кубараў. Нехта нават ледзь не абвінаваціў трэнера "Гомеля" ў баязлівасці. Трэба было прыйсці на прэс-канферэнцыю і выказаць усё ў твар Віктару Ганчарэнку. Аднак прэс-канферэнцыя — не праграма Андрэя Малахава "Пусть говорят" з лямантам і астатнімі фірменнымі атрыбутамі ток-шоу. І сапраўды, навошта, як слушна заўважыў Віктар Ганчарэнка, ператвараць усё ў балаган? Кубараў зрабіў так, як палічыў патрэбным. І з гэтым, як і з яго словамі, можна згаджацца ці не. Але дакладна не "лячыць" сваімі парадамі.

Праўда, турбуе насамрэч іншае. Тое, што палягае крыху глыбей — культура. Калі і сапраўды так, як кажуць апытаныя людзі, дык яна не кульгае, яна ўжо ў рэанімацыі і "адкачваць" яе трэба як мага хутчэй. Не так істотна для большасці, акрамя ўдзельнікаў гэтага матча, балельшчыкаў, тое, што сказалі. Істотна, што ёсць прэцэдэнт, у якім — чэмпіён і бронзавы прызёр, г.зн. каманды, якія задаюць рытм сённяшняму першынству. Футбол — спорт эмоцый, радасць і слёзы — усё ўласціва яму. Толькі ператвараць яго ў дзікае гульбішча — скампраментаваць паняцці "Fаіr рlау". Футбалісты і трэнеры — прафесіяналы, якім таксама неабходна захоўваць карпаратыўную этыку, з павагай да візаві. А то атрымалася тое, што прынята ў народзе называць "першынством лазні", дзе і суддзі, прабачце, у "табло" дадуць, і футбалістам у каршэнь натаўкуць. Зараз гомельскім інцыдэнтам заняўся Кантрольна-дысцыплінарны камітэт Беларускай федэрацыі футбола. Спадзяёмся на рашучасць і прынцыповасць установы. Футбол павінен быць па-за хамствам. Можа і гучыць крыху ўтапічна, але будзем верыць. І кропка.