Бежанцы: кропка адлiку

Источник материала:

На адкрыццi паказаў перад публiкай выступiлi Джыхан Султанаглу — рэзiдэнт-каардынатар, пастаянны прадстаўнiк Праграмы развiцця ААН у Беларусi, намеснiк старшынi дыпламатычнай мiсii пасольства Вялiкабрытанii ў Беларусi Дэбi Рэдграф i кiнакрытык Максiм Жбанкоў, якi расказаў пра асаблiвасцi фiльма «Афрыканскi рай», што адкрываў сёлетнi спецпаказ.

У сваёй эмацыянальнай прамове спадарыня Султанаглу казала аб тым, што тысячы людзей па ўсiм свеце штодзень пакiдаюць свае дамы ў пошуках лепшага жыцця, аднак яна хоча звярнуць увагу на тых, хто робiць гэта не па сваёй волi, а з-за боязi праследаванняў:

— Нягледзячы на тое, што ў кожнага бежанца свая гiсторыя i свая асабiстая бяда, усiх iх аб’ядноўвае неверагодная смеласць, патрэбная не толькi для таго, каб выжыць, але i пабудаваць нанова сваё разбуранае жыццё. Мы хочам аддаць данiну павагi гэтым людзям, якiя пераадольвалi шматлiкiя цяжкасцi i нiколi не гублялi надзею. Яны маюць патрэбу ў нашай цярпiмасцi, павазе, у нашым разуменнi, асаблiва найбольш безабаронныя з iх — жанчыны i дзецi.

Вернемся ж да нашых паказаў. Першую стужку, прадстаўленую ў рамках спецыяльнага паказу ў Беларусi, — «Афрыканскi рай» — смела можна перайменаваць у «З ног на галаву». Менавiта так перавернута ўсё ў фантастычна-iранiчнай, нават сатырычнай карцiне — у 2033 годзе Еўропа ў глыбокiм крызiсе: у Германii прыйшлi да ўлады туркi, Францыя стала калонiяй Гватэмалы, а Афрыканскi кантынент, наадварот, здолеў аб’яднацца i ўтварыць супердзяржаву — Злучаныя Штаты Афрыкi. Магутная дзяржава — рай для iмiгрантаў, якiя iмкнуцца трапiць туды ўсiмi праўдамi i няпраўдамi, не цураюцца яны нават нелегальнай вандроўкi.

Рэжысёр Сiльвестр Амусу (родам, дарэчы, з Бенiна) iранiзуе над усiм: у створаным iм свеце запатрабаваная ў сучаснай Еўропе прафесiя праграмiста можа гарантаваць галоўнаму герою толькi «пасаду» столяра; падчас iнтэрв’ю ўплывовага палiтыка з чорным колерам скуры камера тэлеаператара захоплiвае, як беласкуры прыбiральшчык старанна драiць лесвiцу; перамовы на ўрадавым узроўнi вядуцца наконт пытання iнтэграваць «белых» цi не iнтэграваць?..

Як у тэорыi адноснасцi ўсё залежыць ад кропкi адлiку, так i ў жыццi ўсё дастаткова ўмоўна. Хаос, створаны Сiльвестрам Амусу, — усяго толькi змена кропкi адлiку. Дык навошта людзi самi штучна ствараюць нейкiя шаблоны ў адносiнах да людзей з пэўным колерам скуры цi нацыянальнасцю? Няўжо не задумваюцца пра тое, як усё можа змянiцца з дакладнасцю да наадварот, як гэта адбылося ў фантастычным апавяданнi «Бумеранг», дзе ахвяры Ку-Клукс-Клана адлоўлiвалi сваiх праследвальнiкаў i... не, не забiвалi iх — яны помсцiлi куды больш вытанчана: ператваралi ў афраамерыканцаў i адпускалi...

Пры ўсёй фантастычнасцi падобных апавяданняў i фiльмаў, сэнс у iх глыбокi i надзвычай рэалiстычны: дзялiць людзей на лагеры i прыгнятаць процiлеглы бок — бессэнсоўна. Давайце паглядзiм на бежанцаў па-новаму, з iншай кропкi адлiку i скарыстаем параду Джыхан Султанаглу «знайсцi час на тое, каб пачарпнуць натхненне ў гэтых звычайных людзей, якiя праявiлi такую незвычайную мужнасць».